Beginnen met filosofie : met andere ogen kijken naar je leven
Luc Ferry
Luc Ferry (Auteur), Peter Klinkenberg (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Arbeiderspers, cop. 2012 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 FERR |
15/02/2014
In Over de liefde wordt een lange dialoog weergegeven: de interviewer is Claude Capelier, de geïnterviewde Luc Ferry. Het gaat om niets minder dan om ‘een filosofie voor de eenentwintigste eeuw’.
Ferry vertrekt van een observatie: het moderne gezin is niet langer gebaseerd op het gearrangeerde huwelijk, maar op een huwelijk uit liefde. Dit feit brengt hem vervolgens tot een boude bewering: we zijn een nieuw tijdperk in de geschiedenis van de mensheid binnengetreden — het tijdperk van de liefde. Ferry onderscheidt in de geschiedenis vijf tijdperken die elk door een grondbeginsel van zingeving gekenmerkt worden. Hij heeft het achtereenvolgens over het kosmische, het theologische en het humanistische beginsel, nadien over het beginsel van de deconstructie en ten slotte over dat van de liefde.
Ferry’s voorstelling van de geschiedenis roept heel wat vragen op. De belangrijkste bedenkingen betreffen uiteraard de liefde zelf. Hoe kan dit beginsel dat stabiliteit mist en wel eens in zijn tegendeel omslaat, niet alleen vorm geven aan ons privéleven, maar ook aan ons maatschappelijk bestel? Toch houdt Ferry, die deze problemen erkent, vast aan de liefde als nieuw beginsel. Hij is ervan overtuigd dat wij, mensen van de eenentwintigste eeuw, aan ons leven zin geven door de liefde tot beginsel te verheffen: wij zetten ons niet alleen voor onze geliefde naasten in, maar ook voor onze verre medemensen. Ook als we instemmen met deze diagnose, blijven we met vele vragen zitten. Over welke liefde heeft Ferry het: over eros of over agape? Heeft hij het eigenlijk wel over liefde? Of heeft hij het over vriendschap, of over solidariteit of medelijden? En wat zijn de politieke consequenties van die zogenaamde liefde? Ferry vermeldt al deze moeilijkheden zelf, maar blijft toch bij zijn beginsel.
In het tweede deel van zijn boek staat Ferry langer stil bij wat hij de maatschappelijke rol van de liefde noemt. In concreto gaat hij in op het probleem van de opvoeding. Volgens Ferry dreigt die vandaag de dag wel eens te ontsporen, omdat ouders uit zogenaamde liefde hun kinderen vaak verwennen. Er is, aldus Ferry, een schrikbarend gezagsprobleem.
Sinds Paulus zijn prachtige regels over de liefde schreef in de eerste brief aan de Korintiërs, weten we dat de liefde absoluut is: ‘Alles verdraagt zij, alles gelooft zij, hoopt zij, alles verduurt zij.’ We moeten leren, tegen Ferry in, dat de introductie van het absolute in het domein van de samenleving naar de totale ondergang leidt. Dat is de echte inzet van de secularisatie geweest: het domein van de politiek en van de menselijke aangelegenheden ontdoen van absolute aanspraken en vrijmaken voor het relatieve van opinies en relaties. Het is allicht niet helemaal toevallig dat Ferry, die zich toch tot de traditie van de verlichting bekent, geen enkele aandacht besteedt aan dit beginsel van de moderne democratie.
(Dit is een abstract van een artikel van Dirk De Schutter. Het is verschenen in De Leeswolf 6 2013.)
[Dirk De Schutter]
Els van Swol
Wie dit boek leest, zal ontdekken dat naast de Franse filosoof/rechtse oud-politicus ook een ander eraan heeft bijgedragen. De rol van Claude Capelier, die soms in het verhaal wordt betrokken ('Toen wij ...') wordt pas gaandeweg duidelijk: als 'leerling' van Ferry. Want al mag het boek als primaire insteek de liefde binnen het huwelijk hebben, de slag naar de liefde daarbuiten is even belangrijk; de liefde voor de leerling (onderwijs), de natuur (ecologie), de medemens (ontwikkelingshulp), kunst enzovoort. In dit Frans georiënteerde boek wordt een systeem opgetrokken op basis van de liefde en het goede leven. Dit beginsel, dat alle gangbare filosofieën zou moeten overtreffen, vindt zijn basis in het huwelijk uit liefde, dat het verstandshuwelijk verving. Ferry noemt het een 'tweede humanisme' dat het eerste, van Renaissance en Verlichting, aanvult. Hoewel deze inzet hoog is, Ferry wel erg van zijn gelijk is overtuigd en zich soms ongenuanceerd uitlaat (bijvoorbeeld over mei '68), is dit boek belangrijk in een wereld waarin naast liefde ook haat heerst. Een bijdrage aan het debat over de waarde van het humanisme dat niet, zoals bij Emmanuel Levinas, uitgaat van 'de ander', maar van 'de liefde'.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.