De jacht op de sabeltandtijger
Pieter Van Oudheusden
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Eenhoorn, 2013 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : VANO |
31/05/2013
Het is winter. Een jongen klopt op een dag aan bij een oude kunstenaar. Hij wil zijn leerling worden. ‘Ik neem geen leerlingen aan’, zegt de man en laat de jongen voor de deur staan. Zo gaat het dag na dag. Er gaan weken voorbij en de lente breekt aan. Ten slotte mag de jongen binnen, maar iets leren kan de oude man hem niet. De jongen krijgt allerhande huiselijke taken opgedragen en op zijn vraag wanneer de lessen zullen beginnen, luidt het antwoord dag na dag: morgen. De jongen houdt tenslotte op met vragen. Op een dag stuurt de oude kunstenaar hem voor een hele week weg. In die tijd werkt hij een schilderij af, een gouden paneel. Het volmaakte schilderij. Van heinde en ver komen rijkelui, edelen en de machtigen der aarde naar het paneel kijken en het toont hen precies wat ze er elk willen in zien: rijkdom, blijvende schoonheid, eeuwigheid, hemelse macht. De oude kunstenaar wacht en denkt na, en nadat de maangodin hem in de nacht heeft bezocht, neemt hij een besluit: hij zaagt het paneel in stukken en aan wie het wilde kopen geeft hij een stuk: ‘een scherf van de hemel’. Jaren later sterft de oude kunstenaar, zijn leerling blijft in zijn huis wonen. En de geschiedenis herhaalt zich. Op een winterdag klopt een jongen aan. ‘Ik neem geen leerlingen aan’, zegt de schilder. Maar hij weet dat de jongen de volgende dag terug zal komen.
Deze inhoudsweergave alleen al zegt je dat dit verhaal zich in het Verre Oosten situeert. Het is een parabel, het verhaal is in tijd noch plaats gesitueerd en Pieter van Oudheusden geeft slechts enkele concrete sleutels in zijn tekst. Maar de meester-leerlingthematiek is zeer herkenbaar: de oude leermeester weigert zijn pupil te doceren, maar leidt hem zwijgzaam door ervaringen die hem tot inzicht en levenswijsheid brengen. Deze verhaallijn wordt ietwat artificieel verweven met die van het volmaakte schilderij. De oude meester heeft het ultieme doel bereikt en hij kan er onmetelijke roem en rijkdom mee vergaren. Maar hij vernietigt het. Een perfect kunstwerk, waarin de hand van de maker niet te zien is, is ondraaglijk. Het maakt de kunstenaar zelf overbodig: ‘Wat moet je hierna nog? Je werk is gedaan, schilder.’
Van Oudheusdens tekst is uitermate sober en beeldend. Meester noch leerling krijgen een naam, ze hebben geen geschiedenis, de jongen komt zonder een spoor na te laten. De openingsregels zijn een mooi staal van Van Oudheusdens ingehouden schrijfstijl en ze illustreren uitstekend het tijdloze karakter van deze parabel: ‘Alles om hem heen was wit, / ook de voetsporen die hij achterliet. / Steeds verder van huis steeds dichter bij zijn doel.’
De illustraties zijn van Stefanie De Graef. Zij laat zich graag door exotische bestemmingen inspireren. Ik ben Pomme (2008) en Aisja (2009) hadden een overwegend warme, zuiderse sfeer, waarin De Graef motieven uit de Afrikaanse cultuur verwerkte – ze gaat zich ter plaatse documenteren en ze integreert meegebrachte objecten in haar prenten. Scherven uit de hemel is schatplichtig aan een reis naar Japan; een directe inspiratiebron was het gebruik van panelen in goudverf in schilderkunst en decoratie. Baltsende kraanvogels tegen een goudkleurige achtergrond vullen de schutbladen voor- en achteraan en kraanvogels vormen ook een visueel leidmotief in een aantal prenten. De Graef heeft ook effectief op hout geschilderd voor dit boek, zoals de klassieke Japanse prentkunst ook hout als ondergrond gebruikt. Ze bereikt er een prachtig effect mee. De houtstructuur werkt door in haar schildering en komt nu eens goed zichtbaar, dan weer erg subtiel aan de oppervlakte. Het geeft een heel aangenaam, authentiek patina aan de beelden. Bij Japanse schilderkunst denk je snel aan de bekende beelden van bijvoorbeeld Hokosai, detaillistisch uitgewerkt met fijn lijnwerk. Maar De Graef blijft opmerkelijk trouw aan haar eigen stijl, die altijd iets onafgewerkts behoudt. Neem bijvoorbeeld de prent op de openingsbladzijde, die laat zien hoe harmonieus ze het klassieke beeld in haar persoonlijke schildering opneemt. Het dichtgesneeuwde berglandschap vormt de achtergrond, geen enkel detail valt daarin te onderscheiden. Het hout van de ondergrond schemert donker door de witte verf en suggereert een winterlucht die zwaar is van de sneeuw. Verder zijn er niet meer dan wat vage indrukken van mogelijke landschapselementen te zien. Tegen deze ruigte staat op de voorgrond de jonge leerling afgebeeld die op weg is naar zijn doel, en een bloesemtak met frêle witte bloemen -- een visueel cliché uit de Japanse prentkunst en ook een mooi inhoudelijk symbool.
[Jen de Groeve]
Inger Bos
Een jongen wil graag in de leer bij een meesterschilder. De oude man wil hem geen les geven, maar de jongen mag blijven. Wanneer de schilder het volmaakte schilderij heeft gemaakt, staan de mensen in de rij om het te kopen. De schilder wil over de verkoop nadenken. Dan bezoekt de maangodin hem tijdens zijn slaap en vraagt hem: ‘Wat moet je hierna nog?’ Nu weet de schilder wat hij moet doen. Schrijver Van Oudheusden en illustrator De Graef maakten eerder samen het mooie prentenboek ‘Aisja’*, een verhaal in een Midden-Oosterse wereld. Dit keer speelt het tijdloze verhaal zich af in Japan. Het duo weet met tekst en beeld de juiste sfeer en toon neer te zetten. In de beeldende tekst komen de verhouding tussen meester en leerling, het verloop van de tijd, en de cirkels van het leven, goed tot uitdrukking. Het deel over het kunstwerk zou een apart verhaal kunnen zijn. De illustrator laat in schitterende, paginagrote prenten in Japanse techniek en stijl zien hoe verstild het leven van de meester en zijn leerling is. Ze trekt de lezer mee met de wisselende sfeervolle decors en de portretten van bijvoorbeeld de maangodin. Prachtige prentvertelling in oblong vol wijze lessen over kunst en leven. Vanaf ca. 9 jaar.
Annie Beullens
ua/an/22 j
Een jongen loopt door de sneeuw steeds verder van huis, steeds dichter bij zijn doel. Aan de prent zie je duidelijk dat het verhaal zich afspeelt in Japan. De illustrator weet de sfeer van het land knap weer te geven. Het is wel vreemd dat er kersenbloesems staan in een sneeuwlandschap. Het doel van de jongen is het huis van een beroemde schilder. Hij wil er leerling worden. De jongen noemt zichzelf 'Niemand' omdat hij niets weet en niets kan. De oude schilder wijst hem af. Maar de jongen komt elke dag weer aankloppen heel de winter lang. Als het lente wordt, gaat hij niet meer weg, maar blijft voor de deur van de schilder zitten. Tenslotte mag hij binnen, maar de schilder waarschuwt dat hij hem niets kan leren. Hij wil niet meester genoemd worden maar 'ouwe prutser'. De jongen maakt zich nuttig met huishoudelijke klusjes en heel af en toe mag hij een houten paneel gladschuren. Hij mag wel kijken en op de wandelingen die ze soms samen maken, probeert de jongen naar het landschap te kijken met de ogen van de meester. Op een dag stuurt de schilder de jongen een week weg. Als hij weerkomt, is de meester klaar met een schilderij. Het bestaat uit een dunne laag goud over heel het paneel uitgestreken en verder is er geen lijn of penseeltrek op te zien. Het is van een nooit geziene volmaaktheid. Bezoekers komen van over het hele land. Er zijn veel kandidaat-kopers. Zo is er een hogepriester die zegt: U hebt vastgelegd wat niet vast te leggen is: de eeuwigheid, terwijl onze levens in een zucht voorbij zijn. Tenslotte komt ook de keizer maar ook hij krijgt het antwoord dat alle anderen ook kregen: Ik zal erover nadenken. De schilder droomt dat de maangodin zegt: Je werk is gedaan. Kom met mij naar de hemel. De volgende morgen ziet de jongen met afgrijzen hoe zijn meester het schilderij in stukken hakt want, zegt hij: Volmaaktheid is onverdraaglijk. Hij wil blijven schilderen. De jongen heeft ondertussen veel geleerd door te kijken en voor de oude meester sterft geeft hij de jongen deze raad: Kijk om je heen en laat je hand schilderen wat je ogen zien. De jongen blijft in het huis van de meester wonen en heel veel jaren later zal de geschiedenis zich herhalen.
Dit is een mooie parabel over de essentie van kunst. Het gaat ook over de kunst van het kijken en over het streven naar verfijning en volmaaktheid. Het is ook een filosofisch verhaal. De verfijning straalt van de prenten af. Een pareltje!
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.