De economie van goed en kwaad : de zoektocht naar economische zingeving van Gilgamesj tot Wall Street
Tomáš Sedláček (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Scriptum, © 2012 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : ECONOMIE : 340.8 SEDL |
Besprekingen
15/01/2013
Tomáš Sedláček is een economist. En luidens zijn geloofsbrieven een solide, gezagvolle wetenschapper. Zijn oordeel over de economische wetenschap is echter vernietigend. De economie zoals ze vandaag wordt gedoceerd heeft volgens hem moraliteit afgesneden als overbodig en onwetenschappelijk. De mens wordt opgevat als egoïstisch, berekend, uit op voordeel en zonder oog voor een ander, laat staan voor het algemeen belang. Bovenop dat reductionistisch mensbeeld wordt een duizelingwekkend hoog wiskundig bouwwerk opgetrokken dat op de duur wel lijkt te zweven, almaar verder van de zogenaamde feiten.
Die onzalige combinatie van een economische wetenschap die haar levende morele wortels afsnijdt en vervangt door een kunstmatige prothese van aritmetica en algoritmes, doet de economie als wetenschap geen goed. Erger is het dat deze beoefening van de economie haar weg heeft gevonden naar bedrijven, banken, overheden, aandeelhouders en consumenten. Iedereen stelt de maximalisatie van nut voorop — ook al kan niemand precies zeggen wat nut eigenlijk is, en is iedereen dan maar tevreden met het tellen van geld. Een armzalig surrogaat voor een waardevol leven.
Sedláček bepleit een economiebeoefening die erkent dat geluk zich niet zomaar laat berekenen, maar des te meer in vraag stellen en bediscussiëren. Een economie die erkent dat niet de hebzucht centraal staat, maar de vraag welk leven wij willen leiden. Dit pleidooi voor een menselijker en morelere economie zal door vele economisten op hoongelach worden onthaald. Maar juist omdat economisten zich altijd maar weer bedienen van abstracte aritmetrische modellen verstoken van menselijke zin en waarde, is het tijd om de alarmklok te luiden. Het dominerende economische denken ondersteunt de economie niet, maar voert haar naar de afgrond.
Hoe daaruit te komen? Niet door nog preciezer te rekenen of door nog gewiekstere strategieën uit te tekenen. Sedláčeks alternatief is een ‘onbeholpen poging om de ziel van de economie en van de economische wetenschap bloot te leggen’. In een lange queeste naar die verloren ziel van de economie lokt hij de lezer mee in gebieden waar voordien geen economist een stap durfde zette. Hij bespreekt oude mythes en verhalen, laat zien welke verborgen economische wijsheden daarin schuilgaan, hij voert kerkvaders en filosofen op, wijst op hun onmisbare, maar helaas vaak vergeten inzichten, en houdt de huidige economie altijd maar weer een moraliserende spiegel voor. Soms is die poging inderdaad onbeholpen, zeker wat betreft zijn wat geforceerde interpretatie van het Gilgamesjepos. Maar heel dikwijls levert zijn zoektocht vondsten op die de lezer graag zal bijzetten in het kabinet der gedenkwaardigheden. Waarschijnlijk levert Sedláčeks pleidooi in de ‘reële economische wereld’ weinig op. Hij droomt van een economie van het genoeg, een economie van de rust en de sabbat, een economie van de echte, ware menselijke ontmoeting, een economie die teruggrijpt op langgerijpte menselijke ervaringen zoals die vervat liggen in mythes en oude en nieuwe wijsheden. Mocht dat eens kunnen, dat het geld zou rollen in de richting van de wijsheid...
(Dit is een abstract van een artikel van Walter Weyns. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 8, 2012.)
[Walter Weyns]
Drs. H. Alblas
De Tsjechische econoom Sedlácek pleit voor een brede, veelkleurige kijk op economie en economische wetenschap. Dat levert verrassende verbanden op. Gravend in de geschiedenis van mythen, filosofieën en godsdienstige stromingen (Gilgamesj-epos, de Hebreeërs, de oude Grieken, het christendom) vindt hij waardevolle gedachten over economie. Omgekeerd, startend bij moderne economische concepten (onzichtbare hand, groei, wiskundige modellen, homo economicus, behoeftebevrediging) kunnen we leerzaam aansluiten bij die oude verhalen en ideeën. Enkele provocerende stellingnamen, zoals economie is niet een waardevrije wetenschap. Een abstract-wiskundige aanpak is nuttig maar niet de enig mogelijke. Een 'antropocentrische' benadering van de vraagstukken is onmisbaar. De moraal doet ertoe, nog steeds. De auteur doceert economie in Praag en was onder andere economisch adviseur van de Tsjechische president Havel, die de studie geheel terecht een prijzend voorwoord meegaf: 'verfrissende benadering, een heel leesbaar boek ook voor de leek'. De Tsjechische en Engelse edities ontvingen lovende recensies.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.