Leeuwerik
Dezsö Kosztolányi
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Gennep, 2013 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 9451 |
15/01/2014
Dezsö Kosztolányi (1885-1936) is een van de grote namen van de Hongaarse literatuur. Deze dichter, vertaler, essayist en romancier verwierf ook in het Nederlandse taalgebied een late, zij het onbetwisbare reputatie: van zijn roman Anna verschenen twee vertalingen en de avonturen van Kornél Esti, het schelmachtige alter ego van de auteur, behoren tot het beste van wat de Hongaarse literatuur te bieden heeft. Na zijn herontdekking in ons land in 2004 werden van zijn werk meer dan 20.000 exemplaren verkocht. De gouden vlieger is de vijfde en laatste nog niet vertaalde roman. De lezer moet zich vooral niet laten afschrikken door de oubollige titel of door het feit dat het boek al van 1925 dateert en een weliswaar lieflijk Hongaars stadje oproept, maar ook een onderwijssysteem dat wij niet meer kennen. We maken meteen kennis met de hele eindexamenklas van het gymnasium en hun leraren die, net voor de bel gaat, een goudkleurige vlieger opgelaten zien worden, die bij enkelen onder hen vreemde fantasieën teweegbrengt. Zo peroreert leraar wis- en natuurkunde Antal Novák op een nogal doordrammerige manier over de werking van de vlieger. Het typeert de man, die er zogenaamde progressieve pedagogische ideeën op nahoudt, maar eigenlijk mijlenver van de leerlingen af staat en in feite een bespottelijke figuur is — door zijn kledij, zijn doodernstige manier van optreden, zijn ingebakken fatsoen.
Het drama neemt vorm aan in de week van het eindexamen. De angst van de leerlingen hiervoor wordt zo treffend beschreven dat weinig gelijkaardige scènes in andere romans ermee te vergelijken vallen. Novák, tevoren al aangeslagen doordat zijn dochter erg met jongens begaan is en er met een van zijn leerlingen vandoor gaat, maakt de sportheld van de klas belachelijk en laat hem zakken voor het eindexamen. De jongen zint op wraak en voert die ook uit. Novák is zo vernederd — hij beseft ineens dat zijn wereldbeeld veel te rationalistisch is geweest, dat zijn goede bedoelingen gefaald hebben — dat hij op een schokkende manier zijn ondergang tegemoet gaat, een Griekse tragedie waarbij De gouden vlieger barst van de schitterende scènes en meesterlijk geconcipieerde dialogen en zo vlijmscherp is dat de lezer verbijsterd achterblijft.
[Jos Van Damme]
Edwin van Schie, Hongaarse School
Na 'Anna' en 'Leeuwerik' is nu de derde (en laatste nog onvertaalde) roman van deze Hongaarse auteur (1885-1936) toegankelijk gemaakt. Kosztolányi geldt als de grote inspirator van Sándor Márai. De roman is opgebouwd als een serie sfeertekeningen van de fictieve stad Sárszeg, bekend uit 'Leeuwerik', en van het plaatselijke gymnasium, zijn leerlingen en docenten in de nadagen van het Hongaarse Koninkrijk. Toch volgen de uiteindelijk dramatische wendingen in het verhaal elkaar snel op en blijven de gebeurtenissen en verwikkelingen boeien. Dit is ook de verdienste van de inmiddels zeer ervaren vertaler, die de poëtische taal van Kosztolányi herschept in rijke Nederlandse volzinnen, die tevens recht doen aan de eigenzinnige compacte structuur van het Hongaars. Dit meesterwerk geeft inzage in een voor ons minder bekende wereld en laat zien uit welke traditie auteurs als Sándor Márai, Antal Szerb en Magda Szabó voortkomen, van wie de afgelopen twaalf jaar diverse boeken in het Nederlands zijn uitgegeven. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.