Het verval : sleutelnovelle
Jef Turf
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, 2012 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 937 TURF |
31/03/2013
‘Ik heb de wereld slechter achtergelaten aan mijn nazaten dan ik hem heb gekregen. Daarvoor mijn excuses, maar ik pleit onschuldig. Ik heb tenminste geprobeerd iets te veranderen.’ Met die sombere bekentenis rondt Jozef (Jef) Turf zijn terugblik op tachtig goed gevulde levensjaren af.
Uit zijn memoires komt ontegensprekelijk een man van tegenstellingen naar voren. Enerzijds sloot hij zich reeds als twintigjarige bij de KPB (de Belgische communistische partij) aan, waar hij als ondervoorzitter de idee van het eurocommunisme verdedigde. Hij was tevens verantwoordelijk voor de publicatie van De Rode Vaan en probeerde bij talloze gelegenheden sociale onrechtvaardigheid te bekampen. Anderzijds bekende hij zich uitdrukkelijk tot het Vlaams-nationalisme, stemde hij in 2010 voor de N-VA (die hij in zijn memoires meermaals over de hekel haalt) en distantieerde hij zich met klem van wat hij de ‘belgicistische vakbonden’ noemt. Dat de eis om ‘in de eerste plaats solidariteit [te] verzekeren voor het eigen volk’ en de suggestie dat identiteit afhankelijk is van ‘het lapje grond waar je op geboren bent’ vloeken met orthodox-marxistische beginselen en bij oud-kameraden ongemak en wrevel zullen oproepen, ligt daarbij voor de hand. Ook zijn exact-wetenschappelijke opleiding en zijn status van intellectueel (hij werd doctor in de kernfysica) staat op gespannen voet met zijn uitgesproken sociaal-wetenschappelijke interesse en zijn houding en engagement vanuit een principiële eenvoud. Dat hij ervoor opteerde zijn veelbelovende academische ambities op te bergen ten voordele van stakende arbeiders in het Gentse zullen sommigen wellicht als naïef idealisme bestempelen, maar voor Turf betekende het erkenning en voldoening – bovenal was het vanuit zijn optiek echter gewoon juist. Ook zijn schijnbare verknochtheid aan zijn geboorteplaats en zijn lokale verankering valt moeilijk te rijmen met het beeld van de partijpolyglot, die de banden met de DDR aanhaalde, de Sovjet-Unie en Mongolië doorkruiste, de Roemeense dictator Ceaucescu ontmoette en zich in een persoonlijk gesprek solidair verklaarde met de Portugese regeringsleider Alvaro Cunhal.
De memoires van Jef Turf voldoen aan de wetmatigheden van het genre: zijn herinneringen worden niet met die van andere actoren geconfronteerd, zijn standpunten worden niet door voetnoten geschraagd. Heel wat stellingen zijn persoonlijke appreciaties, die op zijn zachtst gezegd voor betwisting of afwijkende interpretaties vatbaar zijn. Zo zullen sommige lezers er ongetwijfeld aanstoot aan nemen dat hij het geweld tegen de Palestijnse bevolking als genocide typeert (p. 28); de aanname dat ‘bij de OSSI’s [voormalige Oost-Duitsers] een algemeen gevoel van heimwee bestaat naar de vroegere tijd, nu zij overgeleverd zijn aan de weldaden van een kapitalisme-in-crisis, met werkloosheid, ongelijkheid en armoe’ zal door nogal wat onderzoekers als overdreven worden beschouwd (zie onder meer: Simon Green, The politics of the new Germany, Routledge, 2012, 64-70). Zijn appreciatie van de naoorlogse repressie en epuratie als anti-Vlaams, als herhaling van wat zich na de Eerste Wereldoorlog heeft afgespeeld en als een ‘jacht op opinies’ eerder dan een ‘vervolgingsbeleid wegens rechtsovertredingen en misdrijven’, leunt aan bij mythevorming en wordt door geschiedschrijvers al enkele decennia niet meer als historisch correct ervaren. Hoewel een kritische benadering van de wijze waarop de feiten worden gepresenteerd dus absoluut noodzakelijk blijft, vormen Turfs herinneringen een boeiende, persoonlijke tocht door de twintigste eeuw en haar nasleep.
[Fabian Van Samang]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.