Mein Jahr als Morder : Roman
Friedrich Christian Delius
Friedrich Christian Delius (Auteur), José Rijnaarts (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Gennep, 2013 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 12180 |
31/05/2013
In deze autobiografische novelle evoceert Delius een memorabele zondag in de jaren vijftig, in het dorp Wehrda op het Hessische platteland. De ik-figuur is elf jaar en groeit op in een voorbeeldig domineesgezin, waar alles volgens vaste regels verloopt met gebeden, geboden en verboden. Wat in de ogen van de ouders een veilige omgeving is, wordt voor de zoon een kwelling. Hij lijdt onder zijn dominante vader, een moeder die haar liefde voor strengheid opzijschuift en een Bijbels Gods- en wereldbeeld dat geen ruimte laat voor zwakheid of eigen initiatief. Hij stottert, schaamt zich over zijn psoriasis en heeft het moeilijk op school. Toch is hij geen kneusje: hij droomt nog van vrijheid, zelfs van almacht in het midden van de wereld, observeert zijn omgeving en haar taalgebruik (kenmerkende woorden en uitspraken worden gecursiveerd), maakt fietstochten in de wijde omgeving. Opstandig is hij echter niet; hij loopt keurig in de pas. Ontbijt, zondagsdienst, middagmaal zijn tot in de puntjes geregelde rituelen. Na de middag, als zijn zusjes en ouders gaan rusten, wijkt de dag af van het gewone. 4 juli 1954 is immers de dag van de finale van het wereldkampioenschap voetbal: Duitsland-Hongarije. Hij mag van zijn vader in diens werkkamer de wedstrijd op de radio volgen, die hem helemaal meesleept. De jongen identificeert zich met de voetbalgoden waarover de verslaggever het heeft. Het enthousiasme over de overwinning van Duitsland helpt hem over het stotteren heen. Even voelt hij zich bevrijd uit het verstikkende keurslijf van zijn opvoeding.
Ondanks de vaart, de detailrijkdom en de stilistische brille waarmee er wordt verteld, kan het verhaal niet helemaal overtuigen. Het is wat te nadrukkelijk op schematische tegenstellingen gebouwd en is er te zeer op uit de handeling en de beweegredenen van de ik-figuur te interpreteren, terwijl de verteller toch niet voor een terugblikkend, volwassen analyserend perspectief heeft gekozen. ‘Misschien wilde ik de vreemde taal van mijn ouders verleren en werd ik desondanks telkens weer teruggeworpen, door de branding van liederen en gebeden telkens weer op de rotsen gesmeten, fijngewreven tussen de taalarmoede van mijn moeder en de taalkracht van mijn vader, tot ik mijn adem kwijt was, tot mijn stem het ook bij de eenvoudige medeklinkers begaf en ik resolutere afleidingsmanoeuvres moest verzinnen om niet ten onder te gaan in onderdrukt verdriet of te stikken in wurgende taal.’ Nochtans is het onuitgesproken, tussen de regels gesuggereerde interessanter dan de expliciet geanalyseerde gevoelens en gedragingen: het in de jaren vijftig onderhuids voortlevende Duitse nationalisme en zelfs nazisme, de verwachtingen omtrent autoriteit en rolpatronen, de in de kerk in stand gehouden maatschappelijke hiërarchie…
De zondag waarop ik wereldkampioen werd is zeker niet Delius’ sterkste boek. Uit vertaalpolitiek oogpunt kun je je ook afvragen hoe relevant de Nederlandse vertaling is, die immers in een cultuur terechtkomt waarin Reve, Wolkers, Claus en veel andere ‘genealogische’ schrijvers het kritische, autobiografische vertellen vindingrijker, zintuiglijker en authentieker hebben beoefend. [Erik de Smedt]
G. Boomsma
Het wonder van Bern was de finale van het wereldkampioenschap voetbal: West-Duitsland-Hongarije: 3-2. Een elfjarige jongen is op die zondag, 4 juli 1954, aan de radio gekluisterd. De wedstrijd weerspiegelt zijn eigen opgroeien in een religieus milieu vol geboden. De Duitse schrijver (1943), van wie eerder 'Portret van een moeder als jonge vrouw' verscheen, laat gedetailleerd en scherp zien hoe de verplichte zondagsrust botst op de vrijheidsdrang van de jongen, die tot in zijn taalgebruik - hij stottert - geremd is. De novelle begint met oorverdovend klokkengebeier en eindigt met een overwinningsroes. God en de dominee/vader zijn de machthebbers die het stotteren van de jongen stimuleren, maar die macht kan gebroken worden, zoals Duitsland de macht van Hongarije breekt. De sfeer van de Koude Oorlog en de benauwde religieuze sfeer zijn effectief afgezet tegen het verlangen van de jongen zijn ketens te verbreken. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.