De vlinder in de inktpot
Patrick Bassant
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Wereldbibliotheek, cop. 2012 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 4016 |
15/01/2013
Onze cultuur bestaat uit beelden die als zelfstandige dingen verhandeld worden. Patrick Bassant heeft van die oude waarheid zijn eerste roman gemaakt, Joy. De titelfiguur is een ongewenst kind, dat door een filmpje ontdekt dat ze pas aanvaard en zelfs bewonderd wordt wanneer ze in beelden omgezet wordt. Ze trekt naar Brussel, waar ze na een erotische danspartij haar echte roeping ontdekt: levend standbeeld worden.
In Brussel ontmoet Joy een jonge interim-manager die geobsedeerd is door de beeldhouwer Auguste Rodin, die ‘van een mens een mensenbeeld [wou] maken’. Het brengt de manager op een idee: hij zal een bronzen afgietsel maken van Joys lichaam. Joy lijkt in te stemmen met de procedure. Zij weet immers dat ze als beeld de aandacht en bewondering zal krijgen die ze als mens moet missen. Aan het eind, wanneer ze als beeld in het huis van de manager staat, ziet haar vriend Hoeka haar staan en kust hij haar. De cirkel is rond, Joys verlangen is gestild.
Die cirkel zit niet alleen in de structuur, maar ook in de thematiek. De metamorfose van mens naar beeld omvat namelijk een dubbele vorm van identificatie. Ten eerste beeldt de mens zich in wat het is een beeld te zijn. Dat is een vorm van projectie, waarbij de mens zijn eigen fantasieën en angsten in een beeld legt. Daardoor worden die menselijke gevoelens veruitwendigd en vervolgens wordt inbeelding uitbeelding. Het beeld wordt een mens.
Het verhaal wordt strak geregisseerd en gaat zonder veel omhaal naar de redelijk voorspelbare ontknoping. De lezer krijgt eerst een paar hoofdstukken waarin Joys verhaal verteld wordt, dan volgen steeds meer hoofdstukken waarin de manager in de ik-vorm aan het woord is. Tussendoor duiken korte en gecursiveerde hoofdstukjes op over beelden die voelen en denken als mensen. De lezer die kan tellen vermoedt waar de verhalen elkaar zullen ontmoeten.
Joy is een roman met vele gezichten: een poëticale bespiegeling, een satire op onze holle beeldcultuur, een groteske doortrekking van de logica waarmee wij ons inleven in de ander. Dat alles leidt nooit tot een ingewikkeld of onoverzichtelijk geheel. Integendeel, het verhaal blijft herkenbaar, onder meer door de duidelijke symboliek en door het erg gulle gebruik van aforismen en clichés.
In de hoofdstukken over Joy volgt de verteller de gedachten van zijn hoofdpersonage zonder enige afstand, zodat de lezer kan rondkuieren in de wereld van de cynische jongeren die hij of zij al zo goed kent uit het werk van Grunberg, Giphart en tientallen anderen. Alles bij Joy is ‘vet’ en haar taaltje is nadrukkelijk hip.
Uiteraard hoort die taal bij de satire. Samen met de strakke vertelstructuur zorgt ze ervoor dat Joy veel overzichtelijker is dan de twee romans waarop het boek lijkt voort te bouwen: De verbeelding van Herman Franke en Een fabelachtig uitzicht van Gijs IJlander. Vergeleken daarmee is Joy tammer en minder verrassend, maar desondanks een ingenieus en interessant debuut.
(Dit is een abstract van een artikel van Bart Vervaeck. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 8, 2012.)
[Bart Vervaeck]
L.A.A. Kruse
Debuutroman van de Nederlandse schrijver (1977). Joy is het ongewenste kind van pessimistische jaren 80-ouders, die verongelukken als ze twaalf is. Ze wordt opgevoed door groot- en pleegouders, maar blijkt ongeremd en ontspoort. Na te hebben gewerkt als pornoactrice, gaat ze naar Brussel, waar ze op de Grote Markt geld verdient als levend standbeeld en kunstwerk. Hier trekt ze de aandacht van een anonieme kunstkenner en beeldhouwer, die is gefascineerd door het werk van Rodin, met name een tijdens 9/11 in New York zwaar beschadigd beeld. Hij ziet in Joy het zo lang gezochte, perfecte substituut voor dit beeld en besluit haar te plastineren en in brons te gieten, nadat hij zich deze methode heeft eigengemaakt door o.a. te oefenen met katten. Na negen maanden is de klus geklaard. Maar is Joy wel dood? Vlot verteld verhaal, in eigentijdse stijl, met wisselend vertelperspectief, intermezzo’s (tracks met ‘Memoires van een standbeeld’) en allerlei interessante details over de techniek van plastineren. Het is wel de vraag of de lezer voldoende overtuigd raakt van de drijfveren van beide hoofdpersonen. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.