Een Amerikaanse reporter beleeft en beschrijft de strijd in Vlaanderen in 1914
Edward Alexander Powell
Anthony Langley (Auteur), Nicky Langley (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Davidsfonds, 2012 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 927.5 LANG |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Davidsfonds, 2012 |
VOLW. : NON FICTIE : 927.5 LANG |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Davidsfonds, 2012 |
Thema: vrede en conflicten 7.5.VRE.LO |
31/12/2012
'Dat waren die boekjes, die het allemaal schoner maakten dan wat het wel echt was. Dat doen de boekjes nu toch ook, toch? Er is niks veranderd.' Deze woorden komen van Leon, een man die de Grote Oorlog heeft overleefd en die Anthony en Nicky Langley naar aanleiding van dit boek hebben bezocht. Het zijn woorden over een oorlog waarvan wij voornamelijk de gruwelijke loopgraven kennen via spectaculaire tv-series of films. Een oorlog die indertijd in de literatuur voor kinderen werd afgebeeld als een plaats en tijd voor heldendaden. Op aandringen van zijn zus Nicky besliste Anthony Langley om een deel van zijn gigantische verzameling drukwerk uit de Eerste Wereldoorlog te tonen aan het grote publiek. Omdat het om zoveel bronnen gaat, werd besloten om de focus te leggen op bronnen voor kinderen en illustraties waarin jongeren worden afgebeeld. Het voorwoord verduidelijkt ook meteen waar het in dit boek nog om te doen is: in tegenstelling tot de nadruk op ‘herinnering’, waar altijd subjectieve gevoelens en persoonlijke en collectieve normen en waarden aan gekoppeld zijn, neemt dit boek als uitgangspunt de ‘geschiedenis’, zonder sentimentaliteit of oordeel over de bronnen en zijn uitgevers, auteurs en illustratoren. Tegelijkertijd wil het boek geen wetenschappelijke studie zijn: 'ze is het resultaat van jarenlang liefdevol snuisteren tussen oud papier en natuurlijk ook van toeval', naar bronnen uit een oorlog waarvan we vaak niet meer weten waarover die precies ging.
Het boek is opgedeeld in zes grote hoofdstukken. Eerst is er een algemene beschouwing over (kinder)tijdschriften voor en tijdens de oorlog. Die beleefden voor de oorlog immers hun hoogdagen: mensen gingen meer en meer naar school en leerden en masse lezen. Tijdschriften waren ook goedkoop, zodat ook de minder gegoeden ze konden kopen. In een tijd zonder radio en tv waren ze bovendien vaak de enige bron van informatie. Tijdens de oorlog spitsten de tijdschriften zich toe op nieuws van het front en veranderden ze zelfs hun namen om duidelijk te maken dat ze over de oorlog berichtten. Het beeld dat mensen toen hadden van de oorlog, werd voornamelijk bepaald door die tijdschriften. En dat beeld was vaak rooskleuriger dan de werkelijkheid.
Vervolgens wordt er in de vier volgende hoofdstukken gefocust op allerlei bronnen waarin kinderen werden afgebeeld en die ook voor kinderen waren bestemd: jeugdboeken, schoolboeken, strips, tijdschriften, geschiedenisboekjes, pamfletten en zelfs kleurboeken. In elk hoofdstuk komt een ander land aan bod. Het hoofdstuk over België is vrij kort. Er bestonden toen in België immers geen kindertijdschriften, omdat de afzetmarkt te klein was om winstgevend te zijn en ons land het economisch moeilijk had tijdens de oorlog met de Duitse censuur. Het hoofdstuk focust dan voornamelijk op de representatie van Belgen in Franse en Britse afbeeldingen.
Het omvangrijkste hoofdstuk gaat over de bronnen uit Frankrijk. Beelden van heroïsche kinderen en jongeren die mee succesvol ten strijde trekken, hadden een educatief doel: een gevoel van patriottisme en onbevreesdheid bijbrengen. De emotionele Franse stijl nam een loopje met de gruwel van de oorlog op een manier waarop wij ons dat vandaag nog nauwelijks kunnen voorstellen: dit leidde tot een verheerlijking van kinderen in de oorlog. In Duitsland was de representatie veel neutraler en technischer van aard, met bijvoorbeeld uitleg over wapens of schema’s van loopgraven. Ten slotte komt Groot-Brittannië aan bod, met een gelijkaardig verhaal als Frankrijk. In een afsluitend hoofdstuk bekijkt Langley nog heel kort de invloed van al die publicaties na de oorlog.
De Grote Oorlog voor kleine kinderen is een papieren museum. Je wandelt door het boek, je bekijkt de talrijke afbeeldingen en je leest de korte tekstjes. Die zijn veeleer beschrijvend van aard en duiden het onderwerp van de illustraties voor de lezer. Langere blokken tekst geven eenheid aan de vele afbeeldingen in één hoofdstuk. Als je het boek bekijkt vanuit de papieren-museum-invalshoek is het een boeiend document om al snuisterend een unieke verzameling bronnen te ontdekken, met afbeeldingen in hoge kwaliteit en in een mooie lay-out. De summiere tekst biedt wat achtergrondinformatie en helpt je de afbeeldingen te interpreteren. Het boek laat echter wel enkele steken vallen wat betreft bronverwijzingen. Zo is er bij enkele paginagrote illustraties helemaal geen bron te vinden en ook in de begeleidende tekst ontbreken ze of zijn ze onvolledig. Het overzicht van bronnen waaruit de illustraties werden geselecteerd, bevat ook enkel de titel van het boek of tijdschrift, zonder auteur, illustrator, uitgever, jaargang of volume.
Verder had zus Nicky, die overigens de teksten schreef, overschot van gelijk toen ze haar broer aanstuurde om zijn verzameling openbaar te maken, want deze unieke collectie die met veel liefde en zorg doorheen de jaren bijeen werd gesprokkeld, is meer dan de moeite waard om te bekijken.
[Tine Verachten]
Redactie Vlabin-VBC
In de kinderliteratuur werd de Eerste Wereldoorlog voornamelijk afgebeeld als een tijd vol heldendaden. De auteurs bezitten een grote verzameling tijdschriften en boeken uit deze periode. Ze gaan na welke uitgaven er verschenen in België, Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië, en proberen te ontdekken welk gedachtegoed zo aan de kinderen werd meegegeven. De illustraties geven een objectief beeld dat de vervaging van herinneringen aanvult. Toch is dit geen wetenschappelijke studie. We zien afbeeldingen uit jeugdboeken, schoolboeken, strips, tijdschriften, geschiedenisboekjes, pamfletten en zelfs kleurboeken. In elk hoofdstuk komt een ander land aan bod. In Frankrijk lezen we over heroïsche kinderen die ten strijde trekken; in Duitsland is de representatie technischer, met uitleg over wapens of loopgraven. Dit boek is een papieren museum. De begeleidende tekstjes duiden het onderwerp van de illustraties; langere teksten verbinden alles tot een geheel. In een prachtige lay-out, met kleurillustraties, worden de lezers ondergedompeld in een gruwelijke wereld die we niet mogen vergeten. Kleurendruk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.