De aarde is des Heren : de innerlijke wereld van de jood in Oost-Europa
Abraham Joshua Heschel
Abraham Joshua Heschel (Auteur)
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Kok, 2011 |
VERDIEPING 2 : BATAVIA : LICHAAM EN GEEST : 158.3 HESC |
31/07/2012
Dit boek is reeds een halve eeuw oud: het werd reeds in 1955 uitgegeven in New York onder de titel Man is Not Alone. A Philosophy of Religion. Het werd in het Nederlands vertaald in 1986 en 1972, het jaar dat de auteur overleed. Abraham Joshua Heschel heeft blijkbaar tot op vandaag zijn bewonderaars — onder andere Henk Jongerius, een Nederlandse dominikaan die hem in zijn voorwoord prijst voor zijn manier van denken, dat steevast vertrekt vanuit de menselijke ervaring. Heschel gaat ervan uit dat de vragen die mensen hebben bij hun levende ervaringen en alles wat mensen over God en hun leven kunnen zeggen, zich op een congruente manier met elkaar verhouden. Het is voor hem duidelijk dat je alleen over God kan spreken en denken vanuit de diepte van het menselijk leven.
Het boek bevat twee grote delen: 'Het vraagstuk God' en 'Het vraagstuk van het leven'. In het eerste deel vinden wij zestien bijdragen over het gevoel voor het onuitsprekelijke in elke menselijke ervaring, de verwondering die ook het begin is van de wijsbegeerte, de vragen die altijd groter zijn dan de antwoorden en de ultieme vraag naar de tegenwoordigheid van God. Steeds hamert Heschel erop dat het geen rationele antwoorden zijn, dat de twijfels blijven, maar dat het onuitspreekbare zelf denkbaar is omdat het werkelijk is. Soms voelt men wel aan dat de wereld en het geloofsdenken intussen ook veranderd zijn: mensen zijn vandaag niet zozeer bezig met polytheïsme, maar noemen zichzelf atheïstisch of agnost. Vandaar dat sommige van zijn uitspraken wat gedateerd overkomen.
Heschels werk is ook zeer duidelijk geïnspireerd door de joodse theologie en de rabbijnse methoden van tekstinterpretatie, die zeker belangrijk zijn voor wie het christendom beter wil leren kennen. Tijdens de lectuur van dit overigens schitterende boek moest ik onwillekeurig denken aan de figuur van Emmanuel Levinas, die toch iets concreter kan omgaan met het ‘onuitsprekelijke’ van elk mensenleven door het ‘Gans-Andere’een ‘spoor van God’ te noemen in de concrete ervaring van het medemenselijke Gelaat als alteriteit — een ervaring waardoor de hedendaagse mens zich wellicht beter laat aanspreken.
In het tweede deel tracht Heschel werkelijk te bewijzen dat de mens geen doel op zich is, maar iemand die geroepen is om zijn ultieme bestaanszin te ontdekken: het is God die de mens zoekt en niet omgekeerd. Het lijkt wat op Augustinus die stelde dat God de mens ‘naar Hem toe gemaakt had, en dat daarom de mens hem onrustig blijft zoeken’.
De mens is niet alleen dus een prachtig geschreven boek, zeer inspirerend voor gelovige zoekers en blijvend actueel omdat het vertrekt vanuit de menselijke ervaring. Hoewel het bijwijlen erg doordrongen is van de joodse vroomheid die een dagelijkse praktijk veronderstelt, is het een boek dat uitdaagt, oproept en ten diepste aanspreekt. [Jan Scheers]
W.H.J. van Stiphout
Heschel (1907-1972), geboren in Warschau, was een van de grote joodse denkers in Amerika in de twintigste eeuw. In deze godsdienstfilosofische studie, zestig jaar na verschijnen gelukkig ook in het Nederlands vertaald, wordt op meer algemene wijze de religie onderzocht, alsmede de plaats van het jodendom binnen het algemeen religieuze spectrum. Het gaat hier niet om de geloofsinhoud, de regels, maar om het geloven als manier van in de wereld staan. Uitvoerig wordt in het eerste deel ingegaan op 'het vraagstuk God', wanneer de mens de aanwezigheid van het Goddelijke ervaart, wanneer hij het onuitsprekelijke ontmoet. En de twijfels en het geloof die dat oproept. In het tweede deel worden vooral existentiële vragen onderzocht, zoals de zin van het bestaan of het wezen van de mens. Een aantal van deze thema's heeft hij enkele jaren later uitgewerkt, toegespitst op het jodendom, in het vervolg op deze studie: 'God in search of man: a philosophy of Judaism' (1955), in het Nederlands al in 1986 vertaald en opnieuw in 2005 ('God zoekt de mens')*. Het boek is belangrijk voor joodse én niet-joodse, enigszins filosofisch geschoolde lezers.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.