Keerpunten : tien beslissingen die de loop van de Tweede Wereldoorlog voorgoed veranderden, 1940-1941
Ian Kershaw
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Unieboek, 2011 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : DUITSLAND 945.3 XXL |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Unieboek, 2011 |
VOLW. : NON FICTIE : DUITSLAND 945.3 |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Unieboek, 2011 |
VOLWASSENEN : NON FICTIE : DUITSLAND 945.3 |
30/06/2012
Na zijn baanbrekende onderzoek naar de sociale verhoudingen in Duitsland en zijn alom geprezen tweedelige Hitlerbiografie, sluit de Britse historicus Ian Kershaw met Tot de laatste man: Hitlers Duitsland 1944-1945 een indrukwekkende reeks monografieën over de geschiedenis van het Derde Rijk af. Centraal staat deze keer de vraag waarom Duitsland zijn leider, tegen beter weten in, tot de ondergang is blijven volgen. Waarom, vraagt Kershaw zich af, kwam er geen verzet, geen volksopstand, geen nationale revolutie, die het immense bloedvergieten van de laatste oorlogsmaanden had kunnen vermijden?
Kershaw maakt meteen komaf met enkele gangbare, maar weinig gefundeerde opvattingen. In tegenstelling tot wat onder meer Robert Gellately (Pal achter Hitler: openheid en onderdrukking in nazi-Duitsland) beweerde, bleef de Duitse bevolking Hitler niet tot het einde trouw. Velen hadden zich eind 1944 van het regime afgekeerd en hoopten dat de oorlog, waarvoor ze Hitler en de zijnen verantwoordelijk achtten, zo snel mogelijk zou eindigen. Evenmin werd verzet gefnuikt door de verklaring van Casablanca (februari 1943), waarin de geallieerden hadden aangekondigd dat ze enkel een onvoorwaardelijke capitulatie van Duitsland zouden accepteren. Het weerhield de groep rond Von Stauffenberg er alvast niet van om een aanslag (20 juli 1944, het vertrekpunt van Kershaws studie) te plegen, en als ze niet was mislukt hadden de samenzweerders wellicht een vervroegde overgave kunnen bewerkstelligen. Het is mogelijk (maar niet meer dan speculatie) dat in dat geval een burgeroorlog (tussen de nieuwe regering en fanatieke NS-getrouwen) was uitgebroken. Terreur (zeker van de in 1944 opgerichte Volkssturm) speelde een belangrijke rol, stelt Kershaw, maar verklaart onvoldoende het fanatisme dat de leger- en partijtop tot het einde tekende. Het besef van diezelfde elite dat ze de schepen achter zich had verbrand en er voor hen na de oorlog geen toekomst meer was, lijkt een belangrijker verklaringsfactor te zijn. Angst voor het oprukkende Rode Leger, dat wellicht even ongenadig zou optreden in Duitsland als Duitsland in de Sovjet-Unie had gedaan, kwam daar bovenop. Tevens ontwikkelde zich in de laatste oorlogsmaanden een machtig en fanatiek quadrumviraat (Himmler, Goebbels, Speer en Bormann), dat Hitler, ondanks diens tanende invloed, tot het einde trouw bleef. Daarenboven bleven de partij (vooral via de Gauleiter, die instonden voor de burgerlijke verdediging van de staat), de hoge en lage officieren (gebonden door een eed op de Führer en hoe dan ook loyaal aan de staat) en het bureaucratische apparaat (waar ambtenaren zich verantwoordelijk voor bleven voelen) Hitler tot het einde steun betuigen. Bovenal, betoogt Kershaw, was het door Hitlers charismatische leiderschap en de wijze waarop het NS-regime was opgebouwd, onmogelijk om enig structureel verzet te organiseren.
Net als in zijn Hitlerbiografie hanteert Kershaw in Tot de laatste man een erg verhalende stijl. Hij weert elk waardeoordeel en onthoudt zich van ongegronde speculaties. Door het vastklampen aan het (erg uitvoerige en originele) bronnenmateriaal maakt zijn historische reconstructie soms een steriele indruk. Omvangrijke passages zijn bovendien weinig vernieuwend (de verwevenheid tussen militaire operatie en mentaliteitsvorming bij diverse sociale strata treft men ook al aan in Anthony Beevors Berlijn: de ondergang 1945). Niettemin is Kershaws bijdrage een bijzonder vlot geschreven, doorwrocht en goed gedocumenteerd werk, met subtiele nieuwe interpretaties en zin voor nuance, dat de bestaande inzichten in het Hitlerregime en de laatste dagen van het Derde Rijk aanzienlijk heeft verscherpt. [Fabian Van Samang]
E. Westerhuis
De Britse historicus Sir Ian Kershaw is bijna zijn hele leven verbonden geweest als hoogleraar hedendaagse geschiedenis aan de universiteit van Sheffield. In Nederland kreeg hij vooral bekendheid door boeken als 'Heulen met Hitler' en zijn biografisch tweeluik over Adolf Hitler 'Hoogmoed en Vergelding'. In dit boek analyseert hij diepgaand het antwoord op de vraag waarom nazi-Duitsland niet bereid was zich neer te leggen bij de geallieerde voorwaarden tot capitulatie. Het einde van de Tweede Wereldoorlog bracht Duitsland immers verwoesting en verlies van menselijk leven op een ongekende schaal. In plaats van het zoeken naar vredesvoorwaarden vocht Duitsland door tot een bijna totale verwoesting en volledige vijandelijke bezetting. Waarom werden Hitlers orders nog steeds gehoorzaamd? Deze goed gedocumenteerde studie beschrijft geen militaire geschiedenis, maar gaat in op aspecten als de bestuursstructuren van de nazipartij en haar onderorganisaties, de denkwijze van de bestuurders en zij die bestuurd werden. Van nazileiders tot eenvoudige burgers en van generaals tot soldaten, zowel aan de oostelijke als westelijke fronten. De auteur is er uitstekend in geslaagd om dit moeilijke onderwerp voor een groot publiek begrijpelijk te maken. Met kaarten en een fotokatern.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.