Ilias : wrok in Troje
Homerus
Tom Holland (Auteur), Boukje Verheij (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Athenaeum-Polak en Van Gennep, 2012 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 922.6 HOLL |
15/01/2013
Holland maakt een einde aan het ‘religieuze’ idee dat de islam zou zijn geopenbaard zonder enig verband met de concrete historische omstandigheden. Hij geeft het onweerlegbare bewijs dat het ‘Grote Spel’ tussen Byzantium en Perzië de oorzaak was. Alleen een gemeenschappelijke ideologie kon de rivaliserende Arabische stammen samensmeden. Bewust of onbewust leverde de islam het cement dat de Arabieren veranderde in die derde macht. Daar zit niets religieus in.
Je zou kunnen tegenwerpen dat dat evident is. Maar we hebben te maken met een tweedeling in het islamdebat. Op wetenschappelijke symposia heeft niemand behoefte aan een boek als dat van Holland. Maar het debat wordt tegenwoordig ook gevoerd in diverse media. Zo kan het gebeuren dat je regelmatig in de pers pseudohistorici tegenkomt die de religieuze kant in de discussie brengen. Zo bezien kan de intelligente compilatie van Holland van nut zijn: hij geeft de historische feiten.
Er was een zekere eruditie voor nodig om de overeenkomsten in de Koran te kunnen vinden met wat men de ‘religieuze gedachtegang uit die tijd’ zou kunnen noemen. Er was eveneens een verfijnde kennis van die tijd nodig om enkele frappante gelijkenissen te vinden tussen Mani, de stichter van het manicheïsme, en Mohammed. De overeenkomsten die Holland van tijd tot tijd schetst, suggereren sterk dat hij denkt: Mohammed is Mohammed omdat hij (toevallig) succes had.
Er zit een paradox in deze zaak. De islam is de historische kans voor de Arabieren om hun Rijk te stichten, waarbij ze het einde van de oudheid bezegelen. Echter, in 750 al staan ze hun plaats af aan de ‘Perzische’ Abbasiden. Na hen zullen de Mongolen komen, daarna de Turken. In andere woorden, de profeet van de Arabieren heeft vooral voor andere volkeren gewerkt.
Holland stelt duidelijk vast dat het einde van de oudheid zich heeft afgespeeld in Palestina en de Arabische woestijn. Hij beweert dat de verschijning van monotheïsmen als staatsgodsdiensten radicaal nieuw was. Volgens hem heeft niets zoveel invloed gehad op de ontwikkeling van de mensheid als deze ingrijpende verandering. Daarom wijdt hij honderden pagina’s aan een gedetailleerde analyse van de vorming van het officiële christendom.
Holland is niet de eerste die benadrukt dat de islam geprofiteerd heeft van de theologische conflicten die de christenen verdeelden en van de opvolgingsproblemen bij de Perzen. Natuurlijk is hij ook niet de eerste die opgemerkt heeft dat de geschiedenis van het begin van de islam pas bijna twee eeuwen na de gebeurtenissen is opgeschreven, waardoor er grote twijfel ontstaat aan de waarachtigheid van de verhalen. Hij is ook niet de eerste die begrepen heeft dat de oelama’s van Bagdad een Gouden legende hebben verzonnen waarin Mohammed de alfa en de omega van de nieuwe religie werd — waardoor deze de verdwijning van het kalifaat zou overleven. Hij heeft echter een aanzienlijke compilatie gemaakt van al deze theorieën en hij legt een intelligente en stimulerende synthese voor.
(Dit is een abstract van een artikel van Fouad Laroui. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 5 2012.)
[Fouad Laroui]
Prof. dr. K.A.D. Smelik
De Britse romanschrijver Tom Holland heeft een aantal geschiedenisboeken op zijn naam staan. In dit boek plaatst hij de ontstaansgeschiedenis van de islam in zijn historisch context. Volgens de moslimtraditie ontving de ongeletterde Mohammed de Koran rechtstreeks van Allah en ook de latere overleveringen over de profeet (hadith) hebben een onaantastbare status, die kritisch historisch onderzoek onmogelijk maakt. Het trekken van verbindingslijnen tussen de islam en de bestaande religies in de zevende eeuw is een typisch westerse benadering. Holland is daarin niet origineel, maar hij heeft vijf jaar aan het schrijven van dit boek besteed, waardoor hij aan zijn relaas een overvloed van historische details kon toevoegen, waardoor een levendig beeld ontstaat van deze periode, die zeer beslissend is geweest voor de wereldgeschiedenis, maar niettemin weinig aandacht krijgt. Zijn conclusie is dat de islam niet een door God geopenbaarde godsdienst is, maar een geloof dat schatplichtig is aan het jodendom, christendom en het zoroastrisme. Een actueel boek met bloedstollende anekdotes. De studie kan voor orthodoxe moslims aanstootgevend zijn. Met enkele kaartjes, jaartallenlijst, eindnoten, verklarende woordenlijst, lijst van personen en een literatuuroverzicht – maar geen register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.