Armando, Brakman, Mutsaers : over filosofie en literatuur
Niels Cornelissen (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Klement, cop. 2012 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : TAALKUNDE : 810 CORN |
Besprekingen
31/03/2013
Niels Cornelissen noemt Armando, Willem Brakman en Charlotte Mutsaers ‘relatieve eenlingen’ in de Nederlandse literatuurgeschiedenis vanwege de eigenzinnige complexiteit van hun werk, dat vaak een maatschappelijke betrokkenheid toont.
Armando, Brakman en Mutsaers is in de eerste plaats een boek over interpretatietheorie en esthetische filosofie, waarbij Cornelissen zich baseert op theory, een literatuurbeschouwing die is beïnvloed door Derrida en Deleuze. Vooral Jonathan Culler en Paul de Man worden herhaaldelijk aangehaald. Cornelissen leest enkele werken van de auteurs vanuit een filosofisch perspectief dat zij zelf aandragen: Adorno (Brakman), Deleuze (Mutsaers) en de ‘negativiteitsesthetica’ van Christoph Menke (Armando).
Cornelissen komt steeds terug op de autonomie van de kunst. Tegenover historiserende of biografische interpretaties plaatst hij telkens een interpretatie die laat zien hoe de tekst zich onttrekt aan eenduidige betekenisgeving. Hij beroept zich hiervoor op Menke (en Culler): het kunstwerk zelf is leeg, maar krijgt betekenis door de context waarin het beschouwd wordt. De esthetische ervaring daarentegen ontstaat door de confrontatie met ‘contextloosheid van een object’. Die ervaring bestaat er namelijk in dat de poging om aan het object een betekenis toe te kennen telkens gefrustreerd wordt, waardoor er een voortdurend proces van betekenen ontstaat.
Armando, Brakman, Mutsaers is een prikkelende studie met zorgvuldige en overtuigende interpretatie. Cornelissen legt complexe theoretische uitgangspunten helder uit en toont vervolgens hun relevantie in de praktijk van het lezen. Zijn boek zet ons aan het denken over de manier waarop wij gewend zijn literaire teksten te lezen en daagt uit tot een voortdurende zelfreflectie van de lezer.
Maar er blijft iets wringen. Armando, Brakman, Mutsaers kan worden gelezen als een vurig pleidooi voor de autonomie van de literatuur. Dat is opmerkelijk, omdat die autonomie tegenwoordig betwist wordt. Cornelissen gebruikt de filosofie vooral voor het aanleveren van theoretische perspectieven waarmee hij literatuur kan bestuderen. De literatuur fungeert slechts als de esthetische lege plek die ingevuld wordt door de theoretiserende en filosoferende lezer. Met deze literatuuropvatting ontzegt Cornelissen de literatuur de mogelijkheid om zelf te denken.
(Dit is een abstract van een artikel van Sander Bax. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 7 2012.)
[Sander Bax]
Wim Fievez
Met dit boek is de auteur gepromoveerd in de literatuurwetenschap. Het werk van drie hedendaagse Nederlandse literaire schrijvers wordt bij elkaar gebracht en in de context geplaatst van een filosofische visie op kunst en literatuur. Deze zegt dat kunst bestaat bij de gratie van een volledige decontextualisering, zodat de gebruikelijke verwijzing naar een wereld daarbuiten compleet is opgeheven en het werk slechts nog naar zichzelf verwijst. Deze bestaansvoorwaarde staat op gespannen voet met de behoefte bij de auteurs om zich via hun kunst te engageren. Cornelissen laat zien hoe verschillend Armando, Brakman en Mutsaers met dit dilemma omgaan. Interessant betoog met tevens veel relevante literatuurwetenschappelijke info over de auteurs en hun werk. De lezer blijft uiteindelijk toch zitten met de vraag of een dergelijke algemene, wat rafelige filosofische visie op kunst en literatuur in staat is het werk van deze drie auteurs tot een gemeenschappelijke noemer terug te brengen. Zeker wat Mutsaers aangaat kan men zijn twijfels hebben.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.