Utopia
Thomas More
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lemniscaat, cop. 2011 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 ACHT |
30/06/2012
Oorspronkelijk was dit ‘Denker des Vaderlands’ Hans Achterhuis’ afscheidsrede aan de Universiteit van Twente, die in 2007 verscheen onder de titel Lof en troost van de filosofie. Zijn veranderde kijk op bepaalde van zijn vroegere werken (over bijvoorbeeld arbeid en welzijnszorg), zette hem ertoe aan om er een uitgebreidere versie van te publiceren onder een andere titel.
Het overzicht in vogelvlucht dat Achterhuis ons hier biedt, heeft als bakens zijn boeken, en die van zijn geliefkoosde filosofen Hannah Arendt, Michel Foucault, Ivan Illich en Albert Camus. Zijn filosofische ‘vriendennetwerk’ heeft Achterhuis volgens de onderwerpen die hij wilde bestuderen, uitgebreid met onder anderen Thomas Hobbes en René Girard, evenals met 'vrienden uit de derde wereld', zoals de Zuid-Afrikaanse schrijver J.M. Coetzee en de Martinikaanse, revolutionaire politicus-psychiater Franz Fanon, die in de jaren zestig met Les damnés de la terre een radicale kritiek op het kolonialisme leverde.
Achterhuis stelt dat hij altijd heeft geprobeerd de persoon die hij is tot uiting te laten komen in zijn teksten. Zijn adagium 'Wie schrijft als filosoof, schrijve persoonlijk of schrijve niet', is een parafrase van de versregel 'Wie schrijft, schrijv' in den geest van deze zee of schrijve niet' uit Hendrik Marsmans Tempel en Kruis (niet uit het begin, zoals Achterhuis in een noot beweert, maar uit het slot), en heeft te maken met zijn kritiek op de Angelsaksische analytische taalfilosofen en kentheoretici ('de anglo’s'), die volgens hem een te eng begrip van de filosofie hanteren, en bovendien falen in hun argumentaties of in hun pogingen om metaforisch taalgebruik te vermijden. Achterhuis bekritiseert specifiek de abstracte redenaties over het kwaad en het terrorisme van de Britse filosoof Ted Honderich, maar haalt daarbij spijtig genoeg Susan Neiman van stal, terwijl haar werk toch lijdt aan een idealiserend streven naar het goede, zonder oog voor de complexe verhouding tussen goed en kwaad en de morele dilemma’s daarbij.
Elders heeft Achterhuis het over 'voortschrijdend inzicht' en 'tegen zichzelf in denken'. Van vroegere werken, die vaak stof deden opwaaien bij hun verschijnen, neemt hij inderdaad (gedeeltelijk) afstand. Zo relativeert hij zijn boek uit de jaren zeventig Arbeid, een eigenaardig medicijn, omdat het 'op twee gedachten hinkte'. Door de lectuur van Vita Activa, Hannah Arendts fenomenologie van arbeiden, werken en handelen, is Achterhuis tot het inzicht gekomen dat arbeid een 'niet-onderdrukkend en gezondmakend medicijn' kan zijn. Het blijft dus een medicijn tegen een ziekte? Ook zijn pleidooi voor 'een tussentijd' met 'langzame activiteiten' valt allesbehalve als een radicale kritiek op ons arbeidsbestel te noemen. [Hedwig Billiet]
Dr. D.G. van der Steen
Toen Hans Achterhuis in 2007 afscheid nam als hoogleraar Algemene Wijsbegeerte aan de Universiteit Twente, hield hij een afscheidsrede waarin hij terugblikt op zijn werk en op de centrale rol die het contact met en het werk van anderen daarin gespeeld heeft. Dit hoogst persoonlijke boek bouwt op die rede voort. Wie vertrouwd is met het werk van Achterhuis, weet hoe veel hij citeert: hij ontwikkelt zijn maatschappijkritische visie op thema's als de vrije markt, de utopie, de techniek of het geweld in voortdurende samenspraak met denkers als Illich en Arendt en vele anderen. In dit boek geeft hij zich daar rekenschap van. Dat maakt het buitengewoon geschikt voor een eerste kennismaking met een betrokken denker, zijn wijsgerig netwerk en het probleemgebied waarop hij zich beweegt. Met eindnoten, index en lijst van publicaties.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.