Antihelden : bijzondere levens van gewone mensen uit de tijd van Napoleon
Joost Welten
Joost Welten (Auteur), Johan De Wilde (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Davidsfonds, 2011 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : FRANKRIJK 944.7 |
15/05/2012
In 1806 werd Joseph Abbeel als conscrit ingelijfd in het leger van Napoleon. Als carabinier te paard kreeg hij zijn vuurdoop tijdens de veldtochten van Napoleon tegen Pruisen, Oostenrijk en Rusland tussen 1807 en 1809, die uiteindelijk uitmondden in eerst een vredesverdrag tussen Napoleon, Rusland en de Pruisen en wat later met Oostenrijk. Abbeel keerde einde 1809 terug naar huis, waar hij een verlofpas bekwam voor drie maanden. Toen bleek dat Rusland het vredesverdrag niet naleefde, vertrok Napoleon in 1811 voor een campagne met als doel het Russische rijk te onderwerpen. Deze campagne eindigde einde 1812 in Moskou, dat Abbeel in de vlammen zag opgaan. Napoleon besliste rechtsomkeert te maken. Het werd een afgrijselijke terugtocht: door koude en ontbering en achternagezeten door het Russische leger werden de Franse troepen gedecimeerd. Abbeel bereikte Hamburg, maar werd daar door de Russen krijgsgevangen genomen en in Astrakan in de Oeral in een gevangenenkamp geïnterneerd. In het voorjaar 1814 mochten de niet-Franse gevangenen naar huis terugkeren, uiteraard op eigen kracht. In 1815 was Abbeel terug thuis.
Joseph Abbeel besloot zijn lotgevallen neer te schrijven. Dat manuscript van 94 langs beide kanten beschreven vellen werd hertaald door Joost Welten en Johan de Wilde en is nu in boekvorm uitgegeven. Het is een merkwaardig verhaal, dat als het ware een mengeling bevat van een — soms schrijnend — oorlogsrelaas, een avontuurlijk reisverhaal en scherpe etnografische waarneming.
Op militair vlak brengt Abbeel op de eerste plaats een doorleefd verslag, met tal van grappige anekdotes van het dagelijkse leven van de troepen tijdens de opmars en de krijgsverrichtingen, gaande van het verschaffen van onderdak over de bedeling van en de strooptochten naar eten en drinken tot de verzorging van de gewonden. Ook de veldslagen en de strategische opstelling worden, gekruid met persoonlijke belevenissen, bijna filmisch in beeld gebracht. Wat wel opvalt, is dat Abbeel zich in de beschrijvingen van de ontberingen die de soldaten moeten doorstaan, erg afstandelijk, soms onderkoeld opstelt. Wellicht was dat een pose die hij zichzelf oplegde om de gebeurtenissen zo objectief mogelijk, zonder al te veel emotioneel franje te vertellen. De stukken die zijn gewijd aan de verschillende landen waar de troepen doortrokken, steken daar schril tegen af: zijn verslag kan bijna worden gelezen als een toeristische gids, met een beeldende reportage over de verschillende steden en landstreken die worden aangedaan. Voorts zijn er treffende beschrijvingen van de leefgewoonten en omgangsvormen van de plaatselijke inwoners, die voor een flinke dosis humor zorgen.
Het moet een monnikenwerk zijn geweest — zowel voor de schrijver om zijn herinneringen zo minutieus uit het geheugen aan het papier toe te vertrouwen, als voor de hertalers die erin geslaagd zijn het negentiende-eeuwse handschrift in onverkorte versie om te zetten in een voor de hedendaagse lezer zeer vlot leesbare tekst. Welten en De Wilde hebben bovendien heel wat speurwerk verricht naar de authenticiteit en de nauwkeurigheid van het verhaal en naar de persoonlijke achtergronden van de schrijver. Dat speurwerk resulteert in de uitvoerige en erg verhelderende nabeschouwingen en de noten achteraan in het boek. [Robert Antonissen]
Joost Jonker
Napoleons desastreuze veldtocht naar Moskou in 1812 spreekt nog steeds sterk tot de verbeelding. De Vlaming Abbeel moest in 1806 onder de wapenen en maakte de hele campagne mee, tot hij op terugtocht bij Hamburg aangekomen krijgsgevangen raakte en weer helemaal Rusland ingesleept werd tot aan de Wolga. Pas in maart 1815 zag hij zijn vaderland terug, waarna hij zijn uitermate levendige en boeiende herinneringen opschreef. Welten en De Wilde verzorgden van Abbeels geschrift een model tekstuitgave, waarin spelling en grammatica zijn gemoderniseerd, met prachtige illustraties in kleur, een volledig wetenschappelijk apparaat (eindnoten en een literatuuroverzicht) en een uitstekende nabeschouwing over Abbeel en de waarde van zijn aantekeningen. Daarmee is een rijke bron over het soldatenleven onder Napoleon voor een breed publiek beschikbaar gekomen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.