Reflections on Toscanini
Harvey Sachs
Harvey Sachs (Auteur), Frits van der Waa (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2011 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 784 BEETHOVEN |
15/07/2012
7 mei 1824 is een datum die vast niet meteen een belletje doet rinkelen. Het is de dag van de première van Beethovens Negende symfonie. Die kent waarschijnlijk iedereen wel, althans het vierde deel ervan: de ‘Ode an die Freude’ (‘Alle Menschen werden Brüder’) die het Europese volkslied is. De Negende van Beethoven is muzikaal gesproken een revolutionair werk. Niet alleen treedt voor het eerst in de muziekgeschiedenis een koor op in een symfonie en zijn de zangpartijen van een ongeziene technisch complexiteit, de muziek was op het moment van verschijnen weerbarstig en volkomen nieuw. Historicus en muziekkenner Harvey Sachs, die eerder een aantal maatgevende publicaties over Toscanini liet verschijnen en een biografie van Arthur Rubinstein schreef, heeft nu ook een aanstekelijk boek aan De beroemdste symfonie van Beethoven gewijd, zoals de ondertitel van De Negende luidt.
Eigenlijk is die titel slecht gekozen, want dit is veel meer dan een boek over dat ene, indrukwekkende werk. De symfonie vormt het uitgangspunt voor een historische schets van de omstandigheden waarin de componist leefde en werkte, waarbij verschillende van zijn composities ter sprake komen, geeft een overzicht van de politieke en sociale context, is een cultuurgeschiedenis van het jaar 1824 (aan bod komen Byron, Poesjkin, Delacroix, Stendhal en Heine), een analyse van de symfonie zelf en een bespreking van de invloed ervan. Boven alles is het echter een liefdesverklaring aan het adres van het werk van de componist. Letterlijk op elke bladzijde geeft Sachs je de zin om je cd-kast in te duiken en het stuk dat hij onder de loep neemt te (her)beluisteren. Veelal weet hij in enkele zinnen complexe musicologische materie helder over te brengen, meestal slaagt hij met zijn beschrijving erin om elementen toe te voegen aan je luisterevaring. Dat doet Sachs bovendien zonder al te persoonlijk of pathetisch te worden. Aan het einde is weliswaar een ‘postlude’ opgenomen die de individuele ervaringen met Beethovens muziek beschrijft, maar verder onthoudt Sachs zich van al te particuliere associaties: hij schrijft zakelijk zonder evenwel dor te zijn. Dat heeft een reden: voor hem is muziek iets abstracts. De passages waarin hij deze esthetica beschrijft, behoren tot de treffendste van het boek. Niettemin is de uitvoerige beschrijving van de symfonie in het deel ‘De negende van nabij’ wat uitgebreid en vooral het vierde hoofdstuk, waarin Sachs Beethovens invloed tracht te traceren, stelt teleur. Niet alleen steunt hij hierbij te veel op uitspraken en brieven van componisten in plaats van op hun werk, er zou voor een dergelijk — ongemeen interessant — onderzoek een musicologische argumentatie met muziekvoorbeelden nodig zijn, en die geeft Sachs niet. Dat neemt niet weg dat De Negende een heerlijk boek is: rijk gestoffeerd, vlot verteld en bovenal getuigend van kennis van én liefde voor Beethovens werk. [Carl De Strycker]
Jo Vanderwegen
De auteur probeert inzage te geven in de ontstaansgeschiedenis van Beethovens negende symfonie. Enkele ongefundeerde hypothesen ten spijt leest het eerste stuk (over de creatie van het werk) bijzonder vlot door de heldere schrijfstijl. Daarna wisselt Sachs van toon en bestookt hij de lezer met tientallen pagina’s biografieën van romantische kunstenaars van wie de geestelijke verwantschap met Beethoven uiterst twijfelachtig genoemd mag worden. Sachs maakt zich daarbij schuldig aan bladvulling: de historisch-politieke zoektocht naar de context van de symfonie komt volledig irrelevant over omdat de auteur er nergens in slaagt rechtstreekse aanknopingspunten te vinden met Beethovens werk. De informatie die direct betrekking heeft op de negende valt karig uit, is afkomstig uit secundaire bronnen en lijdt in vele gevallen onder ongefundeerde speculaties of platitudes. In het slot trakteert Harvey de lezers die zich desondanks vastbeten op technische bespiegelingen die voor niet-muzikanten te hoogdrempelig zijn. Het lukt de schrijver niet de lezer te betrekken bij zijn warrige verhaal. Hij wordt nauwelijks geprikkeld; de aangeleverde informatie is pover. Gebonden boek, geen illustraties. Register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.