De gedeelde hemel : een vertelling
Christa Wolf
Christa Wolf (Auteur), Gerrit Bussink (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Gennep, cop. 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 6341 |
30/06/2012
Christa Wolf, de pas overleden Oost-Duitse schrijfster, stond in de DDR bekend als een dissident auteur. Zij durfde het aan om kritisch te zijn voor het regime; zo protesteerde ze onder meer tegen de verbanning van de protestzanger Wolf Biermann. En ook in haar boeken nam ze een standpunt in — soms via de omweg van de mythologie, denk maar aan haar bekende roman Kassandra — in sociale en politieke debatten. Niettemin bleef ze tot het einde lid van de partij. Toen de Muur viel, werd haar daarom inconsequentie verweten. Toen bovendien bekend werd dat ze tussen 1959 en 1962 als informante had gewerkt voor de gevreesde geheime dienst Stasi, lokte dat controverse uit. In Stad der engelen, of The Overcoat of Dr. Freud vertelt de schrijfster haar versie van de feiten — een sleutelroman dus.
Ze was het vergeten! Gewoonweg uit het geheugen gewist. Toen ze na de Wende haar dossier bij de Stasi ging inkijken, kreeg ze behalve een map met informatie over haarzelf tot haar ontzetting ook de map met gegevens die zij over anderen had verzameld. Wanneer ze niet lang daarna naar Los Angeles reist (de stad waar tijdens de Tweede Wereldoorlog schrijvers als Brecht en Thomas Mann vertoefden, die niets met de nazi’s te maken wilden hebben) en daar politieke gesprekken voert over de Duitse hereniging, beleeft ze een gewetenscrisis. Ze biecht haar geheim op en probeert zich te rechtvaardigen: dat ze altijd geloofd heeft het systeem van binnenuit te kunnen veranderen; dat ze gedwongen werd tot spionage; maar vooral dat ze het écht helemaal niet meer wist. En daar komt Freud dan om de hoek kijken natuurlijk: verdringingsmechanismen worden ter verdediging ingeroepen. Vriendinnen proberen haar te kalmeren met het inzicht dat ze nu niet meer dezelfde persoon is als veertig jaar geleden en al bij al, zo vergoelijkt de schrijfster het zelf, weegt de informatie die zij over collega’s verzamelde niet zo heel zwaar.
Wat is dat toch met die politiek correcte Duitse auteurs met een fout verleden, vraag je je als lezer af. Waarom heeft Günter Grass al die jaren zijn lidmaatschap van de Hitlerjugend verzwegen, waarom doet Wolf alsof ze haar misstap is vergeten? Dat wekt wrevel op, en al helemaal wanneer het boek, zoals bij Wolf het geval is, een soort apologie is. Behalve dat de roman soms erg babbelachtig is, stelt Wolf zichzelf al te graag als slachtoffer voor. Niettemin is dit een belangrijk boek dat interessante discussiestof bevat, want jezelf handhaven in een dictatuur kon blijkbaar niet zonder bepaalde compromissen. Het maakt vooral duidelijk dat het allemaal minder zwart-wit is dan we wel zouden willen. Stad der engelen maakt een genuanceerder oordeel mogelijk. [Carl De Strycker]
G. Brandorff
Na zestien jaar stilte publiceerde de ‘grand old lady’ van de DDR-literatuur opnieuw een roman, die echter meer het karakter heeft van een autobiografisch herinnerings- en reisdagboek. Uitgangspunt vormt een reis naar Los Angeles (de stad der engelen) in 1992. Zij recapituleert haar verleden als boegbeeld van de DDR-literatuur en probeert, overigens tevergeefs, een antwoord op de vraag te vinden waarom zij eigenlijk de DDR trouw bleef en hoe het toch kon dat zij enige tijd ‘inofficieel medewerker’ van de staatsveiligheidsdienst was en dit feit kon verdringen. Duidelijk wordt dat oppositie tegen het systeem, partij en regering en liefde voor de DDR bij Wolf gelijk op gingen. Wolf (1929-2011) analyseert haarscherp haar leven – tot in de periode van het nieuwe, ‘verenigde’ Duitsland. Het bewuste en het onbewuste van het verleden in de DDR en het heden in de grote Amerikaanse stad versmelten in de roman tot fascinerend mengsel van fictie en werkelijkheid. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.