De dagboeken van Bernie en Ellis : een Scheveningse liefde in oorlogstijd
Ellis Lehman-Cohen Paraira (Auteur), Shulamith Bitran-Lehman (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Balans, 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 4757 |
Besprekingen
15/04/2012
De meeste recent verschenen boeken over de Tweede Wereldoorlog bevatten ervaringsverhalen van mensen die de oorlog hebben meegemaakt. Via het persoonlijke verhaal wordt het grote verhaal verteld. De dagboeken van Bernie en Ellis vormt hierop geen uitzondering. Shulamith Bitran zegt: ‘Hoe dieper we ons in het verhaal begroeven, hoe meer wij begrepen dat het niet alleen een aangrijpend liefdesverhaal van twee jonge mensen was, maar een verhaal van de hele Nederlandse bevolking, Joden en niet-Joden, onder het juk van de bezetting: een monument van mensenliefde en onmenselijkheid’.
Bernie en Ellis, beiden Joods, worden verliefd op elkaar als ze zeventien zijn. Wanneer Ellis en haar familie in 1942 onderduiken, spreken ze af om dagelijks in hun dagboek een brief aan de ander te schrijven. Ellis overleeft de oorlog, Bernie sterft in 1944 in Auschwitz. Op Ellis’ huwelijksdag met Elmi Lehman worden Bernie’s dagboeken bij haar thuis bezorgd. In 2007 begint ze samen met haar dochter Shulamith aan de digitalisering en de vertaling van de dagboeken in het Hebreeuws en ze voegen hun eigen commentaar toe. Uit Bernies verhaal wordt duidelijk waarom mensen voor de Joodse Raad werkten. Het was een mogelijkheid om zelf zo lang mogelijk aan transport te ontkomen. Wanneer Bernie de mogelijkheid krijgt om met een vrachtwagen van de Wehrmacht mee te rijden naar Frankrijk tot vlak bij Vittel, het onbezette gebied, geven zijn ouders geen toestemming. Ze vinden het te riskant. Bernie beseft beter hoe de situatie is Nederland is. In Den Haag blijven betekent dat hij op termijn naar een werkkamp in Polen wordt gestuurd. Onderduiken betekent dat hij, als hij wordt gesnapt, meteen naar een concentratiekamp wordt gestuurd. Ellis’ brieven gaan aanvankelijk over het dagelijks leven als onderduiker in een vakantiehuisje. Ze kan vrij rondlopen, paddenstoelen zoeken, in de zon zitten en melk halen bij een boer. Het besef dat het gezin gevaar loopt en ieder moment kan worden opgepakt, is steeds aanwezig. Vanaf oktober 1942 moet het gezin gesplitst onderduiken.
Zowel uit Bernies als uit Ellis’ brieven blijkt dat er veel kennis was over de situatie van de Joden in Nederland en over de deportaties naar de werk- en concentratiekampen. In het geheugen van Joodse onderduikers zijn duidelijk andere gegevens opgeslagen dan in het collectieve geheugen van veel Nederlanders. De dagboeken zijn tegelijkertijd te veel en te weinig bewerkt. Te veel omdat niet de oorspronkelijke brieven zijn afgedrukt, maar een selectie eruit. Woordkeuzen, spelling en zinsconstructie zijn aangepast; herhalende fragmenten en zinsdelen zijn weggelaten. Dat maakt dat het boek niet bruikbaar is als bronnenboek en er geen secundaire analyse van het materiaal kan worden toegepast. Daar tegenover staat dat het te weinig is bewerkt, omdat het liefdesverhaal centraal staat, terwijl de afzonderlijke verhalen en de overeenkomsten ertussen interessanter zijn. [Marianne Reijnders]
Drs. Madelon de Swart
De dagboeken beschrijven de liefde van twee joodse tieners uit Scheveningen die in de Tweede Wereldoorlog moeten onderduiken en dan gescheiden raken. Begin 1942 worden Ellis Cohen Paraira en Bernie Spiers (beiden 17) verliefd, maar in juli duikt Ellis' vader met zijn gezin onder. De twee spreken af een dagboek bij te houden, zodat ze na de oorlog kunnen lezen wat de ander heeft meegemaakt. Ellis komt terecht bij Renkum, later in Rhenen, twee maanden later duikt het gezin van Bernie elders onder. Na de oorlog wacht Ellis maanden tevergeefs op Bernie, die is opgepakt en vergast in Auschwitz. Zijn laatste dagboek krijgt ze als ze eind 1945 trouwt met een joodse korporaal in Britse dienst, met wie ze naar Palestina emigreert. Ellis' dochter las in 2007 de dagboeken, redigeerde ze, plaatste ze goed in een context, met extra info van Ellis en haarzelf. Dit indringende verslag van een jeugdliefde zal zeker leeftijdgenoten van Ellis aanspreken, maar ook jongeren de impact laten zien van de anti-joodse maatregelen op het gewone leven. Met zwart-witfoto's. Kleine druk.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.