Vervolgd van land tot land : Joodse vluchtelingen in West-Europa 1938-1944
Insa Meinen
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij Antwerpen, 2011 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 935.4 MEIN |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij Antwerpen, 2011 |
VOLW. : NON FICTIE : 935.4 MEIN |
31/12/2011
Ruim een decennium geleden verscheen het boek Vreemdelingen in een wereldstad van de Belgische historicus Lieven Saerens. Het archiefonderzoek dat aan deze studie vooraf was gegaan had jaren gevergd en het resultaat was er dan ook naar: het werk was gedegen, vernieuwend, openbarend en schokkend. Saerens toonde aan hoe een onevenredig groot percentage Antwerpse joden kon worden opgepakt en gedeporteerd, omdat de lokale besturen hun vrijwillige medewerking verleenden aan de Duitse bezetter. Zijn analyse sloot aan bij een tendens in de historiografie om de Shoah niet langer op te vatten als het resultaat van een sterk gecentraliseerde besluitvorming, zoals tot de jaren tachtig gebruikelijk was. Voortaan werd de actieve medewerking van diverse maatschappelijke subgroepen, zowel binnen als buiten de Duitse staatsgrenzen, als een mogelijkheidsvoorwaarde voor de genocide beschouwd. De Duitse historica Insa Meinen bracht met haar recentste studie, De Shoah in België belangrijke correcties aan dit paradigma aan. Met Brussel als casestudy en geruggensteund door een diepteonderzoek naar het 21ste konvooi (dat op 31 juli 1943 1560 joden van de Dossinkazerne in Mechelen naar Auschwitz-Birkenau bracht) benadrukte ze de dominantie van de Duitse overheden. Het was de Militärverwaltung, stelde Meinen, die de Judenverordnungen (van de uitsluiting uit het beroepsleven over het dragen van de joodse davidster tot de verplichte tewerkstelling) implementeerde. De Belgische lokale en nationale autoriteiten beriepen zich op de Belgische grondwet of de Conventie van Den Haag, en weigerden de bezetter met betrekking tot de joodse kwestie elke bijstand. De Brusselse politie nam nauwelijks deel aan de arrestatie en deportatie van joden. Precies door dit gebrek aan medewerking én door het hardnekkige verzet van de slachtoffers, vonden de klopjachten in Brussel later plaats dan in Antwerpen. Bovendien werden de joden niet zozeer gegrepen tijdens grote razzia’s, beweerde Meinen verder, maar eerder individueel, tijdens gerichte spitsacties. Daarvoor werden tal van Duitse instanties ingezet, zoals de Wehrmacht, de SiPo-SD, diverse grenspatrouilles, de Feldgendarmerie en zelfs het met plundering belaste Devisenschutzkommando. Tachtig procent van de uit België gedeporteerde joden, besloot Meinen, viel zonder toedoen van Belgische verantwoordelijken in handen van de Duitsers.
De Shoah in België is ontegensprekelijk een grensverleggend werk. Zelfs indien deze studie de gangbare visie op de arrestatie van de Belgische joden tijdens de Tweede Wereldoorlog niet ingrijpend wijzigt, zal ze historici ongetwijfeld dwingen nieuw bronnenonderzoek te verrichten, oude documenten tegen een ander licht te houden en gevestigde standpunten kritisch te herbekijken.
[Fabian Van Samang]
A.H.B. de Munnick
Zeer degelijke monografie over de jodenvervolging in België gedurende de Duitse bezetting van dat land (1940-1944). De auteur claimt dat haar boek de eerste wetenschappelijke overzichtsstudie naar de Shoah in België is. In ieder geval komen alle belangrijke thema's van de jodenvervolging aan bod en steunt het boek op een zeer grote hoeveelheid bronnen- en archiefmateriaal en, bijzonder, honderden getuigenissen van joodse overlevenden uit 1949. De auteur beschrijft gedetailleerd en vlot leesbaar het bezettings- en vervolgingsapparaat in België, de manier van vervolging (en de pogingen van de joden zich daaraan te onttrekken) en de transporten die tussen 1942 en 1944 bijna 25.000 joden uit België vervoerden naar Auschwitz. Met tabellen, eindnoten, biografieën van belangrijke personen en bronnen- en literatuurlijst.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.