Zwerfkind
Ingeborg Jacobs
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Kern, 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 10028 |
15/01/2012
Op de sombere kaft van Zwerfkind staat een klein meisje wat zielig voor zich uit te kijken. Naast haar staat in grote letters ‘waargebeurd’ en boven de titel staat: ‘De ongelooflijke omzwervingen van het Duitse meisje Liesabeth vlak na de Tweede Wereldoorlog’. Het verhaal begint inderdaad met het zevenjarige meisje Liesabeth, dat na de Tweede Wereldoorlog samen met haar moeder, broer en zus moet vluchten. Maar het verhaal gaat niet enkel over die kleine Liesabeth, Ingeborg Jacobs vertelt ook hoe die Liesabeth langzaam een jonge vrouw wordt, zelf moeder en zelfs grootmoeder wordt. Wanneer de auteur het verhaal afrondt, is die kleine Liesabeth al zeventig jaar.
Liesabeths omzwervingen beginnen in 1945. Een buurvrouw overtuigt haar om mee naar de stad te gaan om een aantal spullen te verkopen, zodat zij en haar broer en zus weer eten kunnen kopen. Maar in de stad neemt die buurvrouw haar spullen af en laat Liesabeth alleen achter. Als meisje van zeven heeft ze geen idee hoe ze weer thuis moet raken, dus springt ze op een goederentrein en raakt zo op de dool. Jaren trekt ze rond als bedelkind in Litouwen. Hoewel haar leven zwaar is, haalt ze ook heel wat kattenkwaad uit en is ze relatief gelukkig. In 1953 komt ze wegens diefstal terecht in een kinderstrafkamp in de Sovjet-Unie. Later belandt ze ook nog in een vrouwenstrafkamp. Daarna trekt ze weer rond in de Sovjet-Unie, gaat op zoek naar haar vader en broer in Duitsland, maar keert dan toch weer terug naar de Sovjet-Unie, en ten slotte naar haar heimat Oost-Pruisen.
In 1994 was Jacobs als journaliste voor een tv-reportage in Oost-Pruisen op zoek naar Duitsers die na de oorlog in Rusland terechtkwamen. Via Liesabeths dochter Elena kwamen ze zo Liesabeth op het spoor. Tussen een inleiding en een epiloog van Jacobs ‘vertelt’ Liesabeth haar verhaal. Een heel leven opnieuw vertellen is geen sinecure, waardoor het verhaal niet geheel chronologisch is opgebouwd. Soms worden herinneringen via flashbacks ingepast. De manier waarop Jacobs het verhaal heeft neergeschreven, doet erg denken aan de manier waarop iemand in een reportage vertelt. Je ziet Liesabeth bijna haar verhaal doen voor de camera. Dit bepaalt ook de vertelstijl in het boek. Opvallend is de vrij afstandelijke en bijna emotieloze manier waarop Liesabeth haar verhaal vertelt. Het verhaal van Liesabeth is een triest verhaal, erg deprimerend en met weinig lichtgevende momenten. De reden waarom Jacobs dit trieste verhaal wou schrijven, was ‘de vraag hoe Liesabeth haar vaak ongelooflijke leven in extremen heeft kunnen volhouden zonder vertwijfeld te raken of gek te worden’.
Het boek is bijna een biografie geworden, die echter ook een beeld wil schetsen van de situatie van mensen zoals Liesabeth in het algemeen. Misschien had Jacobs hier wat selectiever te werk moeten gaan en meer op zoek moeten gaan naar de essentie van het verhaal. Sommige stukken werden ook nodeloos gerokken en zijn te zeer in detail uitgewerkt. De term catharsis in de literatuur zegt dat verhalen over de trieste gebeurtenissen van personages een louterende werking hebben op de lezer, maar dit verhaal is zo intriest en hopeloos dat je er als lezer enkel een slecht gevoel aan overhoudt.
[Kelly Loos]
Redactie
Het waargebeurde verhaal, verteld in de ik-vorm door journaliste Jacobs, over de jaren durende omzwervingen van de Oost-Pruisische Liesabeth Otto uit Wehlau die in 1945, als ze zeven jaar oud is, door omstandigheden alleen achterblijft. Ze lift mee met een goederentrein in de hoop dat die haar naar huis zal terugbrengen, maar het is het begin van jarenlange omzwervingen door onder meer Duitsland, Litouwen, Polen en de Sovjet-Unie. Ze lijdt honger en kou, slaapt onder bruggen en struiken, steelt om in leven te blijven, vindt soms tijdelijk bij boeren onderdak, doet allerlei werk, wordt uitgebuit, mishandeld (hierbij speelt haar ‘Duits-zijn’ een belangrijke rol), verkracht, verblijft jarenlang in Goelag kinder- en vrouwenstrafkampen en maakt nog vele andere dingen mee. Nooit geeft ze de hoop op eens haar familie terug te vinden. Een goed geschreven en gedocumenteerd, indrukwekkend en soms ongelofelijk verhaal dat een goed beeld geeft van het lot van de vele ‘wolfskinderen’ die na WO II alleen door Europa zwierven. Voorin een kaart met daarop aangegeven de omzwervingen van Liesabeth. De auteur en documentairemaakster leerde Liesabeth kennen toen zij in Kaliningrad bezig was met een documentaire over Duitsers die na WO II door omstandigheden in Rusland moesten blijven. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.