Slaap!
Annelies Verbeke
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Geus, © 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 6346 |
Dirk Leyman
rt/aa/16 m
Annelies Verbeke & Charlie De Keersmaecker
Geef de nacht maar aan mij
Annelies Verbeke poogt de ziel van de nacht te vatten in Wakker. Voor deze verzameling nachtportretten liet ze zich seconderen door fotograaf Charlie De Keersmaecker. Maar hun expeditie lukt slechts gedeeltelijk.
Sinds Annelies Verbeke in haar debuutroman Slaap! de slapeloze Maya opvoerde, wordt de schrijfster om de haverklap gecharterd voor reportages of verhalen over nachtuilen. "Mij best. Geef de nacht maar aan mij", zo noteert ze in de inleiding van Wakker. Een verzameling nachtportretten. Samen met fotograaf Charlie De Keersmaecker dompelde Verbeke zich voor het tijdschrift Goedele onder in de parallelle wereld van de duisternis. Daar gelden andere wetten en heerst "een eigen intimiteit". Hun tocht langs nachtvlinders van allerlei pluimage brengt hen bij taxichauffeurs, verplegers, machinisten, pokeraars, cafébazinnen, receptionisten en stripteaseuses. Verbeke hanteerde welbewust het 'vlieg-op-de-muur-perspectief': ze is opvallend afwezig in deze portrettenreeks en kiest voor een ingehouden verteltoon. Schrijven met de handrem op: Verbeke kijkt en registreert. Te vaak resulteert het in vlakke, weinig bezielende observaties.
In het tweede deel 'raven' bezoeken De Keersmaecker en Verbeke plaatsen die je onvermijdelijk met de nacht associeert. Ze lopen door de geoliede machine van een postsorteerkantoor ("een immens, luidruchtig wezen") of gaan op pad met de nachtverpleger in een psychiatrische instelling ("Ik zou al willen gaan slapen", zegt een man om zestien over negen. "Nog veertien minuten"). Ook wonen ze een theatermarathon in het Kaaitheater bij ("Vier acteurs zullen diep slapen voor ze beginnen aan de volgende twintig jaar"). Opnieuw word je getroffen door de afstandelijkheid van deze tranches de vie. Ze beklijven niet lang, omdat ze te zeer een gelegenheidsindruk nalaten. En omdat ze scherpte missen, zoals bij het obligate 'dansvloer', waarin Verbeke nogal wat clichés op een hoopje veegt. Soms lukt het de scribente wél om haar eigen accent toe te voegen. Zoals in de aandoenlijke rit met de nachtbus. Ze slaat een jong koppeltje gade dat na het iPod-delen afscheid neemt, slechts één halte van elkaar verwijderd: "Geen lepeltje-lepeltje vannacht, al zijn ze bijna buren. Is wat ze hebben nog te pril? Is het een afspraak met reactionaire ouders of is er sprake van een lichamelijke kwaal? Er is een reden om geen bed te delen."
Over de foto's van Charlie De Keersmaecker hangt een enigszins ouderwets patina. Maar ook hier is wisselvalligheid troef: de nacht geeft zich niet zomaar prijs. Verbeke vond haar maanzieke missie niettemin ten volle geslaagd: "Deze dertig nachten hebben mijn liefde voor het donker vergroot. Aan de mensen die ze bevolken, blijf ik slapeloos terugdenken."
Schrijven met de handrem op: Verbeke kijkt en registreert.
31/12/2011
‘Geef de nacht maar aan mij’, schrijft Annelies Verbeke in haar inleiding bij het foto- en tekstboek Wakker, dat zij samen met Charlie de Keersmaecker realiseerde. Het boek is gebaseerd op de reeks die beiden maakten voor het maandblad Goedele. Achtereenvolgens wordt gefocust op twaalf nachtmensen en evenveel plaatsen waar mensen ‘s nachts verzamelen. Zes stukken die speciaal voor dit boek werden gemaakt, voeren de lezer/kijker mee naar Nederland.
Voor Verbeke bevat de nacht een eigen intimiteit en eigen wetten, vooral dan omdat de nachtelijke context een gevoel van gezamenlijke afzondering in de hand werkt. De portretten van de nachtmensen, bijeengebracht onder de titel ‘Vlinders’, zijn het meest overtuigend omdat ze de gedrevenheid, maar ook de problemen van de geïnterviewde figuren het duidelijkst aan bod laten komen. Zo is er de Rwandese Marie, die als verpleegster voor de geriatrie heeft gekozen. Het treft haar dat in het tehuis de dood zachter is dan elders: ‘hij waart als een altijd aanwezige verlosser door de gangen, streelt vegetatieve lichamen tot rust. Naar zijn komst wordt verlangd en steeds vaker gevraagd.’ Of er is Hendrikje, die Engelse literatuur studeerde maar nu als politieagente in Brussel werkt. Vaak brengt ze een pak ‘zware verhalen’ mee naar huis. En verder: de mannen die ‘s nachts gaan vissen, of de man die uren doorbrengt voor zijn pc om te pokeren, of Patrick en Johan die zich als travestieten door de nacht heen werken... Deel twee van het boek behelst plaatsen: het vuurwerk dat wordt afgestoken, een postsorteerbedrijf, de luchthaven, een bezinestation, een theatermarathon...
Dat de reeks oorspronkelijk bedoeld was als een soort vervolgverhaal in Goedele en dat de afzonderlijke stukken daarom tot een vooraf bepaalde lengte beperkt moesten worden, maakt dat de teksten nogal oppervlakkig blijven en de indruk wekken vaak onder tijdsdruk geschreven te zijn. Een gemiste kans, kortom.
[Jooris Van Hulle]
Drs. H.H.M. Meyer
Foto's met een kort verhaal kunnen soms intens de sfeer oproepen van de wereld waarin die verhalen zich afspelen. Dat geldt voor dit prachtige boekje zeker. De sfeer van de nacht is onmiskenbaar aanwezig in de wereld van de post-sorteerders, de politieagenten, de nachtwakers, striptease-dansers en kroegbazen. De nacht in een psychiatrische instelling. De sfeer van een nachtelijk bos waar een paar jongens en meisjes gaan zwemmen. Het laat ons zien (en voelen) hoe mooi, hoe stil de nacht kan zijn. De verhalen boeien, zijn kort, en weten behalve de sfeer ook de redenen weer te geven waarom die mensen niet naar bed zijn, waarom ze 's nachts werken. De zwart-witfoto's zijn gewoon ontzettend mooi. Je blijft ernaar kijken. Sfeervol, soms gevoelig. Kwaliteit met hoofdletters. Verbeke schrijft detectives en scenario's, De Keersmaecker is een begenadigd fotograaf, met name bekend vanwege zijn portretten. Een boek om van te houden. Vierkant formaat.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.