Geschiedenis van de Nederlanden
J.C.H. Blom
Emiel Lamberts (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Bakker, 2011 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 903 LAMB |
31/12/2011
Wie aan de hand van de kaft van dit boek tracht te achterhalen waarover de auteur je wil informeren, zal daar wellicht nooit achter komen. Nochtans heeft professor emeritus Emiel Lamberts een razend interessant werk geschreven voor ieder die interesse heeft in de boeiende politieke ontwikkelingen van de negentiende eeuw. Deze geschiedenis geeft je verrassende inzichten in de maatschappelijke evolutie die leidde tot de politieke ordening die wij vandaag in de historische kernlanden van de Europese Unie kennen. Een evolutie waarin vooral de liberalen en de christendemocraten een belangrijke rol hebben gespeeld, zo blijkt. Dat het verhaal boeiend en verteerbaar blijft, komt door de vervlechting van de beschrijving van deze ontwikkelingen met de biografische gegevens van een concrete persoon, de Noord-Duitse graaf Gustav von Blome (1829-1906). Deze buitenechtelijke kleinzoon van de bekende Oostenrijkse toppoliticus Metternich maakte als diplomaat een aantal gebeurtenissen van op de eerste rij mee. De ondertitel zegt het goed: het is een verhaal over deze geschiedenis.
De term ‘Leviathan’ in de titel slaat op het streven van de liberalen om via centralisatie de impact van de macht van de staat op het leven van het individu te vergroten. Conservatieven en katholieke kerk vonden elkaar in de strijd tegen dit machtsstreven. Anders dan de liberalen legden zij niet de nadruk op het individuele, maar op ‘voorstatelijke’ groepen die een grote autonomie claimen ten aanzien van de staat. Uiteraard behoren hiertoe ook de kerkgemeenschappen.
Als tot het katholicisme bekeerde diplomaat werd Blome geconfronteerd met het moderniseringsproces dat oude structuren en waarden op de helling plaatste. Hij vond in de katholieke kerk een sterk hiërarchische instelling die, over geheel Europa verspreid, in staat was om de strijd met liberale en nationalistische bewegingen en ideeën aan te gaan. Hij verhuisde zelfs naar Rome om als boegbeeld van het ultramontanisme de pauselijke zaak te dienen. Blome speelde een belangrijke rol in de mobilisatie van militante, antiliberale, katholieke structuren. Hij was betrokken bij fondsenwerving voor de zoeaven, de oprichting van een persnetwerk en een geheim internationaal genootschap, de Zwarte Internationale. De eenmaking van Italië was voor hem een traumatische ervaring.
Blome was een visionair in zijn overtuiging dat de belangen van machtige natiestaten niet mogen primeren op de internationale rechtsorde. In de kerk zag hij een bondgenoot voor ieder die orde en stabiliteit nastreefde. Dat het Vaticaan evolueerde naar een accommodatiepolitiek met het eengemaakte Italië, was hem een doorn in het oog.
In het vijfde en laatste hoofdstuk van het boek volgt nog een verrassende wending in het leven van Blome. Ontgoocheld omdat de christelijke politieke ordening niet werd hersteld, verdiepte hij zich in de sociale kwestie. Hij zag hierin kansen om het individualisme van de liberalen te doorbreken en de strijd tegen Leviathan voort te zetten. Hij werd voorstander van corporatieve formules en speelde een belangrijke voortrekkersrol bij het ontstaan van de sociale wetgeving in Oostenrijk. Als nestor van de sociaalkatholieken in Europa is zijn invloed op de christendemocratie en de bijsturing van het liberale samenlevingsmodel volgens Lamberts niet te onderschatten. Dit laatste blijkt ook de uiteindelijke verklaring voor het jaartal 1965 in de ondertitel.
Dat Emiel Lamberts van deze historische brok een boeiend en vlot leesbaar verhaal schreef, verdient navolging. Jammer dat veel mensen dit bij het zien van de kaft niet zullen bevroeden. [Dirk Passchyn]
Dr. J.L.G. v. Oudheusden
Dit boek is een mix van levensbeschrijving en geestesgeschiedenis. Centraal staat de conservatieve Oostenrijkse diplomaat Gustav von Blome (1829-1906), exponent van de Weense 'upper class' die medio negentiende eeuw de internationale politiek en nationale machtsverhoudingen bepaalde. Tegen opkomende liberale, nationale en democratische tendensen verdedigde Blome met verve het conservatieve erfgoed: orde, traditie, sociale cohesie, eerbied voor stad en regio. Eerst als diplomaat, onder andere in conferenties met Oostenrijks voornaamste uitdager, de Pruisische staatsman Bismarck. Na 1870 zocht Blome verbintenis met exponenten van de Rooms-Katholieke Kerk. Hij bestuurde een internationaal genootschap (de 'Zwarte Internationale') dat de rechten van de Heilige Stoel verdedigde en pauselijke conservatieve opvattingen uitdroeg. De auteur, emeritus-hoogleraar te Leuven, levert een zeer doorwrochte studie af voor een select lezerspubliek. In een epiloog (over kanselier Adenauer) doet hij een flauwe poging een lijn te trekken naar de moderne christendemocratie. Omslagfoto en ondertitel zijn helaas misplaatst. Met illustraties in zwart-wit, eindnoten, bronnenoverzicht, literatuuropgave en register op personen.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.