De tas van de leraar : een liefdesverhaal
Hiromi Kawakami
Hiromi Kawakami (Auteur), Luk Van Haute (Vertaler)
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Atlas, 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 4540 |
Magazijn |
Atlas, 2011 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 7792 |
31/12/2011
Hiromi Kawakami (°1958) is auteur van meer dan een dozijn romans en verschillende verhalenbundels. Met De tas van de leraar (Sensei no kaban) won ze in 2001 de Tanizakiprijs, een van de meest prestigieuze literaire onderscheidingen in Japan. Het was lang niet haar eerste en enige prijs. In 1996 kreeg ze al de Akutagawaprijs (de belangrijkste bekroning voor nieuw literair talent) en intussen is ze ook zelf lid van de jury voor die prijs, een bewijs van haar huidige status in de literaire wereld. De tas van de leraar was in 2009 de introductie van Kawakami’s werk in het Nederlands taalgebied. Het boek werd vrijwel unaniem lovend ontvangen. Ook de mangaversie door Jirō Taniguchi is ondertussen vertaald naar het Nederlands onder de titel De tedere jaren.
De verhalen van Kawakami karakteriseren is niet zo gemakkelijk. Het zijn absoluut geen spectaculaire, wilde avonturen, en verbale stunts en geweldige dramatische ontwikkelingen of andere speciale effecten komen er niet in voor. Maar met het verloop van de pagina’s gaan ze toch op de een of andere manier aan je plakken. Nakano’s handel in oude rommel is een roman uit 2005. Meneer Nakano is al 25 jaar eigenaar en uitbater van een winkel met tweedehandsspullen in Tokio. Zijn personeel bestaat uit Hitomi, een vrouw van achteraan de twintig, en de jongeman Takeo, op wie zij verliefd is. Het is via haar observaties en gedachtesprongen dat we op anekdotische wijze het een en ander te weten komen over de overige personages — onder anderen over het vierde hoofdpersonage, Masayo, de oudere zus van meneer Nakano. Daarnaast verschijnen in de winkel doorlopend klanten, de ene al vreemder en kleurrijker dan de andere. Soms komen ze om te kopen, soms om te verkopen en soms weet je helemaal niet waarom. Kawakami beschrijft deze figuren in twaalf hoofdstukken, die je bijna als aparte kortverhalen kunt beschouwen. Vaak zijn het voorwerpen uit Nakano’s winkel die aanleiding geven tot zo’n hoofdstuk: een presse-papier, een rijstkom, een jurk of een briefopener. Die laatste is overigens voorwerp van de enige fysiek gewelddadige scène in het hele boek.
Net zoals De tas van de leraar zou je dit een subtiel, atypisch liefdesverhaal kunnen noemen. Of beter liefdesverhalen: naast de relatie tussen Hitomi en Takeo, zijn er ook de relaties tussen zus Masayo en haar geliefde en tussen Nakano en diens minnares. Die laatste verhouding geeft fijntjes een indruk van de Japanse manier van omgaan met buitenechtelijke relaties; de Duitse vertaling kreeg niet voor niets de titel Herr Nakano und die Frauen mee. Maar het boek is meer dan een liefdesverhaal. De tas van de leraar was ook een mooie inleiding op een niet onbelangrijk aspect van het Japanse sociale leven, namelijk het eetcafé en de cultuur errond. Tegelijk dienden die eetcafés in dat boek echter louter als podium voor de toenadering tussen de twee hoofdpersonages. Nakano’s handel in oude rommel is breder: het is een verfrissende tocht door het hedendaagse Japan, waarbij de winkel fungeert als een soort microcosmos.
Naast de levenswijsheid van de brocantier in het algemeen krijg je tussendoor ook een aanstekelijk allegaartje halve wijsheden aangereikt, een beetje zoals de koopwaar in de winkel. Zo wordt uitgelegd hoe seks er vijf miljoen jaar geleden aan toeging, krijg je een opsomming van alle mogelijke redenen die iemand kunnen verhinderen om te reageren op zijn mobiel en verneem je het verhelderende feit dat er ook mannen van middelbare leeftijd met een peniskoker op de schilderijen van Bruegel staan. De technologie en de socio-economische fenomenen van de 21ste eeuw (bijvoorbeeld internetveilingen) spelen ook mee. Ze bedreigen het voortbestaan van de traditionele brocanteriewereld, maar brengen tegelijkertijd ook nieuwe kansen op gewin.
De toenadering en communicatie tussen de personages gebeurt meestal omzichtig en indirect. Vaak zitten cruciale aanwijzingen verpakt in ogenschijnlijk nietszeggende conversaties. De humor is eveneens subtiel (zie bijvoorbeeld een zin als ‘Met de ogen van een hardnekkig diertje dat aan de waterkant leeft, staarde hij naar de vloer.’) Een Japanse tekst vol nuance, impliciete betekenis en subtiele humor, verpakt in bedrieglijk eenvoudige dialogen naar het Nederlands vertalen is niet evident. Het Japans heeft immers een veel uitgebreider spectrum van formele taal en specifieke beleefdheidsniveaus ter beschikking om de verhoudingen tussen personages duidelijk te maken. De juiste gelaagdheid weergeven (bijvoorbeeld beleefd, maar toch blijk gevend van veel affectie) moet een serieuze uitdaging geweest zijn. De vertaler heeft het er echter goed afgebracht.
[Hans Coppens]
Jo Vanderwegen
De Japanse schrijfster (1958) laat een in esssentie bescheiden liefdesverhaal tot een subtiel-komische zedenschets van het alledaagse leven uitgroeien. Ze maakt daarbij gebruik van een dynamische locatie: een rommelig tweedehandswinkeltje, uitgebaat door de ietwat vreemde Nakano. De handel in rommel is bij uitstek geschikt om een hele rits kleurrijke figuren en situaties op te voeren en al doende commentaar te leveren op de Japanse samenleving. Nog meer dan bij haar eerder vertaalde roman ‘De tas van de leraar’ injecteert de auteur een dosis humor. Plot en handelingen van de protagonisten (die naar Japanse normen een beetje aan de zijlijn van de consumptiemaatschappij staan) houdt ze daarbij bewust eenvoudig. Kawakami schrijft op zo’n minimale wijze dat het bijna vrijblijvend wordt, maar verliest gelukkig nergens haar literaire ambities. Aan gewone voorvallen en ongekunstelde beschrijvingen heeft ze voldoende om realistische personages tot leven te wekken die met hun herkenbare emoties de lezer aanspreken. De vertaling van Luk Van Haute laat daarbij het proza in het Nederlands prima tot zijn recht komen. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.