Descartes in Amsterdam : filosofische detective
Hans Dooremalen
Hans Dooremalen (Auteur), Herman De Regt (Auteur), Maurice Schouten (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Boom, cop. 2010 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 134 DOOR |
31/12/2011
De relatie tussen de werking van de geest en het menselijke brein is wellicht zo oud als de filosofie zelf. Plato en Aristoteles stelden zich al vragen naar de werking van onze kennis. Het is echter vooral Descartes die de toon heeft gezet in dit debat. Hij ontwikkelde een substantiedualisme: het mentale en het lichaam (het brein) zijn twee onafhankelijke substanties die volgens hem vermoedelijk met elkaar in interactie treden in de pijnappelklier, die zich in de hersenen bevindt. Deze stelling was duidelijk te eenvoudig en is vandaag allang achterhaald.
In Stof tot denken geven drie filosofen van de Universiteit Tilburg een brede inkijk in de hedendaagse denkpatronen, die fluctueren tussen een fysicalistisch reductionisme (waarbij alleen materie bestaat) en de visie op bewustzijn in de klassieke psychologie. De auteurs gaan op zoek naar een degelijke verhouding tussen psychologie en neurowetenschappen. Erg interessant is dat zij voortdurend de argumenten van de verschillende posities van filosofen tegenover elkaar stellen en zo de lezers de kans geven zich een goed beeld te vormen van de hedendaagse probleemstellingen.
Een boeiende vraag is of het denken ook buiten de mens kan functioneren, bijvoorbeeld in breinimitatie, zoals dat gebeurt in neurale netwerken en mobiele robots ('mobots'), die niet handelen naar een vooraf opgelegd plan maar flexibel kunnen inspelen op een complexe en veranderlijke omgeving. Een ander heikel thema is dat van de neurowetenschap en haar stellingen over het modulaire brein: grote groepen neuronen vormen aparte modules die in de hersenen een bepaalde functie vervullen (geheugen, visuele waarneming, de taal...). De pertinente vraag wordt dan of de psychologie niet herleid zal worden tot een lokalisatiemethode die gebruik maakt van beeldvormende instrumenten (zoals bij MRI-analyse). Met dit alles hangt uiteraard ook samen dat de huidige interpretaties van vrije wil, verlangens, intenties enz. ter discussie kunnen worden gesteld. Zijn bewustzijn en vrije wil illusoire bijverschijnselen van materiële, lichamelijke processen?
De auteurs van Stof tot denken kiezen zelf voor een materialistische benadering van het mentale zonder in een reductionisme te vervallen. Zij staan een coördinatief pluralisme voor waarin psychologie en neurowetenschappen elkaar nodig hebben voor een fijne afstemming van kennis (coördinatie). Beide wetenschappen dienen bovendien open te staan voor de talrijke inputs (informatie) uit de omgeving die een effectief leerproces uitdagen en ondersteunen.
Een fascinerend boek over de relatie tussen lichaam en geest, een problematiek die in de volgende decennia steeds urgenter zal worden. Dit boek is een must binnen de universitaire opleiding voor filosofie. Voor de gemiddelde lezer vraagt het wel een ernstige inspanning om de enorme hoeveelheid informatie te verwerken tot een inzichtelijk geheel. Daartoe zal heel wat meer verduidelijking nodig zijn. [Willy Deckers]
Dr. D.G. van der Steen
Sinds Descartes, nu bijna vier eeuwen geleden, verkondigde dat materie en bewustzijn twee volledig verschillende substanties zijn, zitten wij met het probleem hoe je dan hun wisselwerking moet verklaren. Specialisten uit allerlei disciplines, van evolutiebiologen en cognitiewetenschappers tot neurofilosofen, hebben allerlei geavanceerde modellen ontwikkeld, maar overeenstemming is nog ver te zoeken. Dit boek biedt een uitstekende, helder geschreven inleiding in de thematiek. De auteurs, verbonden aan de Universiteit van Tilburg, schetsen stap voor stap de verschillende manieren waarop men de problemen heeft benaderd en laten zien hoe elk van die manieren weer tot nieuwe vragen heeft geleid. Zij doen daarbij ten volle recht aan de problematiek. Dus is hun boek moeilijk, het is bij uitstek een studieboek. Maar wie zich de moeite van het studeren getroost, wordt rijk beloond. Met noten, register en literatuurlijst.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.