Crime passionel : the catastrophic portraits of Martijn Doolaard
Martijn Doolaard (Fotograaf), Eric Min (Inleider)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Voetnoot, 2010 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : KUNST : 761.2 DOOLAARD |
Besprekingen
00/00/0000
Portretfoto's dienen in de gebruikssfeer ter identificatie. Als de foto niet gelijkt, wordt hij afgewezen. Of ze dienen om een publiek figuur (nog) meer glamour te geven. Is de foto niet flatterend genoeg, dan wordt hij verworpen of geretoucheerd. De portretfotografie van Martijn Doolaard (°1966) is identificeerbaar noch glorieus. Onder elk portret staat wel een voornaam, een initiaal van de familienaam, een beroep of een hoedanigheid en een afkorting van hun land ? het gaat dus om bestaande mensen ? maar tegelijk zien de geportretteerden er niet uit. Hun hoofd of hun gezicht wordt slechts fragmentarisch weergegeven. Ze lijken op te rijzen uit een zwarte inktpoel. Delen van hun gezicht lijken weggevreten, de ogen ('spiegels van de ziel') verzegeld. Ze zijn soms gemetamorfoseerd tot bijna vormeloze wassen klompen, grillige puzzelstukken, schimmige lichtvlekken. Een paar keren wordt een koppel weergegeven: vrijwel abstracte embryo's van licht in duisternis, bijna niet te onderscheiden. Door extreme onscherpte, verhevigde schaduwwerking, een ongewoon laag of hoog camerastandpunt en de magie van de donkere kamer zijn deze gezichten vervreemd. Ze herinneren aan dodenmaskers ('het leven is elders'), aan ongeloofwaardige foto's van 'geesten', aan ondoordringbare No-maskers. En toch weet je: hier is een mens afgebeeld. Een namenlijst achteraan maakt vaak zelfs precieze identificatie mogelijk, maar als je sommige van die mensen kent, verbluft de afstand tussen het vertrouwde gezicht en Doolaards portret des te meer.
Kloppen de portretten dan niet? Zondigen ze ook tegen het principe van 'innerlijke' gelijkenis? Ik geloof dat ze nog een stap verder gaan en de pretentie van de afbeelding ? het wezen van iemand of iets te kunnen vatten ? onderuithalen: geen mens verbeelde zich een ander te kennen. Ondanks de onthutsende, ja zelfs monumentale indruk die deze beelden maken, lijken ze tegelijkertijd te wijzen op hun eigen willekeur: een momentopname te zijn van een van de duizenden facetten die een mens (ieder mens) kan vertonen. Het verklaart het organische, vervloeiende karakter van veel van deze portretten, de eeuwige strijd erin tussen licht en donker. Er zijn boeken die je niet kunt lezen maar alleen herlezen. De portretfoto's van Martijn Doolaard, hoe 'afstotelijk' ze volgens de conventionele norm ook zijn, vragen om de blik niet weg te slaan, je afkeer te overwinnen en ze steeds opnieuw te bekijken. Het strak en stevig vormgegeven boek waarin ze elkaar opvolgen, een per pagina, bladzijde na bladzijde met soms een enkele of dubbele witte pagina ertussen (als een ademruimte), nodigt er helemaal toe uit.
De inleiding van Eric Min, vooraan in het Engels, achteraan in het Nederlands, situeert 'De catastrofale portretten van Martijn Doolaard' in de geschiedenis van de fotografie en van het schrijven en denken over fotografie (Baudelaire, Proust, Barthes). Het toepasselijkst is de uitspraak van Kafka naar aanleiding van een nieuwe pasfotoautomaat in Praag: 'De fotografie bindt de blik aan de oppervlakte. Daardoor wordt het verborgen wezen verduisterd dat als een spel van licht en schaduw door de contouren van de dingen heen glanst. Zelfs met de sterkste lenzen kun je dat niet te pakken krijgen. Je moet er op het gevoel naar tasten.' De inleider heeft gelijk: Martijn Doolaard doet dat met zijn camera. [Erik de Smedt]
Redactie Vlabin-VBC
Anders dan traditionele portretfoto’s, zijn die van de Vlaamse fotograaf Martijn Doolaard (°1966) identificeerbaar noch glorieus. Onder elk portret staat wel een voornaam en een initiaal van de familienaam, een beroep en een afkorting van hun land, maar tegelijk zien de geportretteerden er niet uit. Door extreme onscherpte, verhevigde schaduwwerking, een ongewoon laag of hoog camerastandpunt en de magie van de donkere kamer zijn deze gezichten vervreemd. Ondanks de onthutsende, ja zelfs monumentale indruk die deze beelden maken, lijken ze tegelijkertijd te wijzen op hun eigen willekeur: ze zijn slechts een momentopname. Op die manier halen de foto’s de pretentie van de afbeelding — het wezen van iemand of iets te kunnen vatten — onderuit. Het strak vormgegeven boek, met een foto per pagina en soms een witte pagina ertussen, nodigt uit om de foto’s steeds opnieuw te bekijken. De inleiding van Eric Min (vooraan in het Engels, achteraan in het Nederlands) situeert de portretten op een overtuigende manier in de geschiedenis van de fotografie en van het schrijven en denken daarover.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.