De schaduw van de bevrijding : België 1944-1945
Peter Schrijvers
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Manteau, 2010 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 928.4 SCHR |
00/00/0000
De Belg Peter Schrijvers is professor Amerikaanse en internationale geschiedenis aan de University of New South Wales in Sydney. In 2003 verscheen van hem De hel die Europa heet: Amerikaanse frontsoldaten in de Tweede Wereldoorlog. Nu is er een opvolger over het andere Amerikaanse front tijdens diezelfde oorlog: de Pacific. Schrijvers baseert zich net als bij dat vorige boek voornamelijk op persoonlijke documenten (brieven, dagboeken, memoires) van Amerikaanse militairen. Daarvoor vlooide hij langdurig de archieven van diverse bibliotheken en instituten uit. De getuigenissen van de soldaten zelf (onder anderen een zekere luitenant John F. Kennedy komt twee keer aan het woord) wisselt hij af met citaten uit het werk van oorlogscorrespondenten als Ernie Pyle, en officiële brochures van de Amerikaanse overheid, bedoeld om de manschappen voor te bereiden op wat hen te wachten staat.
Schrijvers heeft zijn boek zorgvuldig opgebouwd. Hij begint met de lange overtocht van de Grote Oceaan, en duidt daarbij op parallellen met het pioniersgevoel en het verlangen naar nieuwe grenzen tijdens de verovering van het Wilde Westen. Blijkbaar hadden de soldaten aanvankelijk ook een geromantiseerd en geïdealiseerd beeld van hun bestemming, gevoed door boeken van Jack London en Rudyard Kipling (Jungle Book) of films met Dorothy Lamour, zodat er een soort toeristische stemming heerste.
Bijschriften bij twee foto's in dit eerste deel kondigen echter al onheil aan. In deel twee lezen we over de confrontatie met de realiteit, vaak nog voor het eigenlijke vechten begint: het worstelen met de natuurkrachten, de hitte in combinatie met de vochtigheid, de eenzaamheid en verveling (vandaar de vele brieven), het gebrek aan 'beschaving', watertekort, insecten, huidinfecties, malaria en scrubtyfus ('In 1944 was twee procent van de Amerikaanse slachtoffers in China, Birma en India effectief gewond of gedood in de strijd; 90 procent was door ziekte geveld.'). Bovendien zijn de soldaten verbolgen wanneer ze kranten van thuis in handen krijgen. Alle persaandacht gaat naar de oorlog in Europa. Ze hebben het gevoel aan een vergeten front te zitten.
De Japanse vijand is op het zicht niet te onderscheiden van andere, 'bevriende' Aziaten. De Amerikanen krijgen ook te kampen met taalproblemen, gebrek aan kennis van de lokale cultuur, en geruchten over kannibalisme en andere wreedheden bij 'de Jappen'. Ze zijn vol onbegrip voor hun fanatisme, gesymboliseerd door de kamikazes in dienst van de 'keizerlijke smeerlap'. Racistische gevoelens tieren, ook tegenover de autochtone bondgenoten ('Voor ons zijn de Jappen honden en ratten die we maar al te graag doodmaken.'). Anderzijds glijden talrijke Amerikanen zelf af naar verwildering en psychische instorting (uitgedrukt als 'de Aziatische toer opgaan'). In deel drie komt de barbaarsheid van de oorlog pas helemaal tot uiting, culminerend in massale slachtpartijen en verkrachtingen, het platbombarderen van hele steden, en de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki.
De veelheid aan primaire bronnen biedt onmiskenbaar inzicht in de psychologische impact van oorlog. De sterkte van het boek had ook een zwakte kunnen zijn ? door het enorme aantal korte, veelal anonieme, citaten leer je eigenlijk niemand 'persoonlijk' kennen ?, maar Schrijvers weet alle fragmenten aan elkaar te rijgen tot een geheel waarvan de lectuur blijft boeien. Daarbij vermijdt hij zogoed als ieder persoonlijk standpunt of waardeoordeel. Hij laat de getuigenissen spreken. Het zou mooi zijn in een volgend boek ook de Japanse klok te laten luiden, zoals Clint Eastwood deed met de film Letters from Iwo Jima. [Luk Van Haute]
E. Westerhuis
Mede door de succesvolle televisieserie 'The Pacific' van Steven Spielberg is de belangstelling voor de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Stille Oceaan bij het grote publiek weer toegenomen. De auteur haakt hier op in en benadrukt in dit boek dat het een totaal andere oorlog was dan in Europa. Dit conflict was bovenal een botsing van culturen. Japanse soldaten gaven zich niet over, maar vochten zich dood of pleegden zelfmoord. De Aziatische mentaliteit en de Japanse sadistische wreedheden maakten dat de gevechten een sterke rassenhaat deden ontstaan bij de Amerikanen. De militaire operaties op tropische eilanden als Tarawa, Iwo Jima en Okinawa tijdens de 'island hopping campaign' kregen uiteindelijk het karakter van een uitroeiingsoorlog. De klimatologische omstandigheden in dit gebied, de hitte en de vochtigheid, versterkten de intuïtieve angst van de westerling om hier oorlog te moeten voeren. De auteur is er zonder meer in geslaagd de belevingswereld van de Amerikaanse militair tijdens deze onmenselijke jungleoorlog te verwoorden. Een aanrader. De auteur is professor Amerikaanse en internationale geschiedenis en publiceerde diverse boeken over de Tweede Wereldoorlog, o.a. 'Wreed als ijs'* en 'De hel die Europa heet'**. Met zwart-witfoto's en register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.