De overgave : roman
Arthur Japin
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
De Arbeiderspers, 2010 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : JAPI |
00/00/0000
Le Sacre du Printemps, het bekende ballet van Igor Stravinsky, veroorzaakte destijds een schandaal: de muziek klonk het publiek barbaars in de oren, en de dans leek in niets meer op klassiek ballet. Voor de revolutionaire choreografie tekende Vaslav Nijinski. De voorstelling maakte Nijinski onsterfelijk, maar ook zijn laatste optreden is de geschiedenis ingegaan. Na een lange periode van afwezigheid op het podium zegt hij toe om voor een benefiet te dansen. Het publiek komt massaal opdagen, maar de sterdanser geeft een bevreemdende performance die hij opent met een minutenlange, bewegingloze stilte. Nadien springt hij wild rond, werpt zich op de grond, jaagt het publiek schrik aan. En dan, plots, zegt hij 'Nu is het kleine paardje moe', en stapt hij van de bühne om nadien nooit nog te dansen.
Dat laatste optreden vormt de kern van Arthur Japins roman Vaslav. In het eerste en het laatste hoofdstuk krijgen we het verslag van die dag door Nijinski's bediende Peter. Die was ooit in dienst van Nietzsche en merkt algauw dat er iets fout loopt met zijn meester. De kenmerken van de waanzin die de filosoof overviel, ziet hij terugkeren bij de danser. En hoewel niemand geloof hecht aan zijn analyse, zal hij uiteindelijk gelijk krijgen: Nijinski verliest zijn verstand. De twee tussenliggende hoofdstukken vertellen respectievelijk Nijinski's voorgeschiedenis (aan het woord is zijn impresario en minnaar Diaghilev) en zijn leven na de laatste dans (verteld door zijn vrouw Romola). Beiden zoeken ze naar oorzaken voor Nijinski's geestelijke instorting. Diaghilev houdt daar Romola voor verantwoordelijk. Hij ziet de aanleiding voor de gekte in het tegennatuurlijke huwelijk dat zij de danser opdrong. Uit het verhaal van Romola daarentegen wordt duidelijk dat Nijinski niet louter homoseksueel geaard was en dat hij wel degelijk om vrouw en kind gaf. Schildert Diaghilev Romola af als een wat zielige groupie, uit haar eigen relaas komt ze naar voren als een sterke vrouw en liefhebbende echtgenote.
Wat op het eerste gezicht een roman lijkt over hoe dicht genialiteit en gekte bij elkaar liggen, blijkt vooral een onderzoek naar de liefde te zijn. Japin construeert een driehoeksverhouding die tot jaloezie leidt. Romola probeert Diaghilev van haar man weg te houden, Diaghilev verwijt Romola de ondergang van Nijinski. Wanneer deze door waanzin getroffen wordt, wordt hij van lustobject tot waarlijk object van liefde en verdwijnt de spanning tussen de personages. Lichamelijke liefde wordt vervangen door een hogere, geestelijke variant. Dat is allemaal mooi en vertederend, maar ook wel wat melig. Japin lijkt een soort dominee, zeker op die momenten dat hij de behoefte voelt om zijn verhaal te verfraaien met aforismen van het niveau van kalenderwijsheden. Niettemin is Vaslav met zijn vele flashbacks en flashforwards een knap geconstrueerd boek en een typische Japin: een pageturner en een tearjerker. [Carl De Strycker]
Drs. Cees van der Pluijm
Romancier Arthur Japin (1956) heeft wereldwijd succes. In 'Vaslav' beschrijft hij de ondergangsdag in 1919 van de legendarische balletdanser Vaslav Nijinsky (1890-1950). Vanuit drie vertellende personages wordt die ene dag beschreven, met tal van flashbacks en sprongen in de tijd. Japin kan vertellen: hij stuwt de lezer bijna 400 pagina's voort naar het fatale einde. De thematiek van deze historische liefdesroman is rijk en veelzijdig. De compositie is ingenieus en spanningverhogend. Literair-technisch valt er het nodige op dit boek af te dingen. Japin is geen groot stilist: hij schuwt het cliché niet en schurkt te vaak tegen de streekromanstijl aan. Vertelperspectieven en psychologie zijn soms te gekunsteld en niet steeds geloofwaardig, het taalgebruik is vaak anachronistisch. Ook stort Japin emmers vol feitjes en bijeengestudeerde kennis over de lezer uit. Als hij niet alles drie keer had uitgelegd, was het boek aanzienlijk korter. Dat alles neemt niet weg dat het grote publiek zal smullen van het tragische verhaal, het sentiment en de gekte. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.