Mr. Tourette on tour
Pelle Sandstrak
Pelle Sandstrak (Auteur), Janny Middelbeek-Oortgiesen (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Geus, cop. 2010 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 7103 |
00/00/0000
'Ik vervolg mijn wandeling vrolijk en blij, en vergeet haast dat ik twee kruisingen ben gepasseerd zonder vier keer terug te lopen; op een ochtend als deze is twee voldoende.' Pelle Sandstrak beschrijft de grillen van zijn eigen verwrongen psyche zo nuchter dat de analyse bijna droge zelfspot wordt. Zijn driedelige relaas is nochtans niets om vrolijk van te worden. Al sinds de schoolbanken wordt de Noorse theatermaker geterroriseerd door dwanggedachten die hem verhinderen om over drempels te stappen, te douchen of teksten te lezen waarin de letters x, y of z voorkomen. De kleur rood is kwaadaardig, blauw is goed. Overal loeren bacillen en besmettingen. Iedere dag dreigen er Boeings neer te storten op het ouderlijk huis, maar gelukkig weet Pelle de ramp steeds af te wenden met een rituele dans aan het tuinhek.
Pelle is ziek, maar weet niet waaraan hij lijdt. Zijn vader neemt hem mee naar Trondheim, waar een gerenommeerde psycholoog hem gewoon paranoïde verklaart. Het syndroom van Gilles de la Tourette 'bestaat dan nog niet' in Noorwegen. Pas begin de jaren negentig, als Pelle ergens vooraan in de twintig is, hoort hij op de radio een interview met een Zweedse lotgenoot en diens psychiater. De redding komt niets te vroeg. Pelle heeft op dat moment net drugs genomen om even normaal te kunnen functioneren, zodat hij pas na een ommetje door de gevangenis op de juiste afdeling van het juiste ziekenhuis belandt. De behandeling duurt jaren en neemt het kortste deel van het boek in beslag. Mr. Tourette en ik is dan ook geen verslag van een genezingsproces, wel een minutieuze beschrijving van hoe een geestelijke aandoening je leven kan verpesten. Zelfs het eenvoudigste baantje wordt een bovenmenselijke krachttoer. Sorteer maar eens 36 broodjes per bakplaat als veelvouden van zes je panische angstaanvallen bezorgen. Smetvrees maakt ook niet meteen een goede krantenverdeler van je, want wie weet door hoeveel handen het drukwerk al gegaan is voor jij het nog eens in een besmeurde brievenbus moet proppen. Als student in Oslo krijgt Pelle wel een job als presentator van een nachtprogramma op de radio aangeboden, maar tussen de draaitafel en de platenkast in de studio gapen zulke onoverkomelijke drempels dat er nooit meer dan één lp per uitzending kan worden afgespeeld. Alleen met zwaar fysiek werk weet Pelle zijn dwanggedachten wat te onderdrukken, maar verder duwt de ene persoonlijke mislukking na de andere hem steeds dieper in een sociaal isolement.
De absurde cirkelredeneringen en de uitzichtloosheid stompen de plot wat af. Als lezer moet je soms de neiging bedwingen om vooruit te bladeren naar het verlossende moment waarop Pelle te horen krijgt dat hij wel degelijk op 'drie procent' hoop kan rekenen. De kracht van dit boek zit in de humoristische toon waarop Sandstrak zijn ziektebeeld tot in de kleinste details ontleedt, niet in verrassende ontknopingen, al laten de therapeutische notities in het laatste deel je wel verbluft achter. Als het al twee maanden duurt om van de keuken naar de badkamer te leren lopen, kun je alleen maar besluiten dat Sandstrak de hel in zijn hoofd nog behoorlijk verbloemd heeft voorgesteld. [Freek Adriaens]
M.A.M. Bomhof, neuroloog-psychiater
Het naar een Franse neuroloog genoemde syndroom van Gilles de la Tourette wordt gekenmerkt door een combinatie van wisselende bewegings- en geluidstics met soms vloeken, scheldwoorden of obscene taal naast dwanggedachten en -handelingen. De schrijver (1965) kreeg vanaf de lagere school een enstige vorm van deze dwanggedachten, handelingen en tics waarmee hij een outsider werd binnen de school en later de hele maatschappij. In het hoge noorden van Noorwegen werd de diagnose niet herkend en een lange periode van tobben, losse baantjes, dito relaties, drugsgebruik, zwerven en vervuiling volgde. Pas na jaren trof hij een arts die de diagnose stelde en kreeg hij acceptatie en ruimte tot verandering. Met cognitieve gedragstherapie zijn de dwanggedachten sterk verminderd en de tics op de achtergrond gekomen. Sinsdien houdt de auteur succesvolle lezingen en workshops over dit beeld. Dit boek leest als een roman met spanning en ook humor, mede door de achteraf ontstane relativerende houding van Sandstrak. Het boek steekt daardoor duidelijk boven de gemiddelde ziekte-autobiografie uit.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.