Vos is een boef
Daan Remmerts de Vries
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Leopold, 2010 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : KLEUTER : VRIJE TIJD
Kunst |
31/12/2010
Geschilderde muziek
Begin twintigste eeuw zorgde een groep kunstenaars die zichzelf 'Der Blaue Reiter' noemde voor een omwenteling in de kunstwereld. Deze groep, met Wassily Kandinsky (1866-1944) als centrale figuur, stond aan de oorsprong van het expressionisme in Duitsland. Hun intuïtieve schilderijen met explosieve composities en kleurgebruik werden in die tijd echter niet door iedereen gewaardeerd. 'Kladschilders' of 'charlatans' werden zij vaak door het publiek genoemd, maar ook door kunstcritici en collega-kunstenaars. Tegenwoordig is de waardering voor het werk van Kandinsky en zijn groep breed verspreid: er lopen op dit moment alleen al in Nederland twee belangrijke tentoonstellingen met werk van Kandinsky, maar zijn voorstellingen sieren ook menige hotelkamer. Zin voor het experiment en plezier in vorm en kleur spatten van de doeken af. Het is aan de werken te zien dat het maken ervan een avontuur moet zijn geweest. In veel van zijn werken vertrekt Kandinsky vanuit herkenbare motieven (mensen, dieren, planten) die hij abstraheert tot er slechts schematische vormen overblijven. De oorspronkelijke figuren zijn nog wel vaag te onderscheiden, maar het zijn in de eerste plaats de kleuren die de aandacht trekken. Kandinsky's 'Compositie VI' (1913) wordt vaak gezien als het eerste abstracte schilderij dat ooit gemaakt werd.
In het prentenboek Meneer Kandinsky was een schilder wordt dit proces van abstrahering door illustrator en schrijver Daan Remmerts de Vries helder en plausibel beschreven. Deze duidelijke 'uitleg' kan voor het doelpubliek, ongeveer vier- tot en met zevenjarigen, een wereld doen opengaan. Vormen en voorstellingen die vreemd of raadselachtig leken, kunnen plotseling worden gevuld met betekenis. Interessant in dit verband is dat de invloed van 'Der Blaue Reiter' op de ontwikkeling van de moderne kunst mede zo groot is geweest omdat Kandinsky zelf ook bijzonder goed was in het uitleggen van zijn kunst. De schilder schreef verschillende werken over waar de ideeën voor zijn schilderijen vandaan komen en hoe hij die omzet tot wat er op zijn doeken te zien is. Door de heldere manier waarop Kandinsky dit proces beschreef, was de stap van realisme naar abstractie in de kunst voor een breed publiek te volgen.
Remmerts de Vries maakte dit boek speciaal voor de tentoonstelling 'Kandinsky en Der Blaue Reiter' in het Gemeentemusem Den Haag (6.02-24.05). Het prentenboek is als kindercatalogus te koop bij de tentoonstelling, maar is ook via de gebruikelijke kanalen verkrijgbaar. Een prentenboek uitgeven als kindercatalogus (of een kindercatalogus als prentenboek) is een briljant idee. Inderdaad, het prentenboek is een soort catalogus, maar het is ook los van de tentoonstelling een mooi en inspirerend verhaal. Door een speciale catalogus voor kinderen uit te geven laat men zien dat jonge museumbezoekers serieus genomen worden. Kinderen die de tentoonstelling bezocht hebben, zullen veel elementen uit het boek, dat is geïllustreerd in de stijl van Kandinsky, herkend hebben in de werken in het museum en andersom. Bovendien zorgt de verhaalvorm ervoor dat de artistieke ontwikkeling van de kunstenaar op een spannende en beklijvende manier wordt verteld. Dat vertellen doet Remmerts de Vries via een bijzonder goed gekozen strategie. Op de openingsbladzijde van het verhaal ontsnapt een huppelend blauw paardje uit een schilderij waaraan Kandinsky op dat moment werkt. Dit blauwe paardje, een verwijzing naar Der Blaue Reiter, wordt de muze van de schilder; het fluistert hem steeds nieuwe ideeën in. Zo vertelt het paardje de schilder dat hij goed om zich heen moet kijken, want 'Alles, alles heeft zijn eigen, heel speciale kleur'. In de wereld van Kandinsky kan een paard dus blauw zijn en heeft ook muziek een kleur. Meneer Kandinsky was een schilder gaat uitgebreid in op de gevoelsrelatie die volgens de kunstenaar tussen klank en vorm bestaat. Kandinsky's werk is sterk beïnvloed door de muziek van tijdgenoot Arnold Schönberg. In veel werken wilde Kandinsky 'schilderen als muziek' en het middel dat hij daarvoor gebruikte, was kleur. Remmerts de Vries brengt dit streven op een grappige manier tot uitdrukking via enkele uitspraken van meneer Kandinsky. Zo zegt de kunstenaar tegen een dame die vroeg wat hij van een concert vond dat het 'gele mooie muziek' was. Ook een voor jonge kinderen moeilijk begrip als expressionisme weet Remmerts de Vries begrijpelijk te parafraseren. Hij laat het paardje tegen de kunstenaar zeggen dat hij echt niet altijd hoeft te schilderen zoals hij denkt dat het hoort: 'Je mag zo'n huis ook best eens rood maken! Of paars, of scheef, of kleiner of groter... Je mag best laten zien wat je bij zo'n huis voelt!' Het prentenboek toont op speelse en toegankelijke wijze hoe Kandinsky's werk steeds meer afstand neemt van een realistische weergave van de werkelijkheid.
Het blauwe paardje wijst de schilder niet enkel de weg in zijn artistieke zoektocht maar, fluistert hem ook moed in. Dat laatste kon Kandinsky wel gebruiken, omdat zijn werken vaak op veel onbegrip stuitten. Remmerts de Vries weet het wanhopige gevoel van de kunstenaar die niet begrepen wordt, goed over te brengen. Terwijl Kandinsky steeds meer oog heeft voor hoe kleurig en vreemd alles om hem heen is en dat met steeds meer enthousiasme begint te schilderen, merkt hij dat er mensen zijn die zich vreselijk storen aan zijn werk. Hij schrikt ervan hoe kwaad ze zijn. De tekst gaat niet in op de precieze oorzaken van die woede, maar de illustratie is duidelijk genoeg: twee symbolen, aan de ene kant een hakenkruis en aan de andere kant een hamer en sikkel. Onder de indruk van de woede die hij om zich heen ervaart, schildert Kandinsky zichzelf, zittend op een paard, op de vlucht voor 'al die griezelige, strenge figuren die zijn schilderijen zo lelijk vonden.' Toen het doek af was, bleek het blauwe paardje er niet meer te zijn. En met zijn blauwe vriend leek ook al Kandinsky's lust tot schilderen verdwenen. De illustratie toont de schilder dan ook zittend voor een leeg doek. Hij kon er alleen nog maar naar het canvas staren. Na enige tijd kunnen de geluiden die de schilder om zich heen hoort hem gelukkig weer inspireren tot het maken van 'klinkende' schilderijen. Hij wil de vorm en de kleur van die geluiden op zijn doeken tot uitdrukking brengen. Om de lezer een indruk te geven van hoe dat werkt, vraagt de tekst bij twee tekeningen hoe die zouden klinken; een aardig interactief element in het verhaal. Kandinsky is meer dan ooit tevoren van plan de mensen via zijn schilderijen te tonen hoe de prachtigste geluiden eruit zien. En tussen al die geluiden hoort hij op een goede dag ook weer vier blauwe hoeven trappelen.
In zijn illustraties blijft Remmerts de Vries dicht bij de kleuren en de vormentaal van Kandinsky. Ook bevatten de illustraties enkele beeldcitaten uit werken van de kunstenaar. Via dit prentenboek kunnen kinderen kennismaken met het werk van een belangrijk kunstenaar, maar ook met een fundamenteel aspect van het denken over kunst: sommige werken willen de werkelijkheid zo precies mogelijk weergeven, terwijl het daar bij andere werken helemaal niet om gaat. Soms wil een schilderij iets anders, zoals een emotie tot uitdrukking brengen, of gebruikt het onverwachte vormen en kleuren om iets vertrouwds af te beelden.
Meneer Kandinsky was een schilder is het eerste van een serie kinderkunstboeken die het Gemeentemuseum Den Haag in samenwerking met Uitgeverij Leopold gaat uitgeven bij grote tentoonstellingen of bijzondere onderdelen van de vaste collectie. Een groot aantal originelen uit het prentenboek is in het museum tentoongesteld onder de naam 'Blote Beer en nog veel meer'. Het is inderdaad te hopen dat er nog meer van dit soort kinderkunstboeken komen. Benieuwd of dat ook allemaal 'meneer-boeken' zullen zijn. Dat is eigenlijke het enige punt waarop dit prentenboek niet helemaal overtuigt: het spreken over een kunstenaar als 'meneer x' is wat ongebruikelijk. Als personagenaam is 'meneer Kandinsky' weliswaar grappig, maar als er, bijvoorbeeld, ook nog een meneer Matisse, een meneer Malevich of mevrouw Kahlo zouden volgen, dan wordt het wellicht wat veel van het beleefde. [Coosje Van der Pol]
Eva Kramer
Op een dag ontsnapt er een blauw paardje uit een schilderij van meneer Kandinsky. Het gekke beestje huppelt overal mee naar toe en fluistert meneer Kandinsky in het oor wat hij kan schilderen en hoe. Meneer Kandinsky luistert en schildert met plezier. Opeens is het paardje spoorloos verdwenen. Wat nu? Dan ontdekt meneer Kandinsky dat hij kleuren en vormen ziet als hij een stoomtrein hoort; hij begint te schilderen wat hij hoort. Prachtig geïllustreerd (collage, foto, verf) prentenboek over de beroemde Russische schilder. De auteur, bekend van vele lees- en prentenboeken, vertaalt het werk van een van de grondleggers van de abstracte schilderkunst naar de wereld van een kind, zonder simplistisch te worden. Hij vertelt poëtisch en met humor over de creatieve worsteling van deze meester en beroemde doeken passeren de revue. Eerste boek in een nieuwe serie kinderboeken van het Gemeentemuseum in Den Haag, ter gelegenheid van de tentoonstelling 'Kandinsky en Der Blaue Reiter' én het twintigjarig jubileum van de auteur. Fraai en serieus leuk kunstboek. Vanaf ca. 4 jaar.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.