Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Goor, cop. 2010 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : OWEN |
Besprekingen
31/12/2010
Het jonge meisje Milena, 'met ogen als smaragden en vijf sproeten over haar neus gesprenkeld', is de centrale figuur in De poppenspeler. Zij wordt opgevoed door Baba, haar oma. Milena weet niet beter dan dat haar vader is verongelukt en haar moeder zomaar ineens is verdwenen. Baba vertelt Milena verhalen over haar afkomst. Die verhalen gaan tot duizenden jaren terug toen een van de nazaten van Cech, de vrouw Libu?e, de stad Praag stichtte. Milena en haar moeder Ludmila stammen af van deze oude koninklijke familie. De vrouwen in de familielijn hebben de intuïtie, de kennis van de kruidengeneeskunde en de visioenen van Libu?e geërfd.
De poppenspeler zit vol mysterieuze gebeurtenissen die te maken hebben met hypnose, magie en bijzondere gaven. Door deze fantastische elementen lijkt het of dit verhaal een plaats kan krijgen in het fantasygenre dat de jeugdboekenmarkt overspoelt, en dat maar zelden kwaliteit oplevert. Dat is slechts schijn, want de fantastische gegevens zijn in dit geval ingepast in de context van traditionele verhalen en in het kader van het aloude poppenspel.
Het verhaal begint op het stadsplein van Praag, dat visueel sterk opgeroepen wordt: het is winter en al donker als Milena wacht op haar vriendje Luká?. Ze kijkt ongeduldig op de klok van het stadhuis. Dit beroemde astronomische uurwerk wordt minutieus beschreven. 'De wijzerplaat ervan bestaat uit een reeks zwart met gouden ringen met de dagen en de maanden, de zonsopkomst en -ondergang, het wassen en afnemen, de nachteveningen en de fasen van de maan. Het toont de loop van de planeten, de tekens van de dierenriem en de uren, minuten en seconden die het verloop van elke dag aangeven. Stenen dieren en planten sieren de rand.' De allegorische figuren die bij het slaan van het uurwerk verschijnen ? de Dood, de Vrek, de Turk en de Verdorvene ? zouden zo weggelopen kunnen zijn uit het marionettenverhaal dat vlakbij het plein op een aanplakbiljet wordt aangekondigd. De Poppenspeler zal de 'Legenden van de toekomst' op het toneel brengen. Eerst is Milena onaangenaam verrast, want zij staat voor het oude vervallen theater waar haar vader optrad en hij was 'de enige echte Poppenspeler'. Maar dan wordt ze nieuwsgierig en besluit ze in ieder geval de voorstelling te gaan zien.
De Poppenspeler geeft geen opvoering van verhalen uit het verleden of verzonnen verhalen, hij brengt verhalen van de toekomst. Want hij wil de geschiedenis een beslissende wending geven. Hij is niet zomaar een artiest, hij is de grote Manipulator. De Meester, zo wil hij genoemd worden, gelooft dat zijn voorvader Bertoldo koning van Bohemen had moeten worden. Bertoldo deed een mislukte greep naar de macht en werd verbannen door Krok, de vader van Libu?e. De Poppenspeler wil Bertoldo wreken en de macht over Praag en Bohemen heroveren. Daarom heeft hij de vader van Milena vermoord en haar moeder Ludmila ontvoerd en gehypnotiseerd. Zij moet helpen om in het marionettenspel de geschiedenis te herschrijven, door met de Meester te trouwen. Dit plan wordt door Milena en haar vriendje Luká? verijdeld. De Poppenspeler valt te pletter en zo wordt Praag gered.
Joanne Owen heeft gekozen voor een originele opzet en een functionele manier om oude volksverhalen te verwerken in een geschiedenis vol magie en toverkracht. Niet alleen oma Baba vertelt Milena verhalen over haar afkomst, allerlei gebeurtenissen worden aangegrepen om legenden te verweven met de beschrijvingen. Telkens als de Dood verschijnt, 'rinkelend met zijn bel, zijn tanden ontbloot' ziet Milena het verhaal over de meester-klokkenmaker die door het stadsbestuur blind is gemaakt voor zich. Als Milena niet kan slapen, kiest ze een van haar boeken: sprookjes, een geïllustreerd bestiarium, een verhaal over marionetten of Verhalen uit de schommelstoel. Op school lezen de kinderen verhalen uit De mythen en legenden uit het oude Bohemen.
De Poppenspeler bestaat uit vijf delen, 'bedrijven' genoemd, als in een opvoering. Het optreden van de Poppenspeler is één grote gemanipuleerde voorstelling. Alles speelt zich binnen een week af en wordt gesitueerd in januari 1898. Het laatste bedrijf is een krantenbericht ('Stad gered!') uit het Praags Dagblad van dinsdag 18 januari 1898. Het slot van het krantenbericht laat de mogelijkheid op een vervolg open: 'Hoewel het terreurbewind van de Meester is afgelopen, blijven zijn nauwste bondgenoten, een tweeling met de naam Zdenko en Zdenka, vrij rondlopen.'
Achter in het boek is informatie opgenomen over de oude Boheemse legenden en over de Tsjechische marionettentraditie, die teruggaat tot de zestiende eeuw. Vooral in de tweede helft van de negentiende eeuw was de invloed van het marionettentheater erg groot. Daarom is ook het tijdstip waarop zij het verhaal laat spelen goed gekozen. Zo zijn in dit verhaal over een poppenspeler, wiens optreden een eigen verhaal vertelt, allerlei andere verhalen opgenomen die met elkaar één samenhangend geheel vormen. [Ger Van Hoek]
C. la Roi
Milena is een Praags meisje uit het einde van de 19e eeuw dat, na de dood van haar vader en de verdwijning van haar moeder, opgevangen wordt door haar grootmoeder en twee tantes. Haar ideaal is om het vervallen marionettentheater van haar vader nieuw leven in te blazen. Op een dag verschijnt er in Praag een mysterieuze Poppenspeler, die als een soort rattenvanger van Hamelen de inwoners hypnotiseert en hen zo in zijn macht brengt. Het boek kent een originele opbouw in vijf bedrijven, als was het een marionettenvoorstelling. Het verhaal van Milena wordt vervlochten met Tsjechische legendes, waarvan die van Libuse, ‘de moeder van Praag’, de belangrijkste is. Deze zijsporen zijn herkenbaar door een andere typografie, wat voor een juist begrip van het verhaal een goede zet is. Daarnaast bevat het verhaal enkele ‘recepten’ en informatie over bijzondere kruiden die herkenbaar zijn door weer een ander lettertype. Ondanks de goede bedoelingen leidt dit tot een rommelig geheel, wat wordt versterkt door de weinig zorgvuldige, vaak veel te letterlijke, vertaling. Die doet geen recht aan dit debuut* van een Britse uitgeefster van kinderboeken. Om het verhaal krachtiger te maken, had de schrijfster beter wat minder uit kunnen weiden.Vanaf ca. 11 jaar.
De Poppenspeler
Annie Beullens
ua/an/22 j
Dit boek wordt voorgesteld als een poppenspel in vijf bedrijven. Eerst worden de spelers voorgesteld: het zijn geen poppen maar levende personen. Samen met echte marionetten spelen zij een luguber spel met elkaar. Alles speelt zich af in en om Praag. Alle spelers beroepen zich op de mythen en legende van het oude Bohemen. Die legenden worden vaak geciteerd in het boek. De hoofdpersoon is het meisje Milena. Zij woont bij haar Baba (oma) want haar vader stierf in zijn poppentheater (ongeluk of moord?) en haar moeder verdween dezelfde dag. Milena gelooft echter rotsvast dat ze nog leeft. Dan zijn er nog Lukas, de boezemvriend van Milena, de twee tantes Tereza en Katerina en natuurlijk de Poppenspeler en zijn trawanten. Het verhaal begint bij de griezelige ontmoeting tussen Milena en de Poppenspeler. Hij komt voor het eerst optreden in Praag. Het is meteen duidelijk dat zijn optreden dient als camouflage voor iets anders. Milena, haar moeder, Baba en de tantes zouden afstammelingen zijn van een oud koningshuis, dat volgens de legende geleid werd door ene koningin Libuse. De Poppenspeler waant zich een afstammeling van een figuur die in die tijd naast de macht greep. Bij hem draait alles om het herwinnen van macht. Hij hypnotiseert mensen en maakt ze tot gewillige marionetten voor zijn heerszucht. Maar in het verleden waren het de vrouwen die de erfenis van Libuse veilig stelden en dat gaat ook in dit verhaal gebeuren. De tantes kennen heel wat van kruiden en ook een beetje van magie. En Milena is sterk en kan met een beetje kruidenhulp weerstaan aan de hypnose. Haar grote droom - het poppentheater van haar vader nieuw leven inblazen - komt dichterbij. Het is al heel vlug duidelijk dat de Poppenspeler de hand heeft in talrijke ontvoeringen in Tsjechië en al even snel kun je de afloop bedenken. En dat is niet het enige euvel van dit boek dat in concept heel wat mogelijkheden had. De verhaallijn is allesbehalve consequent, er komen onduidelijke plaatsbepalingen in voor en personen die er dan wel en het volgend ogenblik niet meer zijn. Op p. 173 bijvoorbeeld is Milena bij haar moeder en even later vraagt ze: 'Waar is mijn moeder?'. Het verhaal springt van de hak op de tak en moet het vaak hebben van opgeklopte spanning. De taal is ronduit zwak, wat ook aan de vertaling kan liggen. Er wordt overdreven en inadequaat gebruik gemaakt van bijvoeglijke naamwoorden, bijwoorden en werkwoorden bijvoorbeeld: een bevredigende stamper (van een bloem), een kasteel dat staat te sprankelen, een verrukkelijk konijn, sneeuw die uit de hemel tuimelt ... Verder verkeerd geplaatste bijzinnen, kreupele zinnen, foutieve woordkeuze: Was je niet van plan iets te zeggen over dat het haar verjaardag was. 'Necromantie' (p. 117) wordt verklaard als 'waarzeggerij door dodenbezwering', het woordenboek zegt: 'opwekking van de doden'. Er is een verklarende woordenlijst maar die is zeer arbitrair. Tal van moeilijke of vreemde woorden worden niet opgenomen, bv. pièce de résistance, necromantie, menagerie ... Er is ook een (overbodige) leidraad voor de uitspraak van het Tsjechisch opgenomen en een korte uitleg over de marionettentraditie in Tsjechië. Ik zou dit boek willen kwalificeren als een slordige neerslag van een reis naar en een fascinatie voor Praag. De auteur is beroepshalve uitgeefster van kinderboeken. Ik hoop dat ze nauwkeuriger en kieskeuriger en vooral veeleisender is voor haar fonds dan voor haar eigen schrijfsels. Uitgevers in ons taalgebied moeten hun vertalers beter controleren.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.