Een geschiedenis van Brussel
Roel Jacobs
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
BAI, 2009 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 766.3 JACO |
Magazijn |
BAI, 2009 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 588.1 JACO |
31/12/2010
Bomen van de lage landen
Prijsbeesten en knotbomen
De uitgave Bomen in België: revisited heeft zijn wortels in het baanbrekende boek Bomen in België (1992). Daarin werd Jean Claude Baudouins immense veldwerk, de identificaties en metingen van 14.000 uitzonderlijke Belgische bomen, gebundeld. Dat zou de basis worden van de BELTREES-databank van de vereniging Belgische Dendrologie (www.dendrologie.be). Fotograaf Roel Jacobs nam de meeste foto's van de majestueuze bomen voor deze uitgave. Bijna twintig jaar later bezoekt hij opnieuw de bomen van toen. Het resultaat is een alfabetisch arboretum van een honderdvijftigtal bomen, van Abies alba tot Zelkova serrata. Hoewel de wetenschappelijke benaming, determinatie en meting de leidraad vormen voor dit boek, richt de uitgave zich wel degelijk op een breder publiek van bomenliefhebbers. Zo werd er voor bomen gekozen die van op de openbare weg zichtbaar zijn of die op voor het publiek toegankelijke terreinen staan zoals parken, arboretums en tuinen. Een spreidingskaart, lijst van locaties in de verschillende Belgische provincies en een Nederlandstalige namenlijst moeten voor de ontsluiting zorgen. Het zijn echter de foto's van Roel Jacobs die het boek boven de pure functionaliteit uittillen. Jacobs observeert de bomen van op een afstand voor hij ermee in gesprek gaat. Hij tracht via 'unieke gezichtspunten, belichtingen en close-ups' de eigenheid van de boom artistiek weer te geven in een spel van licht en vormen. In zijn voorwoord schetst Philippe de Spoelberch de ontstaansgeschiedenis van het boek, het aantrekkelijke maritieme klimaat in België voor zowel inheemse bomen als exoten, en de manier waarop de dikste prijsbeesten gemeten worden; anderhalve meter boven de grond. Achterin wordt de voor iedereen toegankelijke BELTREES-databank voorgesteld, waarin de kampioenen van België terug te vinden zijn: bomen met de grootste omtrek per soort.
Achter elke bijzondere boom gaat een verhaal schuil, vandaar dat de nieuwste uitgave van de Nederlandse Boomstichting, Bijzondere bomen in Nederland, de ondertitel '250 verhalen' meekreeg. Titels als De Kroezeboom van Ruurlo en De venijnboom van Haerendaal getuigen daarvan en soms dragen bomen een geschiedenis van eeuwen met zich mee. Door hun grootte fungeren ze vaak als prominent landschapselement en vele hadden ooit een functie als baken, gerechtsboom of huwelijksboom. In het volksgeloof met zijn christelijke en heidense wortels kregen bomen een speciale betekenis die de weg opende naar sterke verhalen en legenden. Voor elk van de 250 locaties wordt minstens een bladzijde uitgetrokken, waarbij het verhaal doorgaans meer plaats krijgt dan de foto('s). Naast de verschillende Nederlandse provincies wordt een apart hoofdstuk gewijd aan de Nederlandse Antillen en Aruba. Dit Nederlandse naslagwerk heeft achterin speciale aandacht voor de grote publiekstrekkers: 'de dikste, hoogste en oudste bomen'.
De knotboom is de nutsboom bij uitstek. Hij wordt periodiek gekapt, onder meer voor brandhout en gereedschapsstelen. Doordat de economische functie sinds de Tweede Wereldoorlog sterk afnam, zijn er veel verdwenen. Hoewel ze minder opvallend zijn dan de imposant uitgegroeide dikste en grootste bomen van de Lage Landen, kunnen knotbomen gemakkelijk dubbel zo oud worden dan vrij uitgroeiende bomen. Vooral de zogenaamde hakhoutstoven, waarbij de uitgroeiende vertakkingen regelmatig tegen de grond aan afgekapt worden, kunnen gezegende leeftijden bereiken. Zo is er in het natuurgebied de Opglabbekerzavel (Genk) een hakhoutstoof van wintereiken van ruim 20 meter omvang, die meer dan 1.500 jaar oud zou zijn. Het knotbomenboek voor Nederland en Vlaanderen richt zich vooral op de klassieke knotbomen, die periodiek op een vaste hoogte van de grond geknot worden, waar zich gaandeweg een verdikking in de stam vormt door de steeds opnieuw uitgroeiende scheuten. Het boek definieert wat knotbomen zijn, welke soorten gebruikt worden, hun eeuwenlange geschiedenis en het economische gebruik. In de schilderkunst zijn er door de eeuwen heen heel wat voorbeelden te vinden van knotbomen die een belangrijk onderdeel zijn van het cultuurhistorisch erfgoed van de Lage Landen. Tegenwoordig kaderen knotbomen als landschapselementen meer in het natuurbeheer van cultuurlandschappen (vaak onderhouden door vrijwilligers) en ligt de nadruk op hun ecologische waarde voor het in stand houden van plaatselijke fauna en flora. Het knotbomenboek wijdt ook een hoofdstuk aan de aanplant van nieuwe rijen knotbomen en het beheer ervan. Het is opvallend dat deze kwalitatieve KNNV-uitgave zich niet tot Nederland beperkt, wat in belangrijke mate te maken heeft met de in verhouding veel grotere aanwezigheid van knotbomen in Vlaanderen.
Dat de belangstelling voor (grote) bomen in de Lage Landen en daarbuiten in de lift zit, wordt niet alleen in de verf gezet door deze nieuwe uitgaven, maar ook door eerdere boeken die over bomen verschenen. Zo bijvoorbeeld de twee indrukwekkende fotoboeken Merkwaardige bomen in België : 100 bomen en verhalen om te koesteren en Monumentale bomen in Europa : een reis langs de meest indrukwekkende bomen van Europa (Lannoo, 2005, 2006). Hoewel het in deze bijdragen gaat om gecultiveerde inheemse en exotische bomen, wordt de belangstelling voor bomen dwingender naarmate wereldwijd de ontbossing toeneemt. [Kris van Zeghbroeck]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.