Reizen en reizigers naar Rome in de tijd van de Romantiek
Vincent Viaene
Vincent Viaene (Redacteur), David Van Reybrouck (Redacteur), Bambi Ceuppens (Redacteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Universitaire Pers, 2009 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 939.2 VIAE |
31/12/2010
België was ook een beetje de creatie van Congo, schreef Isidore Ndaywel è Nziem in zijn Histoire générale du Congo (Duculot, 1998). Voor het gemene Belgische denken over de kolonie is dat allicht een verrassende stelling, maar Guy Vanthemsche heeft in Congo: de impact van de kolonie op België (2007) alvast aangetoond dat dit tot op zekere hoogte het geval was voor de economie en buitenlandse politiek van het moederland. In deze Leuvense uitgave willen 23 auteurs nagaan hoezeer de Belgische cultuur (onderwijs, religie, zelfbeeld, literatuur, media, interculturele relaties...) beïnvloed werd door de kolonie. Ze hopen daarmee bij te dragen aan een interactievere visie op de koloniale geschiedenis, waarbij de stem en inbreng van de Congolezen naar waarde wordt geschat. Toponderzoekers Jan Vansina en Valentin Mudimbe beargumenteren de noodzaak aan deze visie in hun bijdragen. De andere auteurs zijn vooral jonge academici en daarmee biedt deze bundel een fraaie staalkaart van recent historisch onderzoek over de koloniale tijd.
Vincent Viaene opent de debatten en poneert meteen een gewaagde stelling: de overname in 1908 van Congo had een grote impact, want het smeedde een belgicistische elite. 'Congo veranderde de manier waarop de leidende klasse zichzelf verstond en het Belgische verhaal vertelde. Het leverde een pasklaar atavistisch ideaal voor een natie ondermijnd door het etnisch conflict, de culture wars en de sociale spanningen die volgden in het kielzog van versnelde industrialisering, manifeste secularisering en plotse democratisering'. Een gelijkaardige stelling vertolken Bram Cleys en co-auteurs voor de religieuze instituten: hun missioneringswerk in Congo dwong hen hun visie en organisatie te internationaliseren en interculturaliseren. Het propagandistische luik daarvan gebeurde zo efficiënt dat de Belgen Congo bijna volledig identificeerden met het missiewerk. Alle andere bijdrages zien een bescheidener tot weinig impact van de kolonie. De auteurs identificeren wel bepaalde culturele ontwikkelingen, zoals de opname van Afrikaanse elementen in de art nouveau en andere kunstvormen, die het gevolg zijn van het contact met Congo. Ze argumenteren dat er weinig invloed was, omdat er weinig interesse en een nogal antikolonialistische houding was bij de Belgische bevolking of omdat de overheid het zo arrangeerde dat er weinig uitwisseling plaatsvond met de kolonie (het zogenaamde empire du silence). Anders dan Viaene argumenteert Tom Verschaffel dat Congo slechts een marginale plaats had in de veranderende Belgische zelfrepresentatie.
Zoals dat gaat in geredigeerde bundels verschillen de bijdrages onderling in methodologie, kwaliteit en conclusie. Het verschil tussen Viaene en Verschaffel bijvoorbeeld kan je wijten aan verschil in methodologie en bronselectie. Er is lang niet altijd sprake van een interactieve visie op de geschiedenis. Het biografische artikel over Jef van Bilsen bijvoorbeeld draagt geen nieuwe elementen aan over zijn contacten met Congolese politici. De meeste bijdrages werken slechts met overheidsbronnen en presenteren geen nieuwe inzichten. De teksten over de wereldtentoonstellingen, buitenlandberichtgeving en het Belgische onderwijs klinken vrij vertrouwd. Wel vernieuwend zijn de oral history van David Van Reybrouck (hij zoekt uit welk soort koloniale herinneringen leven bij bejaarden die nooit in Congo zijn geweest) en de fijnzinnige literaire analyse door Matthijs de Ridder van hoe een antikoloniale houding spoorde met een flamingantische overtuiging bij Willem Elsschot en Gaston Burssens. Ten slotte kennen de bijdrages behoorlijk wat stilistische verschillen. Sommige teksten hanteren een taaie, academische taal ? echt geen 'snedige stijl' zoals die verwacht wordt van boeken in de 'Alfred Cauchie'-reeks. [Chris Bulcaen]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.