De oversteek
Justin Cronin
Justin Cronin (Auteur), Dennis Keesmaat (Vertaler), Boukje Verheij (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2011 |
VERDIEPING 2 : DUIVELSHOEK : SPANNEND : CRON |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Cargo, 2010 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : CRON |
00/00/0000
'De tanden, de honger naar bloed, het onsterfelijke verbond met de duisternis ? wat als dat allemaal geen fantasie was, maar iets wat in ons geheugen of zelfs in ons instinct lag opgeslagen, een gevoel dat in de loop van de miljoenen jaren in het menselijke DNA was gegrift, een gevoel van een donkere kracht die het menselijke dier in zich droeg? Een kracht die we konden reactiveren, verfijnen en onder controle krijgen?' Deze passage aan het begin van de 994 bladzijden tellende 'blockbuster' De oversteek van de Amerikaanse auteur Justin Cronin verwijst ondubbelzinnig naar de verontrustende erfenis van Bram Stokers Graaf Dracula uit 1897. Sindsdien worden in allerlei media en genres (film, toneel, musical, romans, fantasy, strips etc.), afhankelijk van de tijdgeest, die tot de verbeelding sprekende verhalen gerecycled en van een nieuw bloeddorstig leven voorzien. Eigentijdse auteurs als Stephen King, maar ook J. K. Rowling (de Potterboeken) en Stephanie Meyer (de Twilightreeks) grijpen, rechtstreeks of vermomd met (post)moderne aanpassingen, terug op het klassieke vampiersprookje. Zij, en nu ook Cronin, zijn schatplichtig aan Stokers victoriaans-aristocratische schepping, als middel om actuele fascinaties, angsten, driften, moordzucht, wraak- en onsterfelijkheidsgedachten, (erotische) verlangens, goed-en-kwaadcontrasten of vijandbeelden vorm te geven.
De oversteek is een breed opgezette epische vertelling die voortreffelijk begint, maar uiteindelijk onvoldoende overtuigt. Het eerste deel, zo'n 350 pagina's, is verreweg het indrukwekkendst en verhaalt met veel geloofwaardige details over de tragische lotgevallen van een bijzonder zesjarig meisje, dochter van een wanhopige prostituee, dat wordt toevertrouwd aan een nonnenklooster. Deze Amy Harper Belafonte wordt liefdevol opgevangen door de zwarte non Lacey, maar lang duurt dit niet. Ze blijkt, met nog een aantal anderen, onder wie ter dood veroordeelden, door de FBI te zijn uitgekozen om deel te nemen aan een geheim en groots opgezet medisch experiment, een nieuw soort Manhattanproject onder de codenaam Noach, waarbij zij een van gemuteerde reuzenvleermuizen afstammend virus krijgen geïmplanteerd, dat uiteindelijk moet zorgen voor (ook militaire) superioriteit tegenover aanvallen van buitenaf. De wijze waarop de overheid dit project het koste wat het kost doorzet, is meer dan ijzingwekkend, maar ontsnapt aan menselijke controle en loopt volledig uit de hand. De besmette personen nemen, als dodelijke viralen, elk al snel met een eigen 'volk', de macht over en vernietigen meedogenloos mens en maatschappij.
Het middendeel van de roman speelt een eeuw later, als afstammelingen van enkele overlevenden zich in beschermde kolonies hebben verschanst, zo goed en kwaad als dat gaat nieuwe levensvormen trachten op te bouwen, maar nog altijd op hun hoede moeten zijn voor roedels aanvallende viralen. Zij bieden onderdak aan Amy, die als gewonde 'aanloper' opgenomen wordt in een leefgemeenschap, met, zo wordt ontdekt, een nog altijd functionerende ingeplante chip als nucleaire energiebron en met opgeslagen gegevens van honderd jaar geleden. Dat is het begin van een apocalyptische tocht door een verwoest landschap terug naar vroeger, naar de bronnen van alle ellende, om te onderzoeken of er een nieuwe kans mogelijk is op een viraalvrij leven. In dit veel te lange deel overheersen zijpaden en uitweidingen en zakt de spanning behoorlijk in, omdat Cronin het ene avontuur aan het andere rijgt ? via een soort herhaalde Avatarbeelden ? zonder dat het verhaal de verdieping krijgt die het nodig heeft. Er ontspruit te weinig thema aan de overstelpende hoeveelheid verhaalgegevens die in een bekend kringetje blijven ronddraaien. Storend zijn ook de vele ongeloofwaardigheden en zaken die onverklaarbaar blijven, waardoor de aanvankelijke betrokkenheid afneemt en dreigt te verdwijnen. Daar komt bij dat Amy als kindpersonage van meer dan honderd jaar, sterk naar de zijlijn wordt geschoven. Dan helpt de zoveelste aanval van viralen niet meer, en de helse tocht ? door onder andere een totaal geruïneerd en ontvolkt Las Vegas ? haalt het niet bij bijvoorbeeld het intens huiveringwekkende pelgrimproza van Cormac McCarthy in De weg.
Dan is de slotfase een stuk beter, waarin Cronin zich herneemt met een boeiend verslag van hoe de mens, die zijn eigen wereld ongedaan heeft gemaakt, zich bezint en zoekt naar een uitweg, waarbij Amy overigens te veel als een verlossende Jesusfiguur ('Ze begaf zich onder hen, troostend en strelend, en ze vertelde hen wat ze wilde weten.') wordt geclicheerd. De terugkeer van Lacey uit het begin is verrassend en geloofwaardig, de gebeurtenissen zijn compact verteld, met enkele fraaie vondsten en inzichten.
De oversteek is uiteindelijk een onevenwichtige samensmelting van een (toekomst)roman, thriller, avonturenverhaal en vampiervertelling, waaraan de auteur zich heeft vertild. Met een strakkere regie, het schrappen van zeker driehonderd pagina's uit het middendeel, en meer aandacht voor een verdiepende achtergrondvisie die de gebeurtenissen meer urgentie had kunnen geven, zou het boek de beloften van het eerste deel hebben waargemaakt. Nu resteert een slechts op onderdelen interessant drama over de menselijke roekeloosheid en de ondergang van onze beschaving. Stephen King probeerde ongeveer hetzelfde in Gevangen (De Leeswelp 2010, nr 3, p. 185), even gargantuesk van proportie, even rijk aan apocalyptische visioenen, en even ambitieus. Wie de moed op kan brengen deze twee mastodonten met elkaar te vergelijken, zal merken dat King het er beter van af brengt. [Peter van den Hoven]
Redactie
Een groep wetenschappers doet in Zuid-Amerika testen op menselijke proefpersonen maar het experiment loopt volledig uit de hand waarbij een virus vrijkomt en er miljoenen doden vallen. Bijna honderd jaar later leeft in Texas een kolonie 'mensen', zorgvuldig afgeschermd van de besmette buitenwereld tot ze besluiten dat ze hun cordon sanitaire moeten verlaten om een meer definitieve oplossing te vinden voor hun problemen. Daarbij worden ze vergezeld door een meisje met buitengewone gaven dat ook al in het eerste helft van het boek voorkwam. Beklemmende sfeer rond het einde van de wereld en de hoop die er nog kan zijn om te overleven, hoe moeilijk en gewelddadig dat ook kan zijn. Fantastische sciencefictionthriller met een schare knappe hoofdpersonages die de lezer meeneemt op deze vreemde reis, deze overlevingstocht die nergens ongeloofwaardig of geforceerd aandoet. Dit lijvige eerste deel van een trilogie doet een beroep op de fantasie van de lezer die zich moet kunnen laten meeslepen maar daar dan ook voor beloond wordt. Met weinig boeken vergelijkbaar. Wordt verfilmd. Paperback, zeer kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.