Proces-verbaal
J.M.G. Le Clézio
J.M.G. Le Clézio (Auteur), Maria Noordman (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Geus, cop. 2010 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 1676 |
00/00/0000
In 2008, hetzelfde jaar waarin J.M.G. Le Clézio bekend werd bij het grote publiek als winnaar van de Nobelprijs, verscheen Refrein van de honger. De dubbele Frans-Mauritiaanse nationaliteit van de auteur drukt een duidelijke stempel op het werk, dat mede daardoor een unieke positie binnen het brede veld van de Franstalige letteren bekleedt.
Refrein van de honger vertelt het verhaal van een Frans-Mauritiaanse familie in het Parijs van de late jaren 1930. De oorlog is alomtegenwoordig. De manier waarop die in beeld wordt gebracht is interessant om drie redenen. Ten eerste is het hoofdpersonage een kind: Ethel, een alter ego van de moeder van de auteur, aan wie dit boek ook is opgedragen. Le Clézio slaagt erin de onbevangen en daardoor des te meer onthutsende blik van het kind over de dreigende toekomst in woorden te gieten, een beetje zoals Spielberg het rode meisje in Schindler's List visueel centraal stelde in zijn schets van de oorlog.
Dat het verhaal zijn aanvang neemt voor 1940 impliceert dat de oorlog gestalte krijgt in een donkere onderstroom die pas een paar jaar later, bij het uitbreken van de oorlog, duidelijk aan de oppervlakte zal komen. De oorlogservaring wordt verbreed en begrensd tussen de dreigende jaren dertig en een retrospectieve blik op het einde van het verhaal. De Tweede Wereldoorlog bekleedt overigens niet alleen een cruciale plaats in Refrein van de honger, maar ook in de schrijfpraktijk van Le Clézio zelf, zoals bleek uit zijn toespraak naar aanleiding van de Nobelprijs.
Tot slot valt op dat er ruime aandacht wordt besteed aan de historische inbedding van het gegoede milieu waarin het verhaal zich afspeelt. De roman bulkt van concrete referenties (namen, plaatsen, gebeurtenissen...), die enerzijds een grote meerwaarde vormen voor de historiciteit, maar anderzijds de drempel van de leesbaarheid verhogen. Een andere techniek bestaat in het rechtstreeks weergeven van contemporaine krantenartikels of van de talrijke salongesprekken die zowel bij Ethel (als kind) als de lezer (die wellicht niet vertrouwd is met de Mauritiaanse context) een bevreemdend effect teweegbrengen. De grensoverschrijdende dimensie wordt nog versterkt door het contrast tussen de familie van Ethel en die van haar Russische vriendin Xenia, een ander hoofdpersonage dat al vroeg in het verhaal haar opwachting maakt.
Het is niet eenvoudig om een oordeel te vellen over Refrein van de honger. Vaststaat dat de roman de grote kwaliteiten van Le Clézio met verve illustreert. Misschien te veel zelfs, aangezien het raderwerk af en toe bloot komt te liggen: de aandacht wordt afgeleid van het verhaal zelf ten voordele van de techniek die erachter schuilt, wat de lectuur soms doet haperen. [Francis Mus]
Menno Gnodde
Het gaat er in die woelige jaren '30 soms heftig aan toe, daar in de zondagse salon van de familie Brun, waar rond vader Alexander, een ontrouwe flierefluiter en een financieel onbenul, oubollig vermaak of fascistoïde en antisemitische kretologie opgeld doen. Een confronterende leerschool voor dochtertje Ethel, een romanfiguur gestileerd naar de moeder van de schrijver (Nice, 1940; Nobelprijs voor Literatuur 2008), dat met oudoom Soliman en haar idool Xenia, een verarmde Russische refugiée, nog wel paradijselijke dromen kan koesteren in een sfeervol Parijs, maar gaandeweg toch ontnuchterende tegenslagen te incasseren krijgt. De schatkist van de jeugd sluit zich! De karige oorlogsjaren in Zuid-Frankrijk bezegelen het verval van het gezin definitief. Sterke dochter Ethel, inmiddels volwassen, hongerend naar het leven, heeft dan overigens allang trefzeker de regie overgenomen. Evenals eerder in zijn roman 'Omwentelingen' is hier het familiale heden, een sterk ingekleurde beleving van de werkelijkheid, verknoopt met een Mauritiaans verleden. Een fijnzinnige ontwikkelingsroman met meerwaarde! Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.