Dovemansoren. vol.25
Elmer Schönberger
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Meulenhoff, 2009 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : SCHO |
31/12/2010
Schrijven over muziek is een kwestie van net niet over de schreef gaan. Een kwestie van voldoende pathos, maar net geen pathetiek. Jeroen Brouwers slaagde erin, toen hij in Zomervlucht een fuga in zinnen wist te gieten. Harry Mulisch laat de muziek in De ontdekking van de hemel een kosmologische glansrol spelen. Het lijkt enkel grote schrijvers gegeven. Of ook grote musici?
Elmer Schönberger is componist en schrijver. Zijn essayistische muziekcolumn 'Het gebroken oor' was twintig jaar lang een begrip voor lezers van Vrij Nederland. Met verschillende boeken over muziek en componisten, zoals Het apollinisch uurwerk, het boek over Stravinsky dat hij samen met Louis Andriessen schreef, maakte hij internationaal indruk.
In 2003 verscheen zijn romandebuut. 'Ik wilde schríjven, niet langer schrijven óver', verklaarde hij die wending later in het Nederlandse radioprogramma De Avonden. In zijn conceptueel sterke debuutroman Vic, met name ontrafelde Schönberger de verschillende gezichten van de mens. Zijn eerste liefde was niet veraf. De sleutel tot het geheel was de muziek, die ? à la Mulisch ? een metafysische rol kreeg toebedeeld.
In Vuursteens vleugels mag de muziek ? deze keer veeleer à la Brouwers ? voor zich spelen en naar woorden zoeken. Vuursteen is pianostemmer. Hij streeft naar zuiverheid. 'Maar deze zuiverheid is een compromis. [...] Om zeven zuivere octaven te verkrijgen moet ik het met twaalf kwinten op een akkoordje gooien. Het zal mijn tijd wel duren, zult u zeggen, maar ik kan nog altijd wakker liggen van deze onvolmaaktheid der natuur.'
De meeste pianobezitters maken zich steevast uit de voeten voor de monotone klanken van de stemmer. Vuursteen stemt meestal alleen. De interieurs en bezittingen van zijn klanten legt hij zorgvuldig op foto vast. Vuursteen, 'die de levens van de klanten graag vult met de details die aan het zijne ontbreken', fotografeert en verzint verhalen. 'Eigenlijk gaat het hem niet om de huizen maar om de afwezige bewoners. Hij streeft ernaar deze zo goed mogelijk zichtbaar te maken.'
Op een dag wordt hij echter betrapt door Pluis, een filosofiestudente die als stripteaseuse in een seksclub werkt. Ze vinden elkaar in de eenzaamheid van hun beroep en de onvrede met de rest van de mensheid. In het meisje, dat engelenvleugeltjes op haar schouders liet tatoeëren, denkt Vuursteen zijn levensdoel gevonden te hebben. 'Zuiverheid is een gevleugeld meisje.'
Toch kan Pluis Vuursteens ondergang niet verhinderen. Zijn eenzelvige spiegelgevechten met vergane demonen drijven hem tot waanzin. Dat is althans wat Schönberger beoogt. Waanzin. Helaas komt hij nauwelijks verder dan de beschrijving van een reeks ongerijmde gedragingen. Het slot wil psychologisch beklijvend zijn, maar vervreemdt vooral door de narratologische onwaarschijnlijkheid.
Mede door de zeer episodische verhaallijn slaagt de roman er niet in als geheel te overtuigen. Schönberger doet nochtans zijn best. Hij denkt na over zijn taal, spant zich in voor zijn zinnen. Hij slaat zijn woorden zo secuur aan dat het soms maniëristisch wordt. Vreemd genoeg barst het boek tegelijk van standaardfrasen en voor de hand liggende kunstgrepen. Zo schrijft het hoofdpersonage Vuursteen een boek getiteld... Vuursteens vleugels, een postmodern trucje dat sinds Calvino veeleer verveelt dan verrast. Opsommingen zijn vaak net iets te lang, vergelijkingen soms ronduit gezocht ('Hij heeft de blik van een filosofiestudent die op de eerste collegedag geacht wordt zijn mening over Kants categorische imperatief te geven'), Hollandse woorden als 'überranzig' soms gewoon valse tonen.
Maar Schönberger is een meester in het toonzetten van zijn personages en dat maakt veel goed. De gedachten en interne monologen van Vuursteen maken Vuursteens vleugels tot een lezenswaardig boek. Al blijft het cliché dat de ware kunst erin bestaat de kunst te verbergen onverminderd gelden. Pronkzucht is nefast voor iedere roman. [Bram Demulder]
Jos Radstake
Deze roman volgt de gangen van de cynische en misantropische pianostemmer Erik Vuursteen. Absolute zuiverheid, dat is wat hij nastreeft, deze man met een geteisterd verleden. Zijn professie beoefent hij wanneer de bewoners afwezig zijn. De gelegenheid neemt hij te baat om huishoudens en bezittingen te fotograferen. Daarbij wordt hij door een jong meisje betrapt. Dat meisje, Pluis, werkt in een seksclub. Wanneer hij daar een vleugel repareert, ontmoet hij haar opnieuw en zij worden tot elkaar gevoerd. Intussen werkt Vuursteen aan een boek dat Vuursteens vleugels heet. Mooi is de wisselwerking tussen dit boek en de roman.(De vleugels zijn toch al een mooi uitgewerkt leidmotief). En dan is er het slot. In een chatsessie op de computer richt het meisje Pluis zich tot het nichtje van Vuursteen. Zij vertelt hoe het met hem en met zijn verlangen naar zuiverheid is afgelopen. Een ingenieus gecomponeerde, stilistisch bewonderenswaardige roman. Een origineel boek, geschreven met liefde voor de piano en de muziek (de auteur was lang muziekcriticus voor Vrij Nederland), met mooie observaties over Ravel. Paperback; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.