Zijde
Alessandro Baricco
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2010 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ESSAY : BARI |
31/12/2010
U kent Alessandro Baricco wellicht van zijn roman Zijde, die in 1997 een gigantische internationale bestseller was. De man schrijft echter ook non-fictie. In 2006 schreef hij dertig stukken die als een soort feuilleton verschenen in het dagblad La Repubblica. De barbaren bundelt die stukken.
Er bestaat niet zoiets als de botsing van culturen, maar wel een geleidelijke overgang van de ene cultuur naar de andere. Onze cultuur zou zich in een soort van mutatie bevinden. Horden barbaren willen een cultuur waarin alles snel, gemakkelijk, oppervlakkig en spectaculair is. Het Amerikaanse imperialisme als voorbeeld. Het authentieke van de hogere cultuur wordt aan diggelen geslagen. Google staat symbool voor een makkelijke manier om aan informatie te geraken. Het luidt de teloorgang van ons cultuurbesef in: 'Als jij wil leven zonder ziel, wat moet je dan met Schubert?'
Op het eerste gezicht lijkt Baricco alles te verdedigen wat politiek incorrect is: oppervlakkigheid in plaats van diepgang, snelheid in plaats van reflectie, surfen in plaats van verdieping, multitasking in plaats van specialisatie en plezier in plaats van inspanning. Maar het is de auteur er niet zozeer om te doen om die cultuur te verdedigen, als wel om ze te begrijpen. Geen degeneratie en waanzin, maar wel een nieuwe manier om na te denken over de betekenis van de wereld. Er zit wel degelijk een systeem in de mutatie. Aan de hand van concrete voorbeelden (de teloorgang van de wijncultuur, de commercialisering van het voetbal en het literaire bedrijf...) legt Baricco uit hoe het komt dat de ziel uit onze cultuur aan het verdwijnen is en waarom McDonald's en thrillers de plaats innemen van verfijnde gastronomie en Robert Musil.
De auteur heeft een heel eigen vocabularium om zijn punt te maken: 'doorgangssystemen', 'synthetische sequenties', 'mutaties', 'plunderingen' etc. Daarmee maakt hij de tekst zwaarder dan hij had kunnen zijn. De inhoud is echter intrigerend. Op de eerste plaats omdat het lijkt of Baricco aanschurkt tegen de grens van de controverse. Hij legt uit waarom het vanuit de barbaarse cultuur logisch is dat Thomas Mann een nutteloze schrijver is en waarom een verfilming van een boek niet per se een verlies van kwaliteit hoeft te betekenen, maar ook nuttig kan zijn. Oppervlakkigheid wordt niet verdedigd maar wel uitgelegd. Een cultuurpessimist is de auteur niet: herhaaldelijk wijst hij erop dat hij zelf niet weet wat er na de invasie van onze cultuur overblijft. Ook merkt hij op dat zaken die wij nu als 'elitair' zien vroeger als barbaars werden bestempeld, zoals de boekdrukkunst en de Negende symfonie van Beethoven.
Achteraan krijg je nog een flink aantal noten waarin zaken, gebeurtenissen en personen worden beschreven. Het boek sluit af met een opsomming van de belangrijkste nieuwsfeiten die in de krant zijn verschenen op de dag dat Baricco er zijn stukje in schreef. De relevantie van dit laatste kan in vraag worden gesteld. [Kris Velter]
Henk Hazenbosch
Baricco (1958) studeerde filosofie en is een internationaal bekende romanschrijver geworden. Een aantal van zijn bestsellers is ook in het Nederlands vertaald. In 2006 schrijft hij voor de Italiaanse krant La Repubblica een essay dat in een dertigtal afleveringen gepubliceerd werd; samen vormen zij het voorliggende boek. Als we naar onze cultuur kijken, zien we volgens Baricco enkele dominante kenmerken: technologische vernieuwing, vercommercialisering, vereenvoudiging, oppervlakkigheid, snelheid, spectaculariteit en een neiging tot het seculiere. Deze kenmerken vormen het groepsportret van de barbaren. Barbaren hebben geen oog voor de 'ziel' van de dingen, maar alleen voor het 'effect'. Toch blijkt Baricco geen cultuurpessimist te zijn. Soms kan wat als verlies beschouwd werd, winst blijken te zijn (bijvoorbeeld de drukpers). Het boek is een met verve geschreven poging iets van onze cultuur te verstaan. Hij stelt een heldere diagnose, maar met betrekking tot de bijbehorende kuur is hij - en hij geeft dat ruiterlijk toe - nogal onduidelijk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.