Gaza : een geschiedenis van kolonisatie
Ludo De Brabander
Ludo De Brabander (Auteur), Georges Spriet (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
EPO, 2009 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : SOCIALE WETENSCHAPPEN : 339.7 BRAB |
31/12/2009
Zestig jaar geleden werd de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie opgericht. Na de duur betaalde overwinning op Nazi-Duitsland beschouwden velen in West-Europa en Noord-Amerika immers de Sovjet-Unie als een nieuwe bedreiging. De eerste secretaris-generaal van dit Atlantische bondgenootschap omschreef de bestaansreden van de NAVO dan ook plastisch: "to keep the Russians out, the Americans in and the Germans down".
Volgens voorstanders heeft de organisatie ervoor gezorgd dat West-Europa sindsdien niet nog eens het toneel is geworden van een allesvernietigende oorlog, en kan de hele Europese constructie, de economische wederopbouw en de politieke verzoening slechts plaatsvinden achter het veiligheidsscherm van de NAVO en de Amerikaanse strijdkrachten in Europa. Tegenstanders menen dan weer dat het eerder ondanks de NAVO is dat er geen oorlog meer in Europa is uitgebroken ? want er zijn voldoende proxy-wars tussen Oost en West uitgevochten in de derde wereld ? en dat de propaganda de zgn. Sovjetdreiging behoorlijk opklopte. Hoe het ook zij, vandaag is de Koude Oorlog al geruime tijd afgelopen en West-Europa hoeft niet langer beschermd te worden tegen het 'rode gevaar', maar de NAVO bestaat nog steeds. De afgelopen vijftien jaar heeft het bondgenootschap zich zelfs van zijn actiefste kant laten zien, met een fikse uitbreiding tot zelfs militaire acties ver buiten de verdragszone. Niet slecht voor een dinosaurus uit een lang vervlogen tijdperk. Maar waarom is de NAVO niet zoals het Warschaupact verdwenen in het stof van de geschiedenis?
Voor Ludo De Brabander en Georges Spriet biedt deze zestigste verjaardag geen reden om te feesten. Beiden hebben een lange staat van dienst bij de vredesbeweging en volgen reeds geruime tijd de NAVO en het Europese veiligheidsbeleid op de voet. Door de bewapenings- en confronteringspolitiek van de NAVO, stellen ze, zitten we tot op de dag van vandaag opgescheept met de kwalijke erfenis van de wapenwedloop. Naast de Franse en Britse kernmachten herbergen verschillende niet-nucleaire NAVO-lidstaten nog steeds Amerikaanse tactische kernwapens. En hoewel de vijand van weleer reeds lang is verdwenen, worden er steeds nieuwe argumenten bedacht om het handhaven en zelfs moderniseren van dit nucleair arsenaal goed te praten. De nieuwe bedreigingen die de NAVO sinds de val van de muur heeft zien opduiken, en waarmee de organisatie haar voortbestaan legitimeert, hebben volgens De Brabander en Spriet slechts één doel voor ogen: door middel van militair overwicht de economische en politieke dominantie van het Westen, en dan vooral de nu oppermachtige Verenigde Staten, bestendigen. Dit was reeds tijdens de Koude Oorlog een fundamentele bestaansreden van de NAVO, hetgeen sindsdien alleen maar is versterkt. De humanitaire retoriek die door de NAVO al te vaak wordt gebruikt, is volgens De Brabander en Spriet nauwelijks meer dan een rookgordijn om de werkelijke belangen en motieven te verbergen. Eenzelfde argumentatie werd overigens reeds in de jaren '30 van vorige eeuw gebruikt door Smedley Butler, een voormalige topgeneraal van het Amerikaanse Korps Mariniers, die zich na zijn diensttijd sterk afzette tegen het imperialisme van zijn land, dat haar strijdkrachten inzette als gangsters in dienst van Wall Street.
In hun boek Wanneer de NAVO de passie preekt willen de auteurs precies deze mechanismen blootleggen. Voor een breed publiek trachten ze aan te tonen wat volgens hen de echte ontstaansredenen van de NAVO zijn: het institutionaliseren van de Amerikaanse invloed in het Europa van na de Tweede Wereldoorlog en het creëren van een militaire structuur die de bescherming en uitbreiding van het kapitalisme (en de Amerikaanse voortrekkersrol daarin) moest garanderen. Het boek biedt een bondige en kritische terugblik op de Koude Oorlogsjaren, tracht de tegenstrijdigheid tussen de soms zalvende woorden en offensieve daden van de organisatie te verklaren, en legt uitvoerig de politieke spanningen bloot die reeds vanaf het begin in de organisatie waren ingebakken.
In het tweede deel wordt dieper ingegaan op de NAVO na de Koude Oorlog: de zoektocht naar nieuwe bestaansredenen, de uitbreiding van de alliantie met voormalige leden van het Warschaupact, en de toenemende tendens om zich te profileren als globale 'peace-maker', ook buiten de grenzen van de verdragszone, getuige de operaties in Kosovo en Afghanistan. Maar de fundamenteelste vraag is ongetwijfeld hoe de relatie tussen de VS en de EU er binnen de NAVO zal gaan uitzien. Reeds geruime tijd is men bezig aan het construeren van een gezamenlijk Europees buitenlands en veiligheidsbeleid, maar tot dusver onopgelost is de vraag welke rol de NAVO in dit veiligheidsbeleid zal spelen, en in hoeverre de Europese defensie echt zal verzelfstandigen. Zal het Europese defensiebeleid autonoom worden ten koste van de NAVO, of zal het fungeren als een tweede pijler (naast de VS) in die organisatie? De auteurs hebben getracht de complexe verhoudingen tussen het handvol Europese of Euro-Atlantische organisaties wiens bevoegdheden in deze geheel of gedeeltelijk overlappen, te verduidelijken, maar dat hoofdstuk is iets te zeer een mengsel van afkortingen en citaten, en te weinig analyse. Spijtig is dat hier niet dieper wordt ingegaan op alternatieven, en op de vraag hoe het Europees buitenlands- en defensiebeleid er volgens de auteurs zou moeten uitzien. Maar dat behoort misschien niet tot de essentie van dit boek, dat een zeer verdienstelijke poging is om een breder publiek te informeren over wat er nu precies in Evere en Bergen gebeurt. [Steven Van Bockstael]
Redactie Vlabin-VBC
In dit boek trachten de Vlamingen Ludo De Brabander en Georges Spriet, die onder meer een lange staat van dienst hebben bij de vredesbeweging, aan te tonen wat volgens hen de echte ontstaansredenen zijn van de NAVO: het institutionaliseren van de Amerikaanse invloed in het Europa van na de Tweede Wereldoorlog en het creëren van een militaire structuur die de bescherming en uitbreiding van het kapitalisme moest garanderen. Een eerste deel biedt een bondige terugblik op de Koude Oorlogsjaren en legt onder meer de politieke spanningen bloot die al vanaf het begin in de NAVO waren ingebakken. Daarna wordt dieper ingegaan op de periode na de Koude Oorlog: de zoektocht naar nieuwe bestaansredenen, de uitbreiding van de alliantie en de toenemende tendens om zich te profileren als globale 'peacemaker'. Ten slotte staan de auteurs stil bij de toekomstige verhoudingen tussen de VS en de EU binnen de NAVO. Een zeer verdienstelijke poging om een breed publiek te informeren over de politiek van de NAVO. Met enkele bijlagen (een begrippenlijst, een chronologie), eindnoten, een bibliografie en een index.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.