De manke usurpator : over Verkavelingsvlaams
Kevin Absillis
Jürgen Jaspers (Redacteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Acco, 2009 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : TAALKUNDE : 803.2 JASP |
31/12/2010
Meertaligheid is een heikel onderwerp in Vlaanderen. Sommige gemeentebesturen zweren bij het gebruik van het Nederlands en alleen het Nederlands, het Ministerie van onderwijs staat erg aarzelend tegenover initiatieven om het taalonderwijs te versterken en talenkennis te verbeteren en overheden allerhande worstelen met ideologische conflicten over de omgang met mensen die het Nederlands niet machtig zijn. Wat dit boek ? een bundel artikelen ? zo interessant maakt is dat meertaligheid vanuit diverse invalshoeken wordt bestudeerd: in de sociale sector (twee artikelen van Stef Slembrouk en Raissa De Keyser), bij de overheidsadministratie (één artikel van Katrijn Maryns), in het onderwijs (drie artikelen, respectievelijk van Kris Van den Branden & Machteld Verhelst, Laure Allain & Evy Ceuleers en Sjaak Kroon & Ton Vallen) en bij justitie (één artikel van Sigurd D'hondt). Een inleiding van de samensteller Jürgen Jaspers en een epiloog van Jef Verschueren omkaderen het geheel.
Iedereen die weleens geïnteresseerde buitenlanders over de vloer heeft gehad, is bekend met de opmerking dat Vlaanderen een benijdenswaardige positie bekleedt: zogoed als iedereen spreekt meerdere talen, wat een luxe en wat een genot! Helaas is dit een valse indruk. De talenkennis bij jongeren is er de afgelopen decennia niet op vooruitgegaan en de stugge houding van overheden allerhande zorgt voor heel wat spanningen, vooral voor diegenen die dagelijks met meertaligheid worden geconfronteerd. Vlaanderen dreigt door zijn eigen eentalige ideologie Europees in een slechtere positie dan voorheen te verzeilen. Deze houding is, bijvoorbeeld, in scherp contrast met wat het afgelopen decennium in Wallonië is gebeurd. Daar krijgen scholen bij decreet de gelegenheid meertalig onderwijs aan te bieden en gemeentebesturen voeren een welkomstbeleid waar zoveel mogelijk talen bij betrokken worden. Toch blijft men zich in Vlaanderen vrolijk maken over het vermeende gebrek aan talenkennis van de Franstalige Belgen.
Dit boek verschijnt op tijd. Het is het eerste Nederlandstalige boek dat dieper ingaat op een problematiek die veel meer dan nu het geval is op het voorplan zou moeten staan. Een moderne maatschappij moet zich hierover vragen stellen en er op een bedachtzame en weloverwogen manier mee omgaan. Een voorbeeld hiervan is het artikel van Stef Slembrouck, dat aantoont hoe complex de situatie kan zijn in twee wijkgezondheidscentra in Gent. Het zijn ervaringen zoals deze die kunnen bijdragen tot een taalbeleid in de gezondheidszorg. He belang en de problematiek van de tolken wordt fraai geïllustreerd door de studie van Raissa De Keyser.
Asielzoekers en hun problematiek halen vaak het nieuws. Katrijn Maryns laat zien hoe de bureaucratisering en de 'verteksting' (een lelijk woord, overigens) van de menselijke realiteit aanleiding geven tot een soort van vervreemdingseffect, waarbij het bureaucratische het wint van de individuele tragiek, en aan de basis liggen van een vaak onzichtbare onrechtvaardigheid. Er wordt hierbij geen oplossing aangereikt, maar haar analyse stemt hopelijk tot nadenken.
De drie hoofdstukken over onderwijs vormen de hoofdbrok van het boek. Niet onlogisch als je bedenkt dat het onderwijs in een unieke positie verkeert om daadwerkelijk iets aan talenkennis te doen. Van den Branden en Verhelst geven een overzicht van de problematiek rond thuistalen en bekijken hoe er op een constructieve wijze mee kan worden omgegaan. In hun aanbevelingen breken ze een lans voor zowel ondersteuning van ? sommige ? thuistalen als meertalig onderwijs. Alain en Ceuleers rapporteren enkele bevindingen van het Content and Language Integrated Learning (CLIL) in enkele Brusselse scholen en stellen eveneens dat de positie van het Nederlands hierdoor geenszins in het gedrang komt. De Nederlandse onderzoekers Kroon en Vallen bespreken het streektaalbeleid in Nederland, met name in Limburg. De belangstelling voor dialecten of streektalen is in de loop der jaren in Vlaanderen wat op de achtergrond geraakt en, naar mijn aanvoelen, vervangen door de problematiek van anderstaligen op school.
De ingewikkelde interactie tussen anderstaligen en het gerecht wordt geïllustreerd door het onderzoek van D'hondt. Deze onderzoeker bestudeert hoe metacommunicatieve aspecten de interactie kunnen beïnvloeden en pleit ervoor anderstaligen op een andere manier te benaderen. Zo zou men bijvoorbeeld meer oog kunnen hebben voor hun vroegere ervaringen, opdat die geen schaduw op de huidige interactie zouden werpen.
De ondertitel van het boek, Stedelijke meertaligheid en interculturele communicatie, illustreert dat meertaligheid in de steden een vast gegeven is. Meestal wordt meertaligheid dan in een adem genoemd met de allochtonenproblematiek. Hierdoor ontstaat de verkeerde indruk dat meertaligheid betekent: autochtone taal + allochtone taal. Maar uit ervaringen in de rest van Europa weten we dat dit beeld eigenlijk al achterhaald is. In steden als Brussel, Berlijn, Barcelona, Amsterdam en Stockholm ? om slechts deze te noemen ? groeit het besef dat meertaligheid van invloed is op alle bevolkingsgroepen en niet meer uitsluitend gerelateerd mag worden aan de allochtone problematiek. Het besef van deze blijvende diversiteit en de problematiek van hoe ermee om te gaan, is een van de uitdagingen van de komende decennia. Dit boek levert een bijdrage aan deze discussie, die van meer dan academisch belang is. Het geeft een fraai beeld van wat taalbeleid de komende jaren inhoudt. [Piet Van de Craen]
Redactie Vlabin-VBC
Dit boek gaat terug op een congres over stedelijke meertaligheid, dat in 2008 plaatsvond aan de Universiteit Antwerpen. De teksten zijn geschreven door Nederlandse en Vlaamse sociolinguïsten, antropologen en vertaalkundigen, en bieden een ruime blik op het onderwerp. De stevige inleiding van samensteller Jürgen Jaspers (Universiteit Antwerpen) maakt al meteen duidelijk dat de maatschappelijke en sociale impact van meertaligheid erg groot is. De artikelen die daarna volgen, focussen dan ook op vier sectoren die worden geconfronteerd met meertaligheid en interculturele communicatie: de sociale sector, de overheidsadministratie, het onderwijs en het gerecht. Specifieke onderwerpen zijn onder meer meertaligheid als institutionele uitdaging in de eerstelijnsgezondheidszorg, de nieuwe uitdagingen voor de sociale tolk en het belang van een volwaardig talenbeleid in het Vlaamse onderwijs. De artikelen bieden deskundige perspectieven voor wie in zijn beroepsleven te maken krijgt met meertaligheid, en bieden een aanzet om een beter gefundeerd beleid uit te werken. Met bibliografieën per bijdrage.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.