De meester van de schaduw : Peter Paul Rubens, geheim agent
Mark Lamster (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2009 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : KUNST : 700 RUBENS |
SASK - Stedelijke Academie voor Schone K
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2009 |
Blauw K (Schilderkunst) RUBENS |
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2009 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 700 RUBENS |
Besprekingen
31/12/2010
Bezoekers van het Antwerpse Rubenshuis kennen ongetwijfeld de fraaie portiek die naar de binnentuin leidt. Boven op die portiek met zijn drie bogen staan twee standbeelden van de Romeinse goden Mercurius en Minerva, zinnebeelden van de diplomatie en de kunsten. Bezoekers van het Rubenshuis die de Antwerpse grootmeester enkel als schilder kennen, zullen zich misschien afvragen waarom ook de god van de diplomatie hen in die bekende tuin verwelkomt. Na lectuur van Mark Lamsters De meester van de schaduw is die vraag ten volle beantwoord: behalve schilder was Rubens ook, zoals de ondertitel van deze bijzonder lezenswaardige biografische studie aangeeft, 'geheim agent'.
De twee aspecten van Rubens' dagelijkse praktijk waren nauwer met elkaar verbonden dan men op het eerste gezicht zou denken. Rubens was een geschikt diplomaat en spion omdat hij schilder was. In die laatste hoedanigheid wekte hij vanzelfsprekend de interesse op van talrijke koningen, prinsen en andere hooggeplaatsten, die niets liever wilden dan dat de Antwerpse meester hun portret zou maken. Doordat hij als schilder in contact kwam met zowat elk koningshuis van West-Europa, kon Rubens vanzelfsprekend ook dienstdoen als een perfect boodschapper in een continent dat in de eerste helft van de zeventiende eeuw bijzonder instabiele tijden doormaakte. Zijn aanwezigheid zorgde zelden voor argwaan en hij was bovendien wat karakter betreft uit het juiste hout gesneden. Hij was discreet, kende zijn plaats en kon in alle belangrijke talen overtuigend uit de hoek komen. Bovendien ging hij er zoals de meeste humanisten van uit dat de ware kunstenaar ook een politieke rol te spelen had.
Het begin van Rubens' diplomatieke carrière valt min of meer samen met het begin van zijn internationale schildersloopbaan. In 1603 ? de schilder is op dat moment zesentwintig ? wordt Rubens door zijn toenmalige broodheer, Vincenzo Gonzaga, de hertog van Mantua, naar de Spaanse koning Filips III gestuurd. Zijn verblijf aan het Spaanse hof zou een jaar duren. Met de schilder gaan karrenvrachten aan relatiegeschenken mee, waaronder vanzelfsprekend ook een aantal schilderijen gemaakt door de boodschapper-kunstenaar. De reis moet de goede banden tussen de hertog van Mantua en de Spaanse koning bestendigen.
In 1608 keert Rubens uit Italië naar Antwerpen terug. Vrij snel treedt hij in dienst aan het hof van Albrecht en Isabella, die sinds 1598 in naam van de Spaanse koning als soevereinen regeerden over de Zuidelijke Nederlanden. In 1609 slaagde Albrecht erin om de gewapende strijd tussen Spanje en de Noordelijke Nederlanden voor een periode van twaalf jaar stil te leggen. Tijdens dat Twaalfjarig Bestand leefde de economie in de Zuidelijke Nederlanden op, wat ook voor Rubens' kunsthandel voorspoedige gevolgen had. In 1610 vestigde de schilder zijn atelier in het intussen bekende huis aan de Wapper.
In 1621 liep het Twaalfjarig Bestand evenwel definitief af en werd de oorlog tussen Spanje en de Noordelijke Nederlanden opnieuw aangezwengeld. Rubens zou het einde van de gewapende strijd, in 1648, niet meemaken: hij stierf in 1640. Meer dan een decennium lang ijverde hij om de Spaanse koning tot een vrede met Engeland te bewegen. In de zomer van 1628 trok hij zelf naar Madrid om een Engelse vredesmissie te bepleiten. De Spaanse koning benoemde hem tot Secretaris van de Geheime Raad van de Lage Landen en stuurde hem in die hoedanigheid naar Londen. De Engelse koning, Charles I, zag Rubens maar wat graag komen. Charles was een zelfverklaard kunstkenner, die voor de schilder bovendien een mooie opdracht klaar had: het beschilderen van het plafond van het door Inigo Jones gebouwde Banqueting House. Rubens' plafondschilderijen zijn er nog steeds te bewonderen. Rubens rondde de Spaans-Engelse onderhandelingen succesvol af en daarmee hoopte hij ook in eigen land vrede te kunnen stichten. De entente tussen Spanje en Engeland zou de Hollanders opnieuw aan de onderhandelingstafel brengen, dacht Rubens. Maar het draaide anders uit. De Noordelijke Nederlanden bleven strijden tegen de Spaanse legers en in 1633 hield Rubens het diplomatieke werk dan maar voor bekeken: wiser and sadder, ongetwijfeld, maar intussen ook geridderd door de Spaanse én de Engelse koning.
Het boek van Mark Lamster leest als een trein. De auteur, een Amerikaans journalist, slaagt erin de politieke intriges waarin Rubens meespeelde met veel kundigheid en zin voor het juiste detail over te brengen. Het boek is uitstekend geschreven, maar het brengt voor wie het leven en het werk van Rubens goed kent allicht weinig nieuws: daarvoor heeft Lamster zich te weinig met archiefonderzoek beziggehouden. Zijn bronnen zijn bestaande studies over Rubens en zijn tijd. Over het artistieke werk gaat het in dit boek nauwelijks, zodat de kunstliefhebber bij Lamster minder aan zijn trekken zal komen. Maar wie een goed overzicht wil krijgen van de woelige politieke tijden waarin West-Europa zich ten tijde van Rubens bevond, is in De meester van de schaduw zeker aan het goede adres. [Jürgen Pieters]
T. Geerts
Peter Paul Rubens (1577-1640) was naast schilder ook diplomaat. Als bekend schilder en vertrouweling van vele Europese vorsten kon hij ongemerkt bewegen op het politieke strijdtoneel. Over Rubens’ rol als diplomaat is al veel geschreven, maar zelden zo boeiend als de auteur van dit boek doet. Het boek leest als een roman en is grotendeels gebaseerd op authentieke bronnen, vooral de brieven van Rubens. Daarnaast slaagt de auteur erin om ook het leven van de schilder en de historische, economische en politieke context goed in beeld te brengen. Jammer dat in deze vertaling is gekozen voor de ondertitel: Geheim agent. In de oorspronkelijk Engelse versie luidt de ondertitel: The secret diplomatic career of the painter Peter Paul Rubens. Met een lijst van personages, een chronologie, notenapparaat en selectieve bibliografie, register en negen afbeeldingen in kleur. Paperback; vrij kleine druk.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.