O monster, eet me niet op!
Carl Norac
Carl Norac (Auteur), Elodie Nouhen (Illustrator), Erik Satie (Componist)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, 2009 |
VERDIEPING 2 : BABILLE : DOEN INFO (GEEL) : VRIJE TIJD-KUNST
Klassieke muziek |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, 2009 |
Jeugdinfo (geel): Vrije tijd - Kunst
Klassieke muziek |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lannoo, 2009 |
Kinderhoek :
|
31/12/2009
Meneer Satie schrijft liever muziek. Hij schrijft muziek aan zichzelf. Het begint met een kleine melodie. Licht als een veertje stijgt ze op uit zijn hart. Ze strijkt over de rimpels in zijn voorhoofd en woelt door zijn haar. Meneer Satie ziet haar landen op het blad muziekpapier."
Daarna volgt de compositie 'Gymnopedie 2'. Een knappe passage uit het 'boek met cd' Meneer Satie: de man met een kleine piano in zijn hoofd: fantasie voor verteller en pianist, vouwpapier, stoel, paraplu en hoed. Carl Norac verwerkt de muziek en biografie van Erik Satie in een surrealistisch verhaal dat aansluit bij de geest van zijn werk, maar er tegelijkertijd een interpretatie van inhoudt opdat kinderen feeling zouden krijgen voor deze wonderlijke muziek. Die interpretatie zou ik van het genre 'Marc groet 's morgens de dingen' willen noemen. Dingen, dieren en gevoelens hebben voor Meneer Satie, zoals Norac hem steeds noemt, een levend voorkomen als waren ze gelijk aan mensen. Hij laat honden dansen, speelt een wiegelied voor een vermoeid wolkje, laat zijn paraplu uit in de zon, want "als het regent, heeft mijn paraplu het erg druk". De armoede beeldt hij zich in als een meisje met grote groene ogen. Voor een boom die een sneeuwbal naar hem wierp, componeert hij een melodie in de vorm van een peer, een stuk nacht vliegt om hem heen als een vlinder, en uiteindelijk gaat hij wandelen met zijn piano. Ook de muziek zelf wordt een levend wezen, zoals in de hierboven geciteerde passage. Het zijn absurde, surrealistische beelden die op associatieve wijze geput worden uit de geschriften van Erik Satie. Andere zaken, zoals de brieven die de componist aan zichzelf schreef, de groteske, maar ernstig bedoelde titels die hij zichzelf gaf (gymnopedist, fonometrograaf, huluberlubisk en filofoon), en de liefdesaffaire met kunstenares Suzanne Valadon, zijn vaststaande biografische gegevens. Deze associaties en feiten worden in acht hoofdstukken gerangschikt, acht mini-verhaaltjes die vrij los van elkaar staan. Er zit behoorlijk wat afwisseling in die hoofdstukken, van dromerig en droevig tot grappig en plagerig. Als geheel schetsen ze een beeld van Satie als een eenzame, arme, eigenzinnige, tedere man die de werkelijkheid anders benadert dan de goegemeente. Die laatste wordt vertolkt door de postbode die Satie erop wijst dat het allemaal niet kan wat hij doet en zegt.
Deze voorstelling van Satie is een kindvriendelijke reductie van de complexe, moeilijk doordringbare figuur die de componist was (in zijn biografische nawoord trekt Norac die voorstelling wat open). Ze sluit aan bij de bezielde werkelijkheid van kinderen, maar laat bovenal een coherente, in de persoonlijke gevoelens van de componist gesitueerde, maar surrealistisch uitgewerkte verklaring toe van de muziek. Het allerbekendste, 'Gymnopedie 1', wordt dan een droevig liedje dat Satie bedenkt voor het armoede-meisje. De 'Gnossienne 1' verbeeldt het restje van een mooie droom die in de hoed van Satie is achtergebleven na een bewogen nacht waarin dromen vrolijk tegen elkaar opbotsten. Dat botsen wordt omschreven als een wildwaterbaan, wat toelaat om het stukje 'De wildwaterbaan' uit 'Sports et divertissements' te spelen. Uit dat laatste, programmatische werk selecteerde Norac zeven stukken, lekker makkelijk om even wat levendigere muziek in te lassen die een stukje werkelijkheid letterlijk uitbeeldt. Bij andere, vreemd getitelde stukken associeert Norac los op die titels: De wals van chocolade met amandelen hoort bij het stukje nacht dat rond Satie vliegt en naar chocolade ruikt. Drie stukken in de vorm van een peer worden de sneeuwpeer die een boom naar Satie gooit. Tweeëntwintig stukken van Satie, goed vertolkt door Frédéric Vaysse-Knitter, passeren zo de revue.
Het verhaal geeft kinderen een steun bij het proberen te begrijpen van deze muziek. Toch blijft dat moeilijk: zesplussers, de leeftijd voor wie dit boek bedoeld is, zijn misschien nog te jong om de vreemde, trage muziek van Satie te waarderen. Hoewel de dromerige sfeer van die muziek het tegendeel laat uitschijnen, spreekt ze het kind minder aan dan het kind(beeld) in de volwassene. Het verhaal van Norac zelf boeit ook niet helemaal. De hoofdstukken op zich laten zich goed (voor)lezen en Norac wisselt af tussen dromerigere en levendigere passages, maar het geheel is te lang om de aandacht vast te houden. Er zijn te veel absurde beelden, te veel bezielde werkelijkheid, met te weinig omringende 'echte' werkelijkheid. Vermoeiend is dat Norac zoals steeds zijn goed gevonden associatieve beelden in een merkwaardig mededelende en stapelende syntaxis giet. De vraag is of de muziek van Satie, die het moet hebben van de korte verwondering, zo'n lang verhaal kan verdragen.
De grootste hindernis voor kinderen zal echter in de luister-cd liggen. Lotte Mariën leest de tekst voor als in een theatrale declamatie, en zo slaat ze het verhaal dood. Haar toon is te ernstig, te nadrukkelijk in de klemtonen. In bepaalde passages en dialogen leeft ze zich dan weer zodanig in dat het contrast met haar ernstige voorleesstem geweldig stoort. Het verhaal van Norac en de muziek van Satie vragen ? voor kinderen ? een vrolijke, huppelende voorleestoon, maar die ontbreekt haast volledig op de cd. Van dit boek werd in samenwerking met Jeugd en Muziek een voorstelling gemaakt. Op de planken zal de theatrale aanpak van Mariën wellicht beter werken. Bij een cd hoort een andere, gewonere, minder gemaakte toon.
Dat vrolijke zit wel in de illustraties van Élodie Nouhen. Ze beeldt de associaties van Norac uit, en voegt er nog flink wat aan toe. In haar collages verwerkt ze de kunst van Saties tijd: de warme kleuren van Chagall, de dadaïstische collages, de tekeningen van Picasso, Matisse en Cocteau (maar de bekende portretten van Satie door Picasso en Cocteau gebruikt ze niet). Zij laat zich dus vooral inspireren door de kunstenaars die Satie ontmoette in de tweede helft van zijn leven, terwijl Norac voor de tekst vooral put uit Saties jonge jaren. Niet alle prenten van Nouhen zijn even geïnspireerd of afgewerkt, maar daar staan veel knappe composities/collages tegenover. Het begint al sterk met een leuke prent van een schommelende Satie tegenover een kooi met vissen en vogel geknipt uit muziekpapier. Hoofdstuk zeven brengt drie sterke beelden: een opwindspeeltje waarin Satie met Valadon danst; een wonderlijke prent waarin de nacht als een vlinder om Satie danst (zie ook de cover); pinguïns die waggelen op pianotoetsen (leuke associatie bij het eenvoudige 'Turkse dans uit Tirol'). Eenheid bereikt Nouhen met de steeds terugkerende kronkelende lijnen, ogen (de bezielde werkelijkheid), streepjes die verwijzen naar pianotoetsen en noten, strookjes papier met muziekbalken, Japanse karakters, Saties handschrift en stukjes uit zijn geschriften en partituren. De eindprent is sereen en overtuigend: een gestileerd portret van een glimlachende Satie in een oneindige reeks van die strookjes. [Chris Bulcaen]
Ans Mooijenkind-in 't Hol
Eric Satie was een Franse componist die leefde in de tweede helft van de 19e en aan het begin van de 20e eeuw. Aanvankelijk autodidact, kreeg hij later de kans zich officieel te scholen op de piano en in de notenleer. Hij keerde zich echter af van de platgetreden paden en schiep eigenwijze, ogenschijnlijk simpele melodietjes vol herhaling die een aanzet gaven tot het Surrealisme en het Minimalisme in de kunst. Rond dit gegeven én rond de persoon van Satie creëerden schrijver en tekenaar een wonderbaarlijk prentenboek dat een lans breekt voor deze eigenzinnige componist en diens gedachtewereld. De paginagrote collages in gemengde techniek, in aardetinten uitgevoerd, zijn sfeervol, wat dromerig van aard. De Franse illustratrice tekent doorgaans voor de allerkleinsten. Bijgevoegd is een cd (ca. 60 min.) met zowel de boektekst als een uitvoering door F. Vaysse- Knitter van Satie-pianomuziek (Gymnopedie, Gnossienne, e.a.) Oorspronkelijk Franse uitgave, in België uitgegeven in samenwerking met Jeugd en Muziek, VRT. Een uitdaging om dit aan wat grotere kinderen, bij voorkeur onder begeleiding in bv. het onderwijs, aan te bieden. Poëtische instelling vereist. Vanaf ca. 9 t/m 11 jaar.
Annie Beullens
ua/an/22 j
Dit is een geromantiseerde biografie over Eric Satie. Doorheen acht muziekfragmenten die een idee geven van het werk van de componist en evenveel hoofdstukken, rijkelijk geïllustreerd, krijg je een idee van het complexe leven van deze man. Voor een beter begrip is het nuttig om eerst de biografie te lezen, die achteraan in het boek staat. Daaruit leer je dat hij een ongewone man was die in zijn leven en in zijn muziek anders wilde zijn dan anderen. Als je het verhaal leest terwijl je naar de muziek luistert, worden heel veel muzikale bewegingen veel duidelijker. Het verhaal is triest omwille van de grauwe armoede, soms bizar en zelfs grappig en naar het einde toe voel je iets van krankzinnigheid: Meneer Satie heeft een idee. Hij zal gaan wandelen met zijn piano. Waarop de postbode vol onbegrip zegt: Het is toch al te gek wat u doet. Wie laat er zijn piano uit alsof het een hond is? Wat haalt u zich eigenlijk in uw hoofd? Het antwoord is heel eenvoudig, meneer de postbode. In mij zitten een paar noten feestmuziek. Ik ben de man met de piano in zijn hoofd. Zo besluit dit bijzondere boek. Boeken als deze zijn een geweldige introductie op het oeuvre van een musicus en interessant voor het muziekonderwijs. En als ze dan nog zo prachtig geïllustreerd zijn ...
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.