De goddelijke hagedisjes : journaal 68 /69
Willy Roggeman
Willy Roggeman (Auteur)
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Vermist |
Het Balanseer, 2008 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ROGG |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Het Balanseer, 2008 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : ROGG |
31/12/2009
Willy Roggeman (geb. 1934) publiceerde sinds zijn roman Het goudvisje uit 1962 een reeks prozawerken die tot het meest originele en singuliere behoren dat de Nederlandse literatuur na de Tweede Wereldoorlog heeft voortgebracht. Vanaf het einde van de jaren '50 werkte hij intensief aan zijn zogeheten 'Opus finitum', in de wetenschap dat hij leed aan een ongeneeslijke hartkwaal waaraan hij jong zou overlijden. Enkele van deze werken ? romans, essays, aantekeningen, proza-experimenten ? verschenen mondjesmaat in de loop van de jaren '60, '70 en '80. Ondertussen bleek de kwaal toch behandelbaar te zijn, en vandaag leeft en schrijft de auteur nog altijd. Met Betoverende katastrofe maakt Roggeman een opmerkelijke rentree als prozaschrijver.
De auteur presenteert het boek als een "kroniek over het alledaagse absurde". Afwisselend in de eerste en de derde persoon worden episodes verteld uit het leven van Mogens Carolus, een personage dat wel heel erg op Willy Roggeman lijkt. De fictieve namen en het wisselende vertelstandpunt problematiseren een louter biografische lectuur, maar dit boek laat zich niettemin lezen als een persoonlijke kroniek, een gedreven terugblik op enkele cruciale perioden. De erg beeldrijke, wat gesloten en monomane stijl die Roggemans oudere proza kenmerkt, ontbreekt hier bijna volledig ? slechts enkele fragmenten over muziek gaan een beetje in die richting. Doorgaans is de stijl direct en sober, met veel (soms stroef geschreven) dialogen. De aanleiding voor deze kroniek blijkt al op de eerste pagina: "Het is vandaag de dag dat Maman honderd jaar zou zijn geworden".
Het boek opent sterk met een langgerekte terugblik op de laatste levensjaren van Maman. Pijnlijk nauwgezet en met een soms genadeloos sarcasme beschrijft de verteller hoe zijn moeder trots wegkwijnt in een bejaardentehuis. Ze sterft in een periode waarin haar zoon door zijn ziekte nauwelijks nog het bed verlaat. In dit en andere hoofdstukken toont de verteller zich een uiterst zelfbewuste chroniqueur van het eigen leven en de eigen persoon. Zo spreekt hij met een psychoanalytische ernst over de complexe verhouding met zijn moeder en met zijn partners. Bovenal lijkt hij zich erg bewust te zijn van zijn uitzonderlijkheid: al op zeer jonge leeftijd is de vroegrijpe Mogens begaafd en bijdehand, en een kwelgeest voor bekrompen opvoeders. Hij ontpopt zich tot een onafhankelijke vrijdenker en een voorwerp van fascinatie voor bijzondere vrouwen. Als student houdt Mogens zich intensief bezig met Duitse expressionistische dichters, maar de muziek en meer bepaald de (free) jazz is zijn grote liefde: ook in dit boek zijn talrijke pagina's gewijd aan jazzmusici, aan het verlangen naar een ongehoorde muziek, en aan de magie van een geslaagde jamsessie.
Voor de liefhebber van Roggemans proza is Betoverende katastrofe nog om een andere reden erg interessant: het hoofdstuk over Mogens' leven als student en beginnende leraar werpt een nieuw licht op het oudere proza. Tussen de hier beschreven herinneringen en de roman Catch as catch can (1968) bestaat een opvallende parallellie: de briljante medestudente Loeki, haar gehandicapte broer Andreas, en haar ouders (overlevenden van de Holocaust) ? ze lijken als twee druppels water op Yaël en co. uit de oudere roman. De suggestie is dan ook dat deze episode uit Roggemans leven (als we dan toch referentieel lezen) de biografisch achtergrond vormde voor Catch as catch can. Dat is een intrigerende gedachte: in de roman lijkt de verhaallijn veeleer incidenteel, niet van doorslaggevend belang voor de interpretatie; het is dan ook vreemd te constateren dat deze poëticaal doordachte en retorisch verdichte tekst kennelijk een biografische laag heeft.
Maar ook zonder deze bijgedachten is Betoverende katastrofe een door en door lezenswaardig boek van een intelligente en trefzekere schrijver. De compositie is eenvoudig, de stijl rechttoe rechtaan, maar dit is geen 'simpele' kroniek: hoewel Roggeman zijn eruditie minder nadrukkelijk etaleert dan in zijn aantekeningen- en essayboeken, blijft hij gedurig interessante gedachten en observaties noteren, die van dit boek meer maken dan het ik-boek dat het ook is. Bovendien demonstreert Roggeman in dit in snelvaart geschreven werk een grote ernst en toewijding als schrijver, en bovenal een bijzonder brede belangstelling (voor zichzelf). [Sven Vitse]
Drs. P. van der Haar
Vlaamse familiekroniek, uniek beschreven door de ogen van Mogens Carolus, - bijna zes jaar - als in mei 1940 WO II uitbreekt. Min of meer autobiografisch verhaal van de auteur (1934), die in 1962 debuteerde met de roman 'Het goudvisje', in 1982 de Belgische Staatsprijs voor literatuur won, en die ook erkend dichter is: 'De gedichten 1953-2002'. Zijn oeuvre geldt als vrij ontoegankelijk, maar dat geldt mider voor dit 'rentreedebuut'. Een erudiete roman als deze veronderstelt wel een erudiete lezing. Tegelijk zijn talloze anekdotes plastisch beschreven, bijvoorbeeld over zijn demente moeder of de gevolgen van zijn hartoperaties, met als exemplarisch hoogtepunt het koortsige verhaal over de zwarte Jezus. 'Ik was ervan overtuigd dat Jezus Christus een neger was/is, sedert ik de Senegaleze krijgsgevangene die zijn gevoeg zat te doen een kruisteken in mijn richting had zien maken.' Hier en elders nadert de verhalende stijl die van de Vlaamse gigant Louis Paul Boon, met wie de auteur ooit nog samenwerkte. Een betoverende weergave van de catastrofe die leven heet - mooier kon de titel het niet samenvatten. Paperback; normale druk, volle bladspiegel.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.