Tijl : roman
Daniel Kehlmann
2 exemplaren
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Querido, 2009 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 4531 |
Magazijn |
Querido, 2009 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 7794 |
31/12/2009
Daniel Kehlmann was al eventjes de grote belofte van de Duitse literatuur ? gedebuteerd als 22-jarige, fel gewaardeerd om de roman Ik en Kaminski ? toen hij in 2006 met Het meten van de wereld echte literaire roem verwierf. Deze vlot vertelde roman over de botsende wereldbeelden van twee harde wetenschappers werd een megaseller: meer dan een miljoen verkochte exemplaren in Duitsland en vertaald in veertig talen. Dat was een Duits boek sinds Patrick Süskinds wereldsucces Het parfum niet meer overkomen. Het siert Kehlmann dat hij die faam niet uitbuitte door meteen een nieuwe roman op de markt te gooien. Hij werkte in alle rust aan zijn nieuwe boek en pas vier jaar later ligt nu Roem in de winkels. En dat is heel wat anders geworden dan Het meten van de wereld. Die keuze leidt zowel bij publiek als kritiek tot gemengde reacties, maar lijkt strategisch de beste zet: Kehlmann wil niet zomaar als succesauteur bekend staan, maar wil tonen wat hij literair gesproken in zijn mars heeft. En dat is veel, zo bewijst hij met deze slimme nieuwe roman.
Dat geldt allereerst voor de vernuftige structuur van Roem. In het Duits heeft het boek de ondertitel 'roman in negen verhalen' (in het Nederlands weggelaten, waarschijnlijk omdat het genre van het kortverhaal lezers vaak afschrikt) en die vlag dekt de lading. Er is niet echt een hoofdfiguur in Roem; je maakt kennis met allerlei personages die in het ene verhaal als nevenfiguur opduiken, maar in een volgende vertelling de hoofdrol spelen. Dat leidt tot een centrumloze roman geënt op het genre van de episodefilm (waarin bv. de Amerikaanse regisseur Jim Jarmusch uitblinkt, denk aan 'Coffee and cigarettes'). Het maakt ook dat Kehlmann verschillende tonen, perspectieven en vertelwijzen kan afwisselen, waarmee hij opnieuw een staaltje van zijn kunnen demonstreert.
Het boek opent met Ebling, een saaie technicus die pas een gsm-toestel heeft gekocht. Er moet een vergissing gebeurd zijn met het hem toegekende nummer, want algauw krijgt hij telefoontjes die voor een ander bestemd zijn. Probeert hij die fout eerst nog recht te zetten, na verloop van tijd begint hij te genieten van de andere identiteit die hij op die manier kan aannemen, zeker als hij begint te vermoeden dat hij mensen aan de lijn krijgt die voor de wereldberoemde acteur Ralf Tanner bellen. Ebling kruipt in een rol, maakt afspraakjes met maîtresses, zegt filmcontracten op en snauwt een depressieve collega af. Later pas, quasi terloops vermeld in een volgend verhaal, blijken de gevolgen: de echte Ralf Tanner wordt niet meer opgebeld. Diens leven ontglipt hem: hij verliest zijn liefjes, krijgt geen nieuwe aanbiedingen en een bevriend acteur blijkt zelfmoord te hebben gepleegd. Wanneer Tanner ook nog eens op YouTube een imitator van zichzelf aan het werk ziet, besluit hij het evenbeeld van zichzelf te worden. Eventjes ontsnappen uit zijn leven lijkt wel aangenaam. Tot die situatie escaleert en men de imitator voor de echte Tanner houdt en in de acteur zelf slechts een slechte kopie ontwaart. Dan blijkt hij alles te verliezen.
Er zijn wel meer personages die de controle over hun leven kwijt raken. Zo is er de computernerd Mollwitz die onaangepast aan de wereld blijkt en eigenlijk enkel op internetfora een virtueel bestaan leidt onder schuilnamen. Wanneer hij verplicht wordt om aan een conferentie deel te nemen (omdat zijn chef er twee vrouwen op nahoudt en een confrontatie tussen beide dames wil vermijden) en daar de beroemde schrijver Leo Richter (een alter ego van Kehlmann) ontmoet, doet hij er alles aan om zich in het zicht van de auteur te werken, aangezien hij zo graag als personage in een van diens verhalen zou optreden. Dat is dan weer de grootste angst van Elisabeth, Richters geliefde, om ontdaan van nuances en verwerkt tot personage in de literatuur van haar man op te duiken. Iets waar ze, getuige het laatste verhaal waarin ze Richters populairste romanfiguur ontmoet, zelf niets aan te zeggen heeft. En dan is er nog Rosalie, een doodzieke vrouw die naar Zwitserland reist voor euthanasie, maar gered wordt na haar smeekbedes tot haar auteur (via een deus ex machina door Richter, die schrijver blijkt van betreffend verhaal).
In Roem vervagen de grenzen tussen werkelijkheid en fictie. Personages stappen uit hun eigen leven in een ander, maar verliezen tegelijk de macht over hun eigen bestaan. Internet, mobiele telefonie, al die nieuwe communicatiemiddelen die ervoor zorgen dat de mens zich anoniem en zonder coördinaten in de wereld kan bewegen, vormen een parallelle werkelijkheid die enerzijds nieuwe mogelijkheden biedt, maar anderzijds ook voor verwarring en identiteitsverlies zorgt. Waar literatuur vroeger de kans bood om even uit de alledaagse sleur in een droomwereld te stappen, heeft de techniek nu een echte virtuele wereld gecreëerd. Roem is niet enkel een luchtige filosofische verkenning van de gevolgen van de nieuwe media, maar tegelijk een metafictionele roman. Ingenieus, maar met zoveel vakmanschap dat het tegelijk een waar leesgenot is. [Carl De Strycker]
J. IJbema
De auteur Kehlmann is een fenomeen: hij is 33 jaar, schreef in 2006 met "Het meten van de wereld" een roman die in Duitsland anderhalf miljoen keer verkocht werd en in veertig talen werd vertaald. Deze opvolger met de ironische titel "Roem" zal elke literaire lezer boeien. Het is een kunstenaarsroman over vaak niet eens zo opzienbarende, maar wel originele gebeurtenissen, waar de lezer telkens de schrijver bespeurt, die aan de touwtjes trekt en nieuwe werkelijkheden laat ontstaan. De roman bestaat uit negen korte verhalen, die met elkaar samenhangen en een soort episodenroman vormen. Het bijzondere is dat heel veel in kort bestek wordt beschreven, waarbij de tekst voortdurend transparant blijft en vederlicht leest. Een boek dat veel lagen lichtjes op elkaar stapelt en spel en werkelijkheid op wonderbaarlijke manier verweeft. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.