iBoy : zijn lot, zijn vloek
Kevin Brooks
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Harmonie, 2009 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 7009 |
31/12/2009
Moo Nelson, de ik-verteller, is een jaar of vijftien, hij weegt 110 kilo en wordt daarmee gepest. Op school probeert hij zich af te sluiten, na schooltijd trekt hij zich terug op een viaduct over de snelweg. Op een dag ziet hij hoe de inzittenden van een BMW en een Range Rover slaags raken. Er valt een dode. Moo is de enige getuige. Hij besluit te vertellen wat hij gezien heeft. Maar zo eenvoudig is dat niet, want hij wordt onder druk gezet. Inspecteur Callan wil de schuld in de schoenen schuiven van een crimineel, Vine, met wie hij kennelijk nog een oude rekening te vereffenen heeft. Callan chanteert Moo met de uitkeringsfraude van diens vader om te zorgen dat hij zijn verklaring wijzigt. Vine van zijn kant laat Moo weten dat hij op zijn bescherming kan rekenen. Hij betaalt hem zelfs een 'onkostenvergoeding'. Maar hij bedreigt Moo ook: "'Als je niet doet wat ik wil ? als je toch met Callan meespeelt of niet komt opdagen tijdens de zitting ? [...] dan ben je de lul, dikke." In de nacht nadat hij voor de rechtbank als getuige is opgetreden, kijkt hij terug op wat er de laatste zeven maanden is gebeurd. Hij is vooral door de aanklager van zijn stuk gebracht en moet zijn verwarde gevoelens op een rijtje zetten. Zijn enige bondgenoot is een lotgenoot die ook gepest wordt, Brady. Moo neemt een beslissing die zijn leven drastisch zal beïnvloeden. Hij moet iets doen, wat de gevolgen ook zijn. Bedreigd heeft een open einde. "Want ? kijk ? het is bijna kwart voor 7. De klok tik-tik-tikt. Als ik niet gauw ga, dan komt het er niet meer van. Dan is het te laat. Als ik niet gauw ga, durf ik dadelijk niet meer." De laatste woorden zijn: "WAT GA JE DOEN?"
Deze verhaalgegevens passen bij Brooks' karakteristieke aanpak en de opzet van zijn adolescentenromans: een kwetsbare hoofdpersoon wordt in een originele situatie met de harde realiteit geconfronteerd. Het personage kijkt daarop terug en besluit zijn normale reactiepatroon te veranderen. Over de uitvoering van Moos besluit verneemt de lezer niets, want het verhaal heeft een open einde. Ook de beschrijvingen van zijn personages in deze roman zijn typeringen, zij het wel heel efficiënte typeringen. Callan, door Moo 'Laseroog' genoemd, heeft "een staalharde mond die Neem Me Niet In De Maling zegt." Kenmerkend is zijn manier van kijken: "Het is een VUILE blik, een blik die je zegt: je bent DIK, je bent LELIJK, je bent ANDERS. Een blik die zegt: mijn GOD, moet je DAT zien. Een blik die je huid verschroeit als een laserstraal. Je VOELT hem door je heen snijden." Zijn eigen familie beschrijft Moo heel herkenbaar: "3 dikke Nelsons, onderuitgezakt in een klein woonkamertje, grommend en snurkend en scheten latend terwijl Hollyoaks op staat [...]" Soms krijgen de personages eenvoudig de naam van hun auto: Mr BMW, Range Rover of Volvo. Om een chef aan te duiden gebruikt Moo een soort formule: "Iedereen Kijkt + Vragen + Veel Wijzen = BAAS."
De Nederlandse uitgever heeft Bedreigd enkele jaren op de plank laten liggen omdat deze roman minder toegankelijk en minder traditioneel zou zijn dan de andere van Brooks. Dat moet dan vooral te maken hebben met de manier waarop de gevoelens en het karakter van Moo zijn uitgewerkt. Ten eerste moet de lezer geduld opbrengen door de grote hoeveelheid herhalingen en typografische middelen die Brooks gebruikt om die gevoelens te benadrukken. Alle belangrijke woorden worden in kapitalen gezet. Zo moet Moo elke dag door een zogenaamd grappige regen van scheldwoorden: "VETZAK", "DIKKE", "VREETZAK", "VET VARKEN". Als compensatie voor die bejegening gaat hij "ETEN ETEN ETEN". Erger nog dan scheldwoorden vindt hij medelijden. Het venijn van scheldwoorden blijft niet hangen als je er niet echt mee geconfronteerd wordt. "MEDELIJDEN, daarentegen... MEDELIJDEN blijft altijd aan je kleven, als een soort stank." Niet alleen belangrijke woorden, maar soms hele passages worden herhaald. Moos vernederendste ervaring komt bv. drie keer vrijwel in zijn geheel terug. Hij hoort drie meiden op het schoolplein met elkaar geinen. Zij weten niet dat Moo hen hoort. "'Wat zou je liever doen? Moo kussen of hondenpoep eten?' De tweede zei: 'Ja, Moo kussen of doodgaan?'En de derde zei: 'Ik zou hem vermoorden, dan hoef ik niet te kiezen.' HI HI HI HI HI HI HI HI HI HI..."
De functie van deze nadruk op passages en woorden verantwoordt Kevin Brooks door Moo de volgende woorden in de mond te leggen: "Ik wil je [...] laten voelen hoe het is, omdat je dingen moet voelen om ze te kunnen begrijpen. Dus als ik je een hoop vertel over MIJ ? en daar lijkt het op ? moet je ook voelen hoe het is MIJ te zijn, anders snap je het niet. [...] Dan voel je je net een stuk STRONT. NatgeREGENde STRONT." Moo wil de lezer dus zijn emoties met dezelfde intensiteit en dezelfde verwarring laten meebeleven.
Ten tweede werkt Brooks het karakter van Moo meer uit dan van de personages in zijn andere romans. Moo ontwikkelt zich heel geleidelijk, maar wel nadrukkelijk. Aanvankelijk weet hij niets anders te doen dan zich terug te trekken in zijn eigen hoofd. "Ik word mijn eigen paraplu." Die tactiek lijkt te werken. Lijkt, want bij de rechtszaak voelt hij de regen door de zaal fluisteren: "Een mengeling van MEDELIJDEN, minachting en gêne, gevolgd door een opgelaten stilte [...]. Het liefst zou ik DOOD zijn. Ik kan alleen maar naar de rechter staren...niet dat ik veel zie. Ik kijk door een muur van tranen. Alles is vloeibaar." Dan beseft hij dat hij zijn leven lang geterroriseerd zal worden door de hatelijkheden en het medelijden als hij er niet actief iets tegen doet. Moo noemt dat handelend optreden "de regen kussen". Hij vraagt Brady om steun en hij gebruikt dan in zijn formulering een variant op het gesprek van die drie meiden op het schoolplein: " 'Ik zou Vine vermoorden,' zeg ik. 'Dan hoef ik niet te kiezen.' [...] Het is alles bij elkaar, denk ik. De REGEN kussen... Vine vermoorden... hem van de brug duwen... het idee om dat werkelijk te moeten DOEN."
Ook in zijn taalgebruik heeft Brooks naar middelen gezocht om het karakter van Moo te laten zien. Moo heeft moeite zijn gevoelens onder woorden te brengen. De vertaler omschrijft zijn spreekstijl in de Engelse tekst als: "slordig, staccato en soms ongrammaticaal". Hij heeft zich bij het vertalen beperkt tot het gebruik van brokkelige zinnen en halve woorden als "'schijnlijk" en "tuurlijk". Moo heeft moeite met moeilijke woorden en uitdrukkingen: "Ik weet niet, misschien ben ik wel... hoe heet dat ook alweer? Cyclisch? Cynisch? Klopt dat? Je weet wel, als je niemand meer vertrouwt omdat je denkt dat ze allemaal iets van je willen". Omdat voor Moo alle dagen hetzelfde zijn, worden ze geteld: "eendag, tweedag, driedag, vierdag, vijfdag, schaterdag, domdag". Puntjes en half afgebroken zinnen benadrukken Moos onzekerheid en aarzelingen.
De Nederlandse titel is Bedreigd. De letterlijke vertaling van de Engelse titel is 'De regen kussen'. Volgens de vertaler heeft de uitgever niet voor de letterlijke vertaling gekozen omdat het geen titel is die een adolescent naar een boek doet grijpen. Bedreigd bekt beter en maakt nieuwsgierig. Geen gelukkige keuze, vind ik. De Nederlandse titel dekt weliswaar de belangrijke feiten, die de motor vormen van het verhaal, maar de Engelse titel past veel beter bij de thematiek, bij de essentie van het verhaal, nl. de karakterontwikkeling van Moo. Overigens verandert dat niets aan mijn waardering voor dit verhaal. Door de stijl, die door de vertaler recht gedaan is, en de psychologische diepgang, is dit m.i. de beste adolescentenroman van Kevin Brooks tot nu toe. [Ger Van Hoek]
B. Handgraaf
Moo Nelson is een vijftienjarige jongen die vanwege zijn overgewicht erg gepest wordt op school. Hij vindt het heerlijk om op een viaduct te kijken naar al het verkeer op de A12; daardoor komt hij tot rust. Op een dag is hij getuige van een confrontatie tussen inzittenden van twee auto’s. Uiteindelijk blijkt hij hierdoor ongewild kroongetuige te zijn in een moordzaak. Moo weet dat de aangeklaagde de moord niet gepleegd heeft, maar hij weet ook dat die persoon een crimineel is die er niet voor terugdeinst slachtoffers te maken. Hierdoor wordt Moo heen en weer geslingerd tussen de waarheid en een leugen om bestwil. Dit boek is geschreven in de ik-persoon waardoor de lezer veel te weten komt over de innerlijk strijd van Moo. Ook ervaart de lezer hoe het is om dik te zijn en gepest te worden. Belangrijke gedachten van Moo zijn in hoofdletters geschreven. De schrijver laat aan het einde veel over aan de fantasie van de lezer en er zijn ook langdradige stukken Maar als geheel beslist een geweldige aanrader. Vanaf ca. 15 jaar.
Annelies Boost
ua/an/22 j
Moo Nelson is vijftien, dik – bleek en blubberig dik - en op school wordt hij hier elke dag mee gepest. Hij staat er helemaal alleen voor, heeft geen vrienden en heeft zo zijn eigen manier gevonden om om te gaan met dagelijkse pesterijen, door hem ook wel “de regen” genoemd. Thuis stoppen hij en de rest van het gezin zich vol met worstjes en vet eten terwijl de TV-programma’s het verloop van de dag bepalen. Moo vindt op één plaats rust, op de brug over de autostrade. Voor Moo is dit zijn brug. Hier ontsnapt hij aan 'de regen' en kan hij zichzelf zijn. Moo vindt het wel goed zo, tot hij op een dag op zijn brug getuige is van een misdrijf waarbij één dode valt. Moo is de enige getuige en wordt verhoord door de politie. Dit voorval verandert het leven van Moo drastisch: niet alleen weten de betrokkenen van het misdrijf hem te vinden, ook 'de regen' op school stopt plots. Het wordt alsmaar complexer en Moo moet keuzes maken. De druk wordt groter als de rechtszaak waarin Moo als kroongetuige aan het woord komt, nadert. Waar zal hij voor kiezen? Wat is de echte waarheid? Het slot van het boek komt als een verrassing' “Bedreigd' van Kevin Brooks leest als een echte thriller waarin naar het einde toe de spanning meesterlijk wordt opgebouwd. De dagelijkse pesterijen en zelfs mishandelingen op een middelbare school worden levensecht in beeld gebracht. Al snel word je meegezogen in de leefwereld van het hoofdpersonage, een puber die afwijkt van de doorsnee middelbare scholier omwille van zijn gewicht. Zijn werkloze vader eet de hele dag door terwijl hij tv kijkt en zijn moeder tracht door het aanbieden van allerlei ongezonde lekkernijen de harde realiteit voor Moo te compenseren. De betrokkenen bij het ongeval, een gewetenloze misdadiger en diens advocaat, dringen aan om de waarheid te vertellen terwijl de politie deze maffiafiguur liever in de cel ziet. En dan is er ook nog Brady. Ook hij wordt gepest op school en beide jongeren vinden elkaar hierin. Alle personages in het boek worden gedetailleerd uitgewerkt en komen glashelder tot leven. Ook het thema is interessant. Een puber, worstelend met zichzelf, wordt geconfronteerd met een moeilijke kwestie. Zijn geweten speelt hem behoorlijk parten en de twijfel neemt toe ... Het boek is geschreven in een stijl die dicht bij spreektaal aanleunt. Op elke pagina staan woorden in kapitalen gedrukt. Ze springen er als het ware uit, krijgen een grotere betekenis en onderstrepen de twijfel en onzekerheden van het hoofdpersonage.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.