Plotseling, liefde
Aharon Appelfeld
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Anthos, cop. 2009 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 178 |
31/12/2009
Aharon Appelfeld (geb. 1932) is niet alleen een van de oudste nog levende Israëlische schrijvers, zijn levenslot maakt hem uniek. Hij werd geboren in de Oekraïne, zag bij de Duitse inval ook zijn moeder voor zijn ogen neergeschoten worden en werd samen met zijn vader opgepakt en meegevoerd. Hij wist op zijn eentje te ontkomen, zwierf door de wouden en bleef in leven door bij het Rode Leger als koksmaat te dienen. Via een ingewikkeld net van displaced persons wist hij na de oorlog Israël te bereiken. Aan schrijven kon hij alleen maar denken van zodra hij de taal leerde en in die taal literatuur kon bedrijven. Zijn werk, waarin de shoah steeds op de achtergrond aanwezig is, veroverde gestaag een wereldpubliek.
In Bloemen der duisternis beschrijft Appelfeld de groei tot premature volwassenheid van de elfjarige Hugo. De whereabouts van de personages en de handeling zijn bewust erg vaag gehouden. Het verhaal speelt zich af in een klein stadje in de Oekraïne tijdens de Duitse bezetting. Aan het begin van het verhaal zijn de Duitsers er oppermachtig, en de Joden bijeengedreven in een getto. Hugo's ouders hadden er een apotheek en waren alom geliefd om hun caritatieve inzet. Zijn vader is een maand geleden al opgepakt bij de dagelijkse razzia's, en ook zijn vriendjes zijn al allemaal via de Umschlagplatz verdwenen. Hij blijft alleen over met zijn moeder, die zich ondanks alle moeilijkheden blijft handhaven. Beiden voorvoelen echter hun lot. Het getto raakt uitgedund, de kinderen worden 's nachts geroofd en Hugo's moeder neemt een besluit: ze zal onderduiken in een van de nabije dorpen en Hugo onderbrengen bij Mariana, een Oekraïense vrouw die in een bordeel ten gerieve van de Duitse troepen probeert te overleven. Door Hugo op te nemen, riskeert ze haar leven: Joden worden ook na het sluiten van het getto opgepakt en hun beschermers worden neergeschoten. Hugo wordt bij Mariana ondergebracht in een soort provisiekast, waar hij zich de hele dag stil dient te houden. Mariana zal de onwetende jongen eten bezorgen en hem op haar vrije momenten even uitlaten in haar kamer, die met roze bekleed is en vol parfumgeuren hangt. Het geheim van de toekomst heeft een gezicht gekregen: dat van Mariana. De jongen, overspoeld door zelfmedelijden, voelt zich omgeven door geheimen. De geluiden uit Mariana's kamer en haar drankzucht openbaren hem veel. Ten slotte vertelt ze hem de naam van zijn schuiloord: "Publiek Huis". Zijn leven begint om Mariana te draaien, hij is afhankelijk van haar luimen. Soms mag hij, tegen de kou, bij haar in haar warme bed slapen. Zijn gedwongen gevangenschap beleeft hij sterk geïnterioriseerd, middels vele dromen over zijn ouders. Elke dag legt Mariana een stukje van haar leven bloot. Ze zorgt voor hem als een moeder, voedt in hem haar toekomstige man op. Hun intimiteit groeit van dag tot dag. Als Mariana om haar drankzucht ontslagen wordt, zullen haar vriendinnen Hugo verder onderhouden. Maar het einde van de oorlog nadert en de toestand wordt alsmaar nijpender. Mariana maakt plannen om ervandoor te gaan met haar "zielsbeminde", over wiens schoonheid en adeldom ze de mond vol heeft. Een enge tijd breekt aan als de Russen arriveren. De vrouwen in het bordeel beseffen maar al te goed wat de Russen met hen zullen aanrichten. Hun laatste dagen zijn gevuld met religieuze verdwazing en seksuele fantasmen. Hugo en Mariana vormen nu een koppel, en ze stelt hem aan de andere vrouwen voor als haar "welpje". Samen duiken ze onder in het winterse bos. Ze zwerven van de ene houtschuur naar het andere voorlopige onderkomen, soms kamperend in de open lucht. Mariana zinkt weg in drank en dromen. Tot ze wordt opgepakt en met de andere vrouwen in het hoofdkwartier wordt geïnterneerd, waarna ze na een summier proces geëxecuteerd worden. Ondertussen wacht de definitief verweesde Hugo haar op het plein voor het gebouw op, slechts tien minuten gaan van zijn eigen huis. In het slottafereel van het boek zien we Hugo op het plein zitten, bij de koffer van Mariana. Een open eind waarin de jongen beseft wat hem overkomen is.
Appelfeld doet zijn relaas zonder de gewaagde indecenties die het onderwerp had kunnen meebrengen. Zijn stijl is beheerst en lyrisch, zijn taal enigszins hiëratisch. Het is een nobel verhaal met allure, dat een wereld van duisternis en wanhoop overstijgt. [Jos Van Damme]
C.C. Oliemans
De hoofdpersoon van deze roman van de in de Oekraïne geboren Israëlische schrijver (1932) is het 11-jarige joodse jongetje Hugo. Wanneer in 1941 de nazi’s zijn geboortestad bezetten, laat zijn moeder hem in wanhoop onderduiken bij haar vriendin Mariana, die in een bordeel werkt. Daar moet Hugo leren leven met het besef dat hij zijn ouders misschien nooit meer zal zien en dat de oorlog wellicht heel lang zal duren; bovendien is daar het pijnlijke contrast tussen de liefdevolle behandeling die hij van Mariana ondervindt en de vernederende diensten die zij de Duitse bezetters moet verlenen. Als de Duitsers echter door het Rode Leger worden verjaagd, moeten Mariana en Hugo zelf ook vluchten, want nu kan zij worden opgepakt vanwege collaboratie met de vijand. Een ontroerend en vaak aangrijpend portret van zowel een ontluikend puberbewustzijn als de enorme impact die de oorlog op Hugo heeft, waaraan enigszins afbreuk wordt gedaan doordat de ietwat dunne verhaallijn vlees krijgt door Hugo’s helaas vaak voorspelbare herinneringen aan zijn ouders en zijn vriendjes. Uitstekend vertaald. Gebonden; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.