Lichtjaren : een geschiedenis van de fotografie
Hans Rooseboom
Hans Rooseboom (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Waanders, cop. 2008 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : NEDERLAND 942.9 |
31/12/2009
Fotografie werd omstreeks het einde van de 19e eeuw niet alleen steeds vaker aangewend om personen, voorwerpen en gebeurtenissen op objectieve wijze vast te leggen of om de werkelijkheid wat mooier voor te stellen, ze werd ook ingezet om wantoestanden aan de kaak te stellen. Tot deze laatste categorie behoren de opnamen die werden gemaakt door de inspecteurs van de Nederlandse Arbeidsinspectie. Omstreeks 1900, ongeveer tien jaar na de oprichting van deze dienst begonnen inspecteurs te fotograferen tijdens hun bezoeken aan fabrieken en werkplaatsen. Anders dan de fotografen die bedrijfsreportages maakten, konden zij zich onafhankelijk opstellen wanneer ze opnamen maakten. Hun taak was er immers op gericht om te controleren of de verschillende wettelijke bepalingen werden nageleefd. Een flatteus beeld geven van de arbeidsomstandigheden was niet hun doel.
De foto's in Meisjes van de fabriek zijn een selectie uit het Nationaal Archief van de Nederlandse Arbeidsinspectie en laten zien dat de functie van een foto niet alleen in het beeld schuilt, maar ook in de context of het gebruik. Ze verschillen slechts op subtiele wijze van opnamen die door anderen, met een ander oogmerk, gemaakt werden. Dat verschil in intentie valt alleen op wanneer de context nog te achterhalen is. Zo bv. wordt de kijker soms op het verkeerde been gezet door de foto's van J.D. Filarski, die in het eerste decennium van de 20e eeuw diverse foto's maakte van o.a. fabrieksmeisjes aan het werk. De vaak in het wit gestoken fabrieksmeisjes gefotografeerd in het tegenlicht, wat vaak resulteerde in onscherpe contouren, verleende deze opnamen een soms ongewild hoog esthetisch gehalte, waardoor het wel lijkt of Filarski de zoveelste fotograaf was die arbeidende mensen op nostalgische wijze in beeld wilde brengen. Op andere foto's zijn regen, mist, stoom en rook opvallend aanwezig, wat dan weer bijdraagt tot een zekere heroïsche, dramatische uitstraling van machines en industriële sites.
De harde confrontatie tussen mens en machine bij aanvang van de 20e eeuw gevat in foto's die wantoestanden en gevaren op de werkvloer dienden duidelijk te maken, krijgt door het patina van de tijd een schoonheid die aan het eigenlijke opzet voorbijgaat. Meisjes van de fabriek toont op verrassende wijze hoe beelden van armoede en sociaal onrecht in de eerste plaats nog tot ons spreken vanuit een artistiek oogpunt. Aan de hand van een bevattelijke tekst plaatst fotografiehistoricus Hans Rooseboom de geselecteerde foto's in een ruime sociale en historische context. [Staf Schoeters]
Drs. H. Alblas
Jan Daniël Filarski (1884-1969) was als inspecteur werkzaam bij de in 1890 opgerichte Arbeidsinspectie. In het kader van zijn bedrijfsbezoeken fotografeerde hij de aangetroffen arbeiders en werkomstandigheden; en dat met een artistiek oog. Zo ontstond rond 1919 een serie fraaie plaatjes van meisjes bezig met hun werk in diverse fabrieken, in beeld gebracht mede ten behoeve van de Haagse tentoonstelling 'Opvoeding van den jeugd boven den leerplichtigen leeftijd'. Een selectie hieruit (een veertigtal foto's in zwart-wit en grijstinten) is nu opnieuw gepubliceerd, voorzien van een algemene toelichting door fotografiehistoricus Hans Rooseboom. Men ziet de jongedames (veelal aandachtig) bezig met de productie van onder andere kaarsen, spanen korven, stromatjes, benen knopen, banket, bonbons, enveloppen, capsules, tubes, jutegaren, aardewerk, ondergoed en handschoenen. Het charmante boekje, mede uitgegeven door het Nationaal Archief Den Haag, geeft een bijzonder tijdsbeeld van een stukje Nederlands bedrijfsverleden annex fotografiegeschiedenis.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.