De Tachtigjarige Oorlog
Jacob Presser
Jacob Presser (Auteur), Nico Markus (Redacteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Boom, cop. 2010 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 5861 |
00/00/0000
'Het is jammer om de mensen'. Deze korte maar in zekere zin allesomvattende analyse staat op een van de eerste bladzijden van Homo submersus, de na 63 jaar gepubliceerde onderduikroman van Jacques Presser. Voor velen betekende de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog het bankroet van de mensheid. Presser, die als historicus en schrijver, maar vooral als Joodse Nederlander, midden in het oog van de storm zat, ziet aan het einde van de roman toch nog hoop: 'Vrede met, niet tegen Duitsland straks. Geen straf; ergens moet de schakeling van haat aan haat doorbroken worden.' Deze roman is geschreven vanuit de verscholen onderbuik van de beschaving. Afschuw, vertwijfeling en verbazing, maar net zo goed vreugde en bewondering: de auteur roept in een glasheldere en directe stijl de meest uiteenlopende gevoelens bij de lezer op.
Jacobus Marius Vercammen ? 'Kobus' ? duikt op 15 mei 1943 onder in het meesterhuis van Wim en Rika de Bondt. Wim is de leider van 'Ziontrust', een clandestiene organisatie die het opneemt voor de Joden en hen helpt onder te duiken. Op vraag van zijn vriend Karel, die aan het werken is aan een proefschrift over 'Onderduiking als sociaal verschijnsel', houdt Kobus een dagboek bij. Naast het echtpaar De Bondt en Kobus verblijft ook Truus in het huis. De verschillende dagboekfragmenten geven een gedetailleerde en intrigerende kijk op niet alleen het leven van de onderduikers, maar ook op dat van de mensen die onderduikers in huis namen. Het gevaar voor beide groepen was niet gering en de represailles van de Duitsers waren hoegenaamd niet mals. De kreet 'het zal allemaal wel gauw afgelopen zijn' weerklinkt met het verstrijken van de pagina's ?lees ook: weken en maanden ? steeds stiller en wanhopiger. Opgeven was echter geen optie: 'Met niets dan vraagtekens om me heen, met een weg tussen afgronden voor me. Ik zal hem betreden, waar hij me ook heen voert en pogen hem tot het einde te gaan, waar ook het doel zich bevindt.'
De belangrijkste personages die in de roman aan bod komen, vertonen opvallende gelijkenissen met de auteur en andere personen uit zijn eigen leven. Presser problematiseert het onderscheid tussen feit en fictie en deinst er niet voor terug de lezer op het verkeerde been te zetten. In de uitgebreide inleiding neemt historicus Nico Markus ruim de tijd om deze 'missing link', zoals de roman op de kaft omschreven wordt, te kaderen in het oeuvre van Presser. Samen met eerdere werken over Jodenvervolging, zoals De nacht der Girondijnen (1957) en Ondergang (1965), vormt deze roman een drieluik dat van Presser een van de belangrijkste chroniqueurs van de Jodenvervolging in Nederland maakt. [Steven Stroobants]
Jos Radstake
Het origineel is verloren gegaan, maar op doorslagvelletjes is een kopie van deze roman uit de onderduik van de bekende historicus Jacques Presser (1899-1970) bewaard gebleven. Daar is deze uitgave aan te danken. Presser schrijft deze dagboekroman op basis van ervaringen uit zijn eigen onderduiktijd, maar de werkelijkheid bewerkt hij. De joodse hoofdpersoon is ondergedoken bij een hoofdonderwijzer op een christelijke school op de Veluwe, een voortvarende man, die in meer dan een zwakheid wordt getoond. Zijn vrouw, een steile calviniste, zorgt voor de regelmaat in het gezelschap. Andere onderduikers worden getekend, bezoekers, boeren uit de omgeving. We zien de kunsthistoricus in zijn wetenschappelijke arbeid, met uitzicht op drie bomen, de dagen doorbrengen. De dagboekaantekeningen zijn tegelijk bestemd voor een zekere Karel, een man die een dissertatie voorbereidt over sociologische aspecten van het onderduiken. Hoewel deze reportageroman, met interessante inleiding, literair niet altijd evenwichtig is, kan dit tijdens de oorlog geschreven boek niet anders dan als een menselijk document van formaat worden gezien. Paperback; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.