Op zoek naar een natie : het ontstaan van Vlaanderen binnen België
Lode Wils
Lode Wils (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Houtekiet, 2009 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 937 VAN CAUWELAERT |
00/00/0000
Met dit boek sluit historicus Lode Wils, die bekendstaat als behoeder van de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, een vijfdelige reeks af over Frans Van Cauwelaert, een van de weinige echte staatsmannen die ons land heeft voortgebracht. Wils werkte 20 jaar aan de reeks. De biografie, die nu dus compleet is, beschrijft niet alleen de politicus Frans Van Cauwelaert, maar werpt ook een scherp licht op een bewogen periode van de Vlaamse en Belgische geschiedenis.
Frans van Cauwelaert, die op 10 januari 1880 als boerenzoon werd geboren in Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek, had in 1932, het jaar waarin dit boek aanvangt, zijn status van staatsman al ruimschoots bereikt, via een parcours waarin hij o.m. professor, katholiek volksvertegenwoordiger en burgemeester van Antwerpen was. Door zijn hardnekkige en met veel geestdrift en politiek doorzicht gevoerde strijd voor het gelijkwaardig gebruik van het Nederlands in België, werd hij toen al de 'Messias van Vlaanderen' genoemd (de titel van Wils' eerste boekdeel, Hadewijch, 1998). In 1920 had hij met de socialist Camille Huysmans te Antwerpen een bestuursovereenkomst gesloten voor een katholiek-socialistisch stadsbestuur, en had hij er een lokale schoolvrede gevestigd waar de rest van België nog decennialang moest op wachten. 1932 luidde echter een minder glorierijke periode in voor Van Cauwelaert. Uit noodzaak ? een kroostrijk gezin ? ging Van Cauwelaert naast politieke ook commerciële en financiële paden op. De zakenwereld lokte om nog andere redenen: Van Cauwelaert raadde de Vlaming aan zich op economisch vlak te emanciperen, en gaf dus het goede voorbeeld. Hij vervulde beheersfuncties bij Gevaert, begaf zich in het bankwezen. Na het uitbreken van de grote crisis in 1929 en enkele zware tegenslagen, werd deze vervlechting van politiek en zaken zijn Achilleshiel, waarop hij in de loop van de jaren '30 scherp werd aangevallen, vooral door de meer en meer naar het fascisme en nazisme overhellende radicale flaminganten. Zo raakte Van Cauwelaert tussen twee vuren: enerzijds de Brusselse machtskringen (inclusief koning Albert I) en anderzijds de Vlaamse uiterst rechtse nationalisten. Vooral deze laatsten zouden hem tot in het graf verguizen. Tegen 1939 had Van Cauwelaert zijn reputatie hersteld en werd hij voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Op 31 mei 1940 veroordeelde hij echter Leopold III voor een vergadering van gevluchte Belgische parlementsleden. Van Cauwelaerts negatieve beoordeling van Leopolds autoritaire opvattingen was volkomen juist, maar voor het militaire luik had hij zijn kritiek gebaseerd op Franse leugens. Nogmaals stond hij tussen uitersten: in België werd zijn aanval op de koning hem aanvankelijk kwalijk genomen, en de Belgische regering in Londense ballingschap hield Van Cauwelaert op afstand in New York, waar hij de oorlogsjaren met zijn vrouw en enkele gezinsleden doorbracht. Twee van zijn zonen dienden met eer in de geallieerde legers, twee zonen werden priester, en één bracht het tot bisschop in Congo.
Na de oorlog behoorde Van Cauwelaert tot de CVP-leiders die Leopold III met zachte maar dwingende hand naar de uitgang begeleidden. Hij behield zijn functie van kamervoorzitter en bleef dat tot op hoge leeftijd, in 1954. Hoewel hij zich had ingespannen voor een aantal "slachtoffers van de repressie", kreeg hij stank voor dank. In 1949 waarschuwde hij tegen "een zekere vergiftiging der gemoederen". In een brief aan zijn kinderen had hij het over de "verbittering, weerwraak en onbevredigde ambities" van gewezen collaborateurs en beklaagde hij zich over de jezuïeten van het blad 'De Vlaamse Linie' "die bezig zijn het geweten van duizenden Vlamingen op ongeneeslijke wijze in de war te sturen". Opmerkelijk is ook dat Van Cauwelaert nooit het voortbestaan van België in twijfel trok, omdat hij het land beschouwde als een waarborg voor de ontplooiing, zowel van Vlaanderen als van Wallonië. Een van zijn stokpaardjes was de toenadering tot Nederland. Hij moet zich vaak een afgewezen minnaar hebben gevoeld, zeker bij de voor de Antwerpse haven zo belangrijke onderhandelingen over de Schelde-Rijnverbinding die in 1963 na vele jaren Nederlandse weerbarstigheid toch met succes werden afgesloten, ná Van Cauwelaerts dood. Tegenover een Europese Unie stond Van Cauwelaert wantrouwig: hij vreesde vooral een Duits overwicht, en gaf de voorkeur aan een los Atlantisch bondgenootschap onder Britse en Amerikaanse aanvoering.
Op 15 mei 1960 werd aan de tachtigjarige staatsman Van Cauwelaert te Antwerpen een grootse nationale en internationale hulde gebracht. Op 26 maart 1961 werd hij weer verkozen tot lijsttrekker te Antwerpen en daarna sprak hij nog op meetings te Antwerpen, Boom en Gent. Na een korte ziekte overleed hij op 17 mei 1961. "Hij was inderdaad de grootste figuur uit de geschiedenis van de Vlaamse beweging", luidt de slotzin van Lode Wils' biografie, naar omvang, inhoud en gehalte geheel op maat van de illustere staatsman Frans van Cauwelaert. [Robert Schoeters]
Redactie Vlabin-VBC
Met deze biografie sluit historicus Lode Wils een vijfdelige reeks af over Frans Van Cauwelaert (1880-1961), een van de boegbeelden van de Vlaamse Beweging. Het boek pikt de draad op in 1932, wanneer Van Cauwelaert al een grote status heeft verworven als katholiek volksvertegenwoordiger, burgemeester van Antwerpen en bepleiter van de Vlaamse zaak. Wils gaat onder meer in op de minder glorierijke periode na '32, wanneer Van Cauwelaert minister wordt en zich in het bankwezen begeeft - een vervlechting van politiek en zaken waarop hij werd afgerekend door onder anderen uiterst rechtse Vlaamse nationalisten. Vervolgens lezen we hoe Van Cauwelaert in 1939 voorzitter wordt van de Kamer van Volksvertegenwoordigers en hoe hij de oorlogsjaren doorbrengt in ballingschap in New York. Ten slotte wordt onder meer ingegaan op zijn rol in de koningskwestie en het laatste deel van zijn carrière als voorzitter van de Kamer. Het boek eindigt met een balans. Een overtuigende biografie, die bovendien inzicht biedt in een turbulente periode in de Vlaamse en Belgische geschiedenis. Met voetnoten en een bibliografie.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.