De moord op de Mahatma
Koenraad Elst
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Aspekt, 2009 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : India 947 GANDHI |
31/12/2009
Op 30 januari 1948 werd Mohandas Gandhi vermoord door Nathuram Godse, een journalist en hindoemilitant uit Pune, een stadje ten zuidoosten van Mumbai. Het feit zelf kreeg enorme aandacht, over de beweegredenen van de dader bestond discussie. Zijn pleitrede op het proces dat leidde tot zijn terechtstelling vormt de rode draad van dit boek. Godses centrale stelling hierin luidt dat Gandhi de nationale beweging voor zelfbestuur heeft verzwakt door te veel belang te hechten aan de eenheid van hindoes en moslims. Wie zich Gandhi herinnert als bezieler van de zoutmars, zittend achter het spinnewiel of drinkend van een glas vruchtensap na het beëindigen van een zoveelste vastenactie om de hegemonie van de Britten te breken, fronst dan de wenkbrauwen. Maar Koenraad Elst wil Godse niet afschilderen als een fanatiekeling of gek. Hij wil zijn woorden ernstig nemen en peilen naar de achtergrond ervan.
Elsts studie dient meerdere doelen. De verklaring van Godses motieven belicht ook Gandhi's ideeën en beleid en de kritiek erop. Bovendien wordt het onderscheid gemaakt tussen Gandhi's aanhang, vooral bij de modale hindoe en de verwijten die andere politieke leiders hem maakten. Gandhi's politiek wordt door de auteur in de eerste plaats geschetst vanuit historisch perspectief. Zijn ervaringen in Zuid-Afrika, zijn bijdrage aan India's zelfbestuur, zijn streven naar decentralisatie en de herwaardering van dorpsraden tonen dat zijn motieven niet van religieuze maar van louter politieke aard zijn. En politiek is gebouwd op discussie en conflicten. De studie focust sterk op het Indische onafhankelijkheidsstreven en de splitsing zes maanden later van India en Pakistan. Elst aarzelt niet te wijzen op de kwalijke gevolgen van Gandhi's houding ten aanzien van de Moslim-Liga en zijn enorme invloed op het beleid van de Congrespartij.
Deze studie is niet enkel heel grondig en goed gedocumenteerd, de besluiten zijn verrassend, nuchter en scherp geformuleerd. De auteur stelt dat Godses kritiek op Gandhi vanzelfsprekend geen moord goedpraat, maar wel hout snijdt en gedragen wordt door vele politici, politicologen en neutrale waarnemers. Het boek wil naast de vele hagiografieën over Gandhi een andere stem laten horen. Aan de lezer om te oordelen of de argumenten hem overtuigen. [Dirk Magerman]
B.C. Meulenbeld
De weinig innoverende titel suggereert wederom een boek in de reeks lofprijzingen van Gandhi. Dat is jammer, want deze studie biedt zoveel meer. Een half jaar na het onafhankelijk worden van Brits-Indië werd Gandhi, protagonist van geweldloosheid, vermoord. Nog steeds wordt zijn dood beweend, hijzelf geprezen. Zijn moordenaar, Godse, wordt altijd een hindoe-militant genoemd. Er zijn bibliotheken vol eulogieën op Gandhi, maar op Godse's motieven gaat niemand in. Dit boek voorziet in deze leemte. Columnist en publicist Koenraad Elst publiceerde frequent over de religieuze, etnische en politieke problemen van India. Hij verhaalt over de complexe sfeer tussen hindoes en moslims en de niet onomstreden rol van Gandhi daarin. Over het feit dat Gandhi's toegeeflijkheid jegens moslims, in de ogen van sommige hindoes de erfvijand, voor diversen een steen des aanstoods was. Tekenend voor negatieve sentimenten betreffende Gandhi is zijn uitspraak dat hindoes de dood dapper in de ogen moeten zien als moslims hen willen doden. Elst suggereert in dezen dat Gandhi eerder knettergek was dan een heilige. Met literatuuropgave en verklarende woordenlijst. Voor zeer geïnteresseerden die niet terugdeinzen voor een overvloed aan India-gerelateerde namen, feiten en politiek.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.