Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Aspekt, 2008 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : FRANKRIJK 947 MITTERRAND XXL |
Besprekingen
31/12/2009
Toen François Mitterrand (1916-1996) op 10 mei 1981 met ruim 51% van de stemmen aantrad als de eerste socialistische president van Frankrijk, was het enthousiasme zo groot en waren de verwachtingen zo hooggespannen ? vergelijkbaar met wat Barack Obama nu overkomt ? dat het virtueel onmogelijk was dat hij daaraan zou kunnen voldoen, ook al wist iedereen dat de 'Florentijn', zoals een van zijn talrijke koosnaampjes luidde, beter op de hoogte was van Machiavelli dan van Marx.
Ondanks het rookgordijn dat er door de mythevorming tijdens en na zijn ambtstermijn werd opgetrokken rond deze 'Sfinx', bracht zijn 14-jarige presidentschap niet die weldaden waarop werd gehoopt. Op enkele sociale correcties na (die intussen weer op de tocht staan), zoals het terugbrengen van de pensioenleeftijd op zestig jaar, de verminderde arbeidsduur en de vijfde week betaalde vakantie, heeft Mitterrand sociaaleconomisch zeker geen blijvende stempel kunnen drukken op het dagelijkse leven van de kleine man, en moet het linkse discours van toen objectief als mislukt worden beschouwd. En hoe belangrijk zijn Europese bijdrage ook mag worden genoemd, toch heeft de grote 'tacticus' met zijn vriend Kohl uiteindelijk geopteerd voor de uitbreiding en de versterking van een liberaal Europa zonder sociale correcties.
Van de oorspronkelijke droom is dus weinig terechtgekomen, en het Franse socialisme veranderde ? zoals het socialisme elders in Europa ? in een sociaal-democratische beweging die wel de scherpe kantjes van het kapitalisme kon afvijlen, maar totaal ongewapend bleek om de sociale catastrofe in te perken die door de huidige financiële en economische crises wordt veroorzaakt, laat staan dat ze haar heeft kunnen voorkomen of zelfs maar voorzien.
Of Mitterrand voldoende visie had om die pijnpunten te remediëren, valt te betwijfelen. De vraag mag zelfs gesteld worden of hij wel een echte socialist was (volgens Guy Mollet praatte hij alleen maar 'socialistisch'). Niets in zijn afkomst, die streng katholiek en uiterst conservatief gekleurd was (Mitterrand werd geboren in Jarnac, een dorpje in de Charente-streek), kon dit doen vermoeden. Zeker niet toen deze 'Rastignac' als nationalistisch student naar Parijs trok, waar hij al snel blijk gaf over leiderscapaciteiten te beschikken, zou gaan flirten met de extreemrechtse en antisemitische 'Action française', en zich niet onbetuigd zou laten in acties tegen de 'vreemdelingeninvasie' of de Joodse professor Gaston Jèze.
Wanneer de oorlog uitbreekt, wordt de jonge Mitterrand krijgsgevangen genomen, ontsnapt hij en vervoegt hij het Vichy-regime, dat hij eerst zeer actief zal steunen, om zich in 1943 aan te sluiten bij het verzet, waar hij zich onderscheidt door zijn moed, maar ook door zijn handigheid om zich uit moeilijke situaties te redden. Ondertussen ontwikkelt hij een levenslange aversie tegenover Generaal de Gaulle, een diepgeworteld gevoel dat zijn verdere politieke carrière zal bepalen. Tot 1958, het jaar waarop met de Gaulle de Vijfde Republiek ontstaat en Mitterrand tot de linkerzijde zal toetreden, stond de 'prins van de ambivalentie' als parlementslid van de overkoepelende Union Démocratique et Socialiste de la Résistance ("de meest rechtse partij die ik kon vinden") nog altijd achter een programma dat ronduit reactionair te noemen was. Hij zal in die periode elf keer minister worden voor verschillende formaties, in diverse bevoegdheden pleiten voor amnestie en wanneer nodig partij trekken voor de voorstanders van een 'Algérie française'. Eens op het linkse parcours maakt hij al snel een verbluffende opgang. Opportunisme en een tomeloze ambitie, gekoppeld aan een uiterst pragmatische intelligentie en het vermogen om anderen voor zijn kar te spannen, kronen hem in 1965 tot onbetwiste leider en presidentskandidaat van links. Maar de 'peetvader' is nog niet waar hij moet zijn. De linkerzijde is te zeer verdeeld en de gevolgen van de revolte van mei '68 maken dat de Fransen na het aftreden van de Gaulle in meerderheid Georges Pompidou tot hun volgende president zullen kiezen. Mitterrand blijft, nu als partijvoorzitter van de kersverse Parti socialiste, aandringen op een strategie voor samenwerking met de communisten. Hij slaagt erin Marchais te overhalen tot een gezamenlijk programma, maar moet in 1974 Valéry Giscard d'Estaing nipt voor laten gaan. Zijn tactiek heeft echter bewezen dat de zege mogelijk is, en in 1981 wint hij zeer overtuigend de presidentsverkiezingen. Het komt in de Franse politiek aan als een ware aardverschuiving, wat zich o.m. uit in pathetische beelden op de Parijse boulevards, waar men de meester van de 'politique politicienne' met de roos in de vuist ziet defileren voor een uitzinnig publiek. Mitterrand wordt nog voor een tweede termijn herkozen, maar zal in 1995 het presidentiële stokje moeten overdragen aan aartsrivaal Jacques Chirac. Een jaar later overlijdt hij in Parijs. De zelfverklaarde linkse agnost krijgt in navolging van zijn grootste vijand Generaal de Gaulle een staatsbegrafenis met bijbehorende eredienst in de Notre-Dame. Zoals het ernaar uitziet, zal Mitterrand deze laatste echter ook in de geschiedenisboekjes moeten laat voorgaan.
Deze eerste oorspronkelijk Nederlandstalige biografie is een vrij volledig en bijzonder vlot geschreven werkstuk, dat genuanceerd en kritisch alle publicaties die ertoe doen verwerkt tot een boeiend geheel. De auteur slaagt erin om een indringende karakterschets te maken van een buitengewoon complex en fascinerend politicus, die soms al even geliefd was als omstreden, al even geprezen als verguisd. Waarbij de meeste lof vandaag eerder van rechts dan van links lijkt te komen. Terecht wordt in dit overzicht ruime aandacht besteed aan zijn brede culturele belangstelling en zijn onmiskenbare literaire talent, dat enkele van de boeiendste geschriften van de Franse politieke geschiedenis heeft opgeleverd. Deze stevige biografie bevat illustraties, een chronologisch overzicht, een biografisch register en een omstandig notenapparaat. [Jan Baes]
Dr. B.J.S. Hoetjes
De auteur, een Belgische diplomaat, geeft een uitgebreide levensbeschrijving van Mitterrand (1916-1996), met grote aandacht voor zijn politieke levenswandel. Onder meer komen zijn katholieke, rechtse wortels, zijn anti-Gaullisme, zijn presidentschap (van 1981 tot 1995), persoonlijk leven en opvattingen aan de orde. Belangwekkende vragen (onder andere Mitterrand's opstelling in de Tweede Wereldoorlog, zijn socialistische (?) denken) worden afgewogen en kritisch behandeld. Wetenschappelijk in zijn aanpak en methode is dit boek toch geheel vrij van wetenschappelijk jargon en toegankelijk voor een breed, historisch geïnteresseerd publiek. Met een uitgebreide bronnen- en literatuurverwijzing, chronologie, notenapparaat en een katern zwart-witfoto's. Een lijvig werk (633 pagina's), maar zeer leesbaar, informatief en waardevol.
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.