Zinervaring in de hedendaagse cultuur
F. Haarsma
J.J.M. Van Dijk (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Maklu, 2008 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 395.69 DIJK |
31/12/2008
Slachtofferhulp krijgt vandaag veel belangstelling. Toch wordt ze in de huidige justitiële en therapeutische zorgverlening nog dikwijls stiefmoederlijk behandeld, zo beweert de bekende Nederlandse criminoloog Jan van Dijk. Dat vindt volgens hem zijn oorzaak in een lange geschiedenis van ongunstige percepties en associaties van het begrip slachtoffer waarmee de gedupeerden van allerhande misdrijven werden gestigmatiseerd.
Je kan hiervoor ver teruggaan naar de tijden van mensenoffers of naar Griekse mythologieën zoals de Oresteia (weerwraak) en de tragedie van Oedipus (schuld). Een andere verhaallijn is die van de zondebok zoals ze door de Franse filosoof René Girard is beschreven. Hierin passen verhalen uit het joodse Oude Testament (zoals Abraham en zijn zoon Isaak), maar ook rond de figuur van Jezus Christus. Volgens van Dijk is het dat laatste model dat een enorme invloed heeft gehad op de traditionele westerse opvattingen over slachtoffers. De christelijke leer heeft de hoofdnadruk gelegd op liefde en verzoening. Jezus is het offerlam dat op aarde kwam om verzoening met God mogelijk te maken. Daarom ligt de klemtoon van het christelijke slachtofferbeeld niet op het lijden van de gedupeerden, maar veeleer op hun roeping tot lijdzaamheid en vergeving. Doen ze dat niet dan worden ze makkelijk zelf in de rol van zondaar gemanoeuvreerd. Hier ligt de paradox van het christendom: een oproep tot liefde die makkelijk omslaat in afwijzing. Zo is te verklaren waarom de kerken in de hulpverlening voor gedupeerden enkel een actieve rol hebben gespeeld als bemiddelaar tussen dader en slachtoffer. Vanuit het standpunt van de slachtoffers is dat evenwel een problematisch beleid. Om hun woede of wraakgevoelens niet te stimuleren worden ze dan ook zo veel mogelijk weggehouden van het berechtingsproces. Zo zijn ze Assepoesters van het moderne strafrecht geworden, van wie verwacht wordt dat ze zich voordoen als passieve, kwetsbare en zwijgende wezens.
Jan van Dijk pleit voor de emancipatie van de gedupeerden. Het zijn actieve individuen met een eigen oordeel en gevoelens van woede. Daarom moeten zij binnen het strafproces een volwaardig spreekrecht krijgen. Slachtofferhulp moet zich volgens hem ontwikkelen als 'victim empowerment': gedupeerden de kracht geven om zelf op een autonome en weerbare wijze hun (herstel)proces in handen te nemen. Aan de hand van hedendaagse gedupeerden als Ger Vaders, Sabine Dardenne, en Natascha Kampusch laat de auteur zien hoe er stilaan een nieuw strijdbaar imago van het slachtoffer ontstaat waarin de zelfprofilering belangrijk is. Het is meteen een bittere aanklacht tegen het diep in de westerse cultuur verankerde traditionele slachtofferbeeld en tegen de meeste vormen van geïnstitutionaliseerde slachtofferhulp die dikwijls betuttelend zijn.
Dit boek doorbreekt talrijke taboes en kan ongetwijfeld een breed publiek aanspreken. Het is verplichte lectuur voor wie werkzaam is in de advocatuur, rechtspraak en slachtofferhulp. [Willy Deckers]
Redactie Vlabin-VBC
In dit boek stelt de Nederlandse criminoloog Jan van Dijk vast dat slachtofferhulp nog steeds weinig juridische aandacht krijgt. De oorzaak daarvoor ziet de auteur in het christelijke slachtofferbeeld, waarin slachtoffers die de oproep tot lijdzaamheid en vergeving niet beantwoorden zelf in de rol van zondaar worden gemanoeuvreerd. Van Dijk bepleit de emancipatie van de gedupeerde, die moet worden gezien als een actief individu met een eigen oordeel, en volwaardig spreekrecht moet krijgen binnen het strafproces. De slachtofferhulp moet zich bovendien ontwikkelen tot 'victim empowerment', waarbij het slachtoffer in staat wordt gesteld om zijn (herstel)proces zelf in handen te nemen. Aan de hand van het verhaal van bekende gedupeerden als Ger Vaders en Natascha Kampusch, laat de auteur ten slotte zien hoe het imago van het strijdbare slachtoffer recent aan belang wint. Deze aanklacht tegen het traditionele slachtofferbeeld is vooral verplicht leesvoer voor mensen uit de advocatuur, rechtspraak of slachtofferhulp. Met verklarende voetnoten en een uitgebreide bibliografie. Kleine letter.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.