Roerige tijden
Ingrid Winterbach
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Cossee, cop. 2008 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : WINT |
31/12/2009
Voor Die boek van toeval en toeverlaat kreeg Ingrid Winterbach in 2007 drie belangrijke prijzen in Zuid-Afrika: de WA. Hofmeyrprys, de M-Net-Prys vir Prosa en de Universiteit van Johannesburgprys vir Skeppende Skryfwerk. De roman vertelt het verhaal van Helena Verbloem, die als lexicografe in Durban meewerkt aan een project van een zekere Theo Verwey, dat in één boek alle woorden en uitdrukkingen in het Afrikaans wil bijeenbrengen die in onbruik zijn geraakt of niet meer in omloop zijn. Hiermee bouwt Winterbach een subtiele verwijzing in naar de actuele toestand van het Afrikaans in haar geboorteland en neemt zij gretig de kans te baat om een aantal voorbeelden van de rijke, maar bedreigde woordenschat in haar roman binnen te smokkelen. Het thema van de teloorgang en het verlies wordt gekoppeld aan de diefstal van Helena's schelpenverzameling, een motief dat de roman de spanningskracht van een speurdersverhaal moet geven. Zoals al gesuggereerd in de naam van het hoofdpersonage, dient dit verhaalmotief in de eerste plaats als 'verbloeming' van de onderliggende thematiek die Winterbach in haar roman naar voren wil schuiven. Wordt aanvankelijk nog aangestipt dat voor Helena de schelpen "een bron van oneindige schoonheid en verwondering vormen", dan wordt verderop in de roman, iets te nadrukkelijk misschien aan het adres van de lezer, de ware toedracht van dit motief uitgelegd: "Achter elk verlies ligt een ander verlies. Het verlies van mijn schelpen is een voorwendsel, een poging van de geslepen psychè om eerdere pijnlijker verliezen te verdoezelen." Parallel aan het woordproject, waarin in eerste instantie vooral wordt stilgestaan bij de woorden die met 'dood' te maken hebben, kijkt Helena de dood in de ogen: letterlijk, wanneer haar baas Theo overlijdt en de vragen rond zijn seksuele geaardheid opduiken, of nog bij de dood van de dichter Martinus Maritz, die ooit door criticus Abel Sonnekus (een verwijzing, meen ik, naar Petrus Johannes Nienaber) de grond werd ingeboord. Verder is er het figuurlijke sterven in de relationele moeilijkheden, die Helena kortstondig in de armen van een aantal mannen drijft. Winterbach gaat nog verder: eens bij het woord 'familie' aanbeland, zal ook de manier waarop dood en verlies de relaties binnen haar familie hebben ingekleurd (haar moeder, haar zus...) nadrukkelijk worden blootgelegd. Omkaderend gegeven bij dit alles is de zoektocht die Helena onderneemt om een antwoord te krijgen op haar vragen rond de ontwikkeling van het heelal. Het is de paleontoloog Hugo Hattingh, die in hetzelfde gebouw als Verwey-Verbloem is tewerkgesteld, die haar de evolutietheorie uiteenzet en wijst op de belangrijke rol die het toeval daarin speelt. Het is dit toeval, zoals in de titel van de roman wordt gesuggereerd, dat Helena ook in haar persoonlijk leven een plaats wil geven. Verbind aan deze uitermate rijke en breed uitgewerkte thematiek het gegeven dat Winterbach tal van intertekstuele verwijzingen hanteert (van Dante tot J.M. Coetzee) en het moge duidelijk zijn: Het boek van toeval en toeverlaat mag worden gerekend tot de top van de hedendaagse literatuur in het Afrikaans. [Jooris Van Hulle]
J.A.M. van den Broek
Van deze Zuid-Afrikaanse schrijfster (1948) verscheen eerder ‘Niggie’ in het Nederlands, maar haar andere romans zijn onvertaald gebleven, waardoor ze nog niet de bekendheid in Nederland heeft die ze in haar eigen land heeft. Net als in ‘Niggie’ is er in dit boek veel aandacht voor details en feiten. In dit geval krijgt een drietal onderwerpen die bijna wetenschappelijk nauwkeurige aandacht: schelpen, taal en het ontstaan van het leven. De hoofdpersoon Helena assisteert Theo Verwey bij het samenstellen van een woordenboek met in onbruik geraakte Afrikaanse woorden. Pagina’s lange lijsten en beschrijvingen van deze woorden worden over de lezer uitgestort. Helena houdt daarnaast veel van haar schelpencollectie die (bij toeval) gestolen wordt, wat tot een zoektocht leidt. En gesprekken over het leven en het heelal heeft zij met een andere collega. Alles lijkt een onderzoek naar kwetsbaarheid, verlies en de invloed van toeval op mens en taal. Het maakt het boek wat geforceerd en gaat ten koste van het verhalende aspect. Bevat hele conversaties in het Engels zonder vertaling. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.